تحقق توسعه صادرات مبنا همسو با اهداف اسناد اقتصادی کشور

نیاز کشور به توسعه پایدار صادرات غیر نفتی و ارتقاء شاخص سهم ایران در تجارت جهانی امری بدیهی است

احتراما ضمن اعلام آمادگی جهت حضور در برنامه‌های مورد نطر، در خصوص توسعه صادرات غیر نفتی و بررسی نقاط ضعف و قدرت کشور در این زمینه و ریشه یابی علل اختلال در رشد و توسعه صادرات پایدار، خاطر عالی را به موارد ذیل مستحضر می‌دارد:

۱) نیاز کشور به توسعه پایدار صادرات غیر نفتی و ارتقاء شاخص سهم ایران در تجارت جهانی امری بدیهی است. اقدام و حرکت هوشمندانه و علمی به منظور تحقق این مهم، همسو با اهداف مندرج در برنامه‌ها و اسناد توسعه مدار کشور که نظر به رشد، تعالی، عزت و بالندگی ایران در منطقه و جهان دارند، وظیفه شرعی و ملی هر ایرانی در هر کجای دنیا می‌باشد تا در حد بضاعت گامی هر چند کوچک در این مسیر خطیر بردارد.

۲) هیات محترم دولت با توجه ویژه‌ای که به توسعه صادرات غیر نفتی مبذول داشتند، اختیارات و منابع مالی قابل توجهی را در اختیار وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های متبوع قرار دادند. متاسفانه اجرای این اقدام شایسته دولت محترم، به دلیل عدم آگاهی و کارشناسی فنی و علمی مسولان حوزه‌های مرتبط با توسعه صادرات، از مسیر منحرف گردیده است و عمده بودجه‌های تخصیصی جهت توسعه صادرات غیر نفتی ایران، