گربه ای با سر سگ

یوزپلنگ شباهت های زیادی به خانواده گربه سانان و همچنین سگ سانان دارد, به همین دلیل در میان عامه رایج است که می گویند یوزپلنگ نه یک سگ است و نه یک گربه, بلکه سگی است با سر گربه

یوزپلنگ شباهت‌های زیادی به خانواده گربه‌سانان و همچنین سگ‌سانان دارد، به همین دلیل در میان عامه رایج است که می‌گویند یوزپلنگ نه یک سگ است و نه یک گربه، بلکه سگی است با سر گربه. پوشش بدن و دندان‌هایش به گربه‌ها شباهت دارد و همچنین دارای سری گرد، کوچک و گربه مانند است، ولی در عین حال، پنجه‌هایش همچون سگ‌ها آزاد و بدون محافظ هستند و در غلاف پوستی پنهان نمی‌شوند و بعلاوه حرکت پیستون مانند پاهایش در حین دویدن، مانند سگ‌های تازی است.

یوزپلنگ و پلنگ شباهت‌های زیادی به یکدیگر دارند و شاید علت آن‌که در گذشته، بخصوص در آسیا به یوزپلنگ، «پلنگ شکاری» گفته می‌شد، همین شباهت‌های فراوان بوده است. اما این حیوان شگفت‌انگیز خصوصیات بارزی هم دارد که آن را از دیگر پستانداران متمایز می‌کند.

● خط اشک:

یکی از بارزترین ویژگی‌های یوزپلنگ، خط اشک این جانور است که از گوشه داخلی چشم‌ها شروع شده و تا کنار خارجی دهان، درست پشت دندان‌های نیش امتداد دارد و آنها را می‌توان بسادگی به‌وسیله همین خطوط از دیگر گربه‌سانان خالدار تشخیص داد. خط اشک چندین کارکرد دارد، از جمله اینکه می‌تواند از بازتاب و انعکاس نور جلوگیری کند و به این‌ترتیب وسیله‌ای است برای استتار هرچه بیشتر. همچنین با به حداقل رساندن زَنَندگی نور خورشید برای چشمان جانور، باعث افزایش دقت دید آن می‌شود. افزون بر این، یوزپلنگ‌ها معمولا عادت دارند صورت یکدیگر را لیس بزنند و با این کار علاوه بر تیمار کردن و پاکیزه نگاه داشتن صورت، روابط اجتماعی خود را تقویت می‌کنند. لذا خطوط اشک سیاه رنگ علامت‌های مشخصه‌ای هستند که باعث معطوف شدن توجه تیمارکننده به صورت مستقیم به این ناحیه می‌شود.

● دم:

دم جانور پوشیده از خال‌هایی است که در انتها به چند حلقه دائمی ‌و کم و بیش کاملی تبدیل می‌شوند. ضخامت حلقه‌های سیاه رنگ به‌ترتیب به سمت انتهای دم بیشتر شده و به ۱۱۰ میلی‌متر می‌رسد. موهای انتهای دم یوزپلنگ بلندتر از موهایی است که بقیه دم را می‌پوشاند و دارای نوارهای سیاه و روشن کاملا واضح و مجزا از هم است. نوک دم ظاهرا علامتی است که مادر با نشان دادن آن به توله‌هایش به آنها می‌فهماند «دنبال من بیایید.» وقتی مادر چنین منظوری داشته باشد، دمش را طوری بالا می‌آورد که در میان علف‌های بلند کاملا مشخص باشد و توله‌هایش بتوانند بخوبی‌ آن را ببینند.

● چشم:

چشمان یوزپلنگ به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای است و مردمک گردی دارد. پوزه کوتاه جانور به چشم‌ها اجازه می‌دهد که در موقعیتی قرار بگیرند که حداکثر کارکرد بینایی را داشته باشند. بعلاوه چشم‌ها در بالای سر جانور قرار گرفته و به آن امکان می‌دهد که وقتی از پشت علف‌ها و بوته‌ها اطراف را زیر نظر گرفته، براحتی بتواند بدون این‌که دیده شود شکار خود را انتخاب کند و زیر نظر بگیرد. در ضمن حس بینایی در یوزپلنگ‌ها قوی‌ترین حس می‌باشد و آن برای پیدا کردن شکار، از این حس بیشتر از دیگر حواس خود استفاده می‌کنند.

● اندام‌های حرکتی:

دست و پای یوزپلنگ بسیار بلند، باریک، ظریف و البته قوی بوده و نسبت به بدنش در مقایسه با گربه‌سانان بزرگ دیگر بلندتر است. تعداد انگشتان آنها در دست ۵ و در پا ۴ عدد است. تنها ۴ انگشت از ۵ انگشت دست‌ها با زمین تماس دارد و انگشت پنجم که در واقع انگشت شست است، بالاتر از بقیه انگشتان و در پشت دست قرار گرفته و با زمین تماس ندارد. وزن جانور هنگام دویدن عمدتا روی انگشتان سوم و چهارم می‌افتد. پنجه‌های یوزپلنگ خمیده، کند و بسیار بزرگ است و طول آنها به ۴۰ میلی‌متر می‌رسد. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های میان یوزپلنگ و دیگر گربه‌سانان که بیش از هر چیز دیگر آن را از سایر اعضای این خانواده متمایز کرده است پنجه‌های آزاد و بدون حفاظ آنهاست که البته این ویژگی را می‌توان به عنوان یکی از شباهت‌های یوزپلنگ با سگ سانان بیان کرد.

● دندان‌ها:

یوزپلنگ علاوه بر تفاوت‌های مورفولوژیکی و ساختاری که با دیگر گربه‌سانان دارد، ساختار دندانی منحصربه‌فردی هم دارد. دندان‌های نیش آنان در مقایسه با استانداردهایی که در خانواده گربه‌سانان وجود دارد، کوچک‌تر بوده و کمتر رشد کرده‌اند. بعلاوه، دندان‌های نیش که در تمامی‌گربه‌سانان تاحدی پهن شده، در یوزپلنگ بسیار کمتر پهن شده است. چنین تفاوت‌هایی میان نیش یوزپلنگ و دیگر اعضای این خانواده، مبین روش شکار منحصر به فرد یوزپلنگ در این خانواده است، چون یوزپلنگ پس از گیرانداختن شکارش، دندان‌های نیش خود را در گلوی آن فرو کرده و پس از چند دقیقه نگه داشتن، آن را خفه می‌کند. حال آن‌که گربه‌سانان دیگر عموما جانوران تعقیب کننده‌ای به شمار نمی‌روند، بلکه آنها پس از کمین کردن برای شکار و غافلکیر کردن آن، سعی می‌کنند دندان‌های نیش خود را وارد ستون فقرات شکار در ناحیه گردن کرده و آن را بشکنند، لذا نیازمند نیش‌های قوی‌تر و بزرگ‌تری هستند که یوزپلنگ به خاطر روش شکارش تا حدی بی‌نیاز از آن است.