دعای پیامبر ص هنگام رویت هلال رمضان

رسول خدا صلی الله علیه و آل هنگامی که رویت هلال رمضان می فرمود, رو به قبله می نمود و دستهای مبارکش را بلند می کرد و می گفت پروردگارا این ماه را بر ما نو گردان به امن و امان, و سلامتی و اسلام, و تندرستی شایان تشکر

مرحوم صدوق در کتاب من لا یحضره الفقیه آورده :« و کان رسول الله صلی الله علیه و آله اذا اهل هلال شهر رمضان استقبل القبلهٔ و رفع یدیه و قال: «اللهم اهله علینا بالامن و الایمان،و السلامهٔ و الاسلام، و العافیهٔ المجللهٔ و الرزق الواسع، و دفع الاسقام، اللهم ارزقنا صیامه و قیامه و تلاوهٔ القرآن فیه، و سلمه لنا، و تسلمه منا و سلمنا فیه‏» (۱)

رسول خدا(صلی الله علیه و آل) هنگامی که رویت هلال رمضان می‏فرمود، رو به قبله می‏نمود و دستهای مبارکش را بلند می‏کرد و می‏گفت: پروردگارا این ماه را بر ما نو گردان به امن و امان، و سلامتی و اسلام، و تندرستی شایان تشکر، و روزی فراخ، و بر طرف ساختن دردها و ناملایمات، بار پروردگارا روزی کن ما را روزه و قیام برای عبادت، و تلاوت قرآن در این ماه، و او را برای ما سالم و تمام گردان، و او را از ما سالم بدار، و ما را در این ماه سالم و تندرست فرما.

● دعای امام علی(علیه السلام) هنگام رؤیت هلال رمضان

امیر المؤمنین (علیه السلام) می‏فرماید: آنگاه که دیدی هلال (ماه رمضان) را فلا تبرح، خشم نگیر و عصبانی نشو، و «قل: اللهم انی اسالک خیر هذا الشهر، و فتحه و نوره، و نصره، و برکته، و طهوره، و رزقه، و اسئلک خیر ما فیه و خیر ما بعده، و اعوذ بک من شر ما فیه و ما بعده، اللهم ادخله علینا بالامن و الایمان، و السلامهٔ و الاسلام، و البرکهٔ و التقوی، و التوفیق لما تحب و ترضی‏» (۱) و بگو بار پروردگارا خیر و خوبی در این ماه را از تو می‏خواهم و همچنین فتح و پیروزی (بر شیطان) و نورانیت، و یاری (بر روزه‏داری) و برکت و طهارت، و روزی این ماه را از تو می‏طلبم، و از تو خیر آنچه در این ماه هست و بعد از ماه مسئلت می‏نمایم، و به تو پناه می‏آورم از شر و بدی آنچه در این ماه می‏باشد، و آنچه بعد از آن است، بار پروردگارا این ماه را با امن و امان و ایمان به تو و سلامت نفس و نعمت اسلام، و برکت و تقوی و توفیق یافتن به آنچه تو دوست می‏داری و راضی می‏گردی بر ما وارد گردان (که همه اوصاف شایسته را در این ماه داشته باشیم).(۲)

● دعای امام سجاد(علیه السلام) هنگام حلول ماه رمضان

بسم الله الرحمن الرحیم سپاس خدائی را سزاست، که ما را برای سپاسگزاری خود راهنمائی نمود، و از سپاسگزاران قرار داد، تا برای احسان و نیکیش از شکرگزاران باشیم، و ما را بر آن سپاسگزاری پاداش نیکوکاران دهد، و سپاس خدائی را سزاست که دین خود را به ما عطا نمود، و ما را جزو ملت‏خویش(اسلام) اختصاص داد، و در راههای احسان و نیکیش رهنمون کرد،تا به وسیله نعمتش در آن راهها رفته و به سوی رضا و خوشنودیش دست‏یابیم، سپاسی که آن را از ما بپذیرد، و به وسیله آن از ما خوشنود گردد.

سپاس خدائی را که رمضان را برای ما ماه تزکیه قرار داد و سپاس خدائی را سزاست که ماه خود رمضان را، ماه صیام و روزه، و ماه اسلام، و ماه تزکیه، و ماه تصفیه و پاک کردن (از گناهان)، و ماه قیام و ایستادن (برای نماز در شبها یا به پا خاستن در احیای اسلام و جهاد در راه خدا) را یکی از آن راههای احسان قرار داد، آن چنان ماهی که قرآن در آن فرو فرستاده شد، در حالی که برای مردم راهنما (ی از گمراهی) و نشانه‏های آشکار رهبری، و جدا کننده میان حق و باطل است.

● خداوند ماه صیام را بر سایر ماهها برتری بخشید

پس برتری آن را بر ماههای دیگر به سبب حرمتها و گرامی داشتنهای بسیار و فضائل و برتری‏های آشکار که برای آن قرار داد، هویدا گردانید، و در آن ماه از جهت‏بزرگ داشت، آنچه را که در ماههای دیگر حلال کرده حرام نمود، و خوردنیها و آشامیدنیها را در (روزهای) آن منع کرد، و برای آن وقت آشکاری (معینی) قرار داد، که خدای بزرگ و توانا جائز و روا نمی‏داند که پیش انداخته شود و نمی‏پذیرد که از آن وقت‏به تاخیر افتد. سپس (عبادت و بندگی در) شب (قدر) آن را به (عبادت در) شبهای هزار ماه برتری داد، و آن را شب قدر نامید (شبی که خدای تعالی اجلها و روزیها و هر امری که حادث می‏شود را مقدر می‏فرماید) در آن شب (بسیاری از) فرشتگان و روح (که مخلوقی است‏بزرگتر از فرشته) به فرمان پروردگارشان بر هر که از بندگانش بخواهد با قضا و قدری که محکم و استوار کرده (که تغییر و تبدیلی در آن نیست).

● درود فرشتگان بر عابدان شب قدر

برای هر کاری (که خدا مقدر فرموده) فرود می‏آیند، آن شب سلام و درود (فرشتگان) است (بر آنانی که برای نماز به پای ایستاده یا در حال رکوع و سجودند، یا آنکه شب سلامتی و رهائی از ضرر و زیان شیاطین است) که برکت و خیر آن تا آشکار شدن روشنی صبح، دائم و پایدار است.

● خدایا توفیق روزه با ترک معاصی به ما عطا فرما

بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و شناسائی برتری آن را (بر ماههای دیگر) و بزرگ داشتن حرمت و حقش را (که قیام و ایستادگی بر آن واجب است) و دوری گزیدن از آنچه را که منع و حرام کرده‏ای به ما الهام نما، و ما را به روزه داشتن آن به وسیله باز داشتن اندام از گناهان و به کار بردن آنها به آنچه تو را خوشنود می‏گرداند یاری فرما، تا با گوشهامان سخن بیهوده گوش ندهیم، و با چشمهامان به سوی بازی (کارهائی که انسان را از مقصود باز دارد)، نشتابیم. و تا دستهامان را به حرام دراز ننمائیم، و با پاهامان به سوی آنچه منع و حرام گشته نرویم.

و تا شکمهامان نگاه ندارد و گرد نیاورد جز آنچه (خوردنی و آشامیدنی) که تو حلال و روا گردانیده‏ای. و زبانهامان گویا نشود جز به آنچه (قرآن مجید و گفتار پیامبر اکرم و ائمه معصومین علیهم السلام) تو خبر داده و بیان فرموده‏ای (اشاره به آداب روزه داری و پرهیز از گناهان در حال روزه‏داری است) و رنج نکشیم جز در آنچه (عبادت خدا و خدمت‏به خلق) که به پاداش تو نزدیک گرداند، و به جا نیاوریم جز آنچه که از کیفر تو نگاه دارد.

سپس همه آن کردارها را از ریا، و خودنمائی خود نمایان و از سمعه و شنیدن شنوندگان خالص و پاکیزه گردان که از آن کسی را با تو شریک نگردانیم، و جز تو در آن مقصود و خواسته‏ای نطلبیم.

● بار خدایا توفیق نمازگزاردن کامل به ما مرحمت فرما

بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست،و ما را در آن بر اوقات نمازهای پنجگانه با حدود و احکامش، که مقرر نموده‏ای و واجباتش که واجب کرده‏ای و شروط و اوقاتش که شرط و تعیین گردانیده‏ای آگاه فرما. و ما را در نماز همچون کسانی قرار ده که مراتب شایسته آن را دریافته و ارکان و جوانب آن را نگهدارندگانند. آن را در اوقات خود به همان طریقی که بنده و فرستاده تو که درودهایت‏بر او و بر آل او باد، در رکوع و سجود و همه فضیلتها و درجات رفیعه‏اش قرار داده، با کاملترین طهارت و پاکی، و رساترین خشوع و فروتنی به جا آورنده‏اند.

● خدایا در این ماه احسان به ارحام و همسایگان و تزکیه اموال توفیقمان ده

و ما را در آن ماه توفیق ده که با نیکی فراوان و بخشش، به خویشان خود نیکی کنیم و با احسان و عطا از همسایگان جویا شویم، و دارائیهامان را از مظالم و آنچه از راه ظلم و ستم به دست آمده خالص و آراسته نمائیم، و آنها را با بیرون کردن زکاتها پاک کنیم (که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده: «ملعون کل مال لا یزکی‏» از خیر و نیکی دور است هر مال و دارئی که زکوهٔ آن داده نشود) و به کسی که از ما دوری گزیده باز گردیم (به او بپیوندیم) و به کسی که به ما ظلم و ستم نموده از روی (آنچه که مقتضی) انصاف و عدل(است) رفتار کنیم و با کسی که به ما دشمنی نموده آشتی نمائیم، جز کسی که در راه تو و برای تو با او دشمنی شده باشد، زیرا او دشمنی است که او را دوست نمی‏گیریم، و حزب و گروهی است که با او از روی دل دوستی نمی‏کنیم.

و ما را توفیق ده که در آن به سوی تو تقرب جسته نزدیک شوم، به وسیله کردارهای پاکیزه و آراسته که ما را به آن از گناهان پاک کنی (بیامرزی) و در آن ما را حفظ کرده و نگاهداری از اینکه بخواهیم عیوب و زشتیها (کردارهای ناشایسته) را از سر گیریم، تا هیچ یک از فرشتگانت (که نویسندگان اعمال هستند گناهان ما را) بر تو پیشنهاد ننمایند، جز آنکه کمتر باشد از اقسام طاعت و بندگی برای تو، و انواع تقرب به سوی تو که ما به جا آوردیم.

● خدایا در این ماه توفیق تقرب به پیشگاهت‏بما مرحمت فرما

بارخدایا از تو درخواست می‏نمایم به حق این ماه و به حق کسی که در آن از آغاز تا انجامش در عبادت و بندگی برای تو کوشیده، از فرشته‏ای که او را مقرب ساخته‏ای، یا پیغمبری که فرستاده‏ای، یا بنده شایسته‏ای که برگزیده‏ای، که بر محمد و آل او درود فرستی و ما را در آن برای کرامت و ارجمندی که به دوستانت وعده داده‏ای سزاوار گردان، و آنچه که برای کوشش کنندگان در طاعت و فرمانبریت واجب و لازم کرده‏ای برای ما لازم نما،و به رحمت و مهربانیت ما را در صف کسانی (انبیاء و اوصیاء علیهم السلام) که سزاوار بالاترین مرتبه (بهشت) هستند قرار ده.

● خدایا در این ماه از سهل‏انگاری‏ها و فریب شیطان حفظمان فرما

بار خدایا، بر محمد و آل او درود فرست، وما را در توحید و یگانگیت از عدول و بازگشتن (شرک آوردن آشکار و نهان) و در بزرگ داشتنت از تقصیر و کوتاهی و در دینت (اسلام) از شک و دو دلی و از راهت (به دست آوردن رضا و خوشنودیت) از کوری (گمراهی) و برای حرمتت (آنچه قیام به آن واجب است) از سهل انگاری،و از دشمنت (شیطان رانده شده) فریب خوردن، دور گردان. بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و هرگاه در هر شب از شبهای این ماه برای تو بندگانی باشد که عفو و بخشیدنت آنها را آزاد می‏نماید، یا گذشتت ایشان را می‏بخشد پس ما بندگان را از آن بندگان قرار بده، و ما را برای این ماه، از بهترین اهل و یاران (برگزیدگان) قرار ده.

بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و با کاسته شدن ماه آن گناهان ما را بکاه، و با بپایان رسیدن روزهایش بدیها و گرفتاریهای ما را از ما بکن تا اینکه این ماه از ما بگذرد در حالی که ما را از خطاها پاکیزه گردانیده و از بدیها خالص و آراسته ساخته باشی.

● خدایا ماه رمضان را برای ما ماه عبادت و طاعت قرار بده

بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست. و اگر در آن از حق برگردیم ما را (بر آن) بازگردان و اگر در آن عدول نموده براه کج رفتیم ما را به راه راست آور، و اگر دشمن تو شیطان ما را احاطه کرده فرا گیرد از او رهائیمان ده. بار خدایا ماه رمضان را از عبادت، و پرستش ما مملو و پر گردان، و اوقات آن را به طاعت و فرمانبری ما برای تو آراسته نما و ما را در روزش بروزه داشتن و در شبش به نماز و زاری بسوی (درگاه) تو و فروتنی و خواری در برابر تو، یاری فرما تا روزش بر ما به غفلت و بیخبری و شبش به تقصیر و کوتاهی (در عمل) گواهی ندهد.

بار خدایا ما را در باقی ماهها و روزها تا زمانی که زنده‏مان می‏داری همچنین (بطوری که برای ماه رمضان درخواست‏شد) قرار ده، و ما را از بندگان شایسته‏ات بگردان که «الذین یرثون الفردوس هم فیها خالدون»(۳) آنان بهشت را به میراث می‏برند در حالی که در آن جاوید هستند گفته‏اند: بهشت مسکن و جایگاه پدر ما حضرت آدم علی نبینا و آله و علیه السلام بوده پس هرگاه به فرزندان او داده شود مانند آن است که از او به آنها ارث رسیده) و از آنانی قرار بده که آنچه (صدقات) را می‏دهند در حالی که دلهاشان از (اندیشه) بازگشت‏به سوی پروردگارشان ترسان است و از آنان که در نیکیها می‏شتابند، و ایشان برای آن نیکیها بر دیگران پیشی گیرنده‏اند.

● خدایا درود بیکران و بی حد خود را بر محمد و آل او فرست

بار خدایا درود فرست‏بر محمد و آل او، در هر هنگام و هر زمان و بر هر حال به شماره درودی که فرستاده‏ای بر هر که درود فرستاده‏ای، و چندان برابر همه آنها به چندان برابری که جز تو آنها را نتواند شمرد، زیرا تو هر چه را بخواهی بجا آورنده‏ای انجام کار، تو را ناتوان نمی‏گرداند و مانعی آن را باز نمی‏دارد. (۴)

۱- ۲ من لا یحضره الفقیه، ج ۲ ، ص ۱۰۰.

۳- المؤمنون – آیه : ۱۱

۴ - صحیفه سجادیه، دعای ۴۴.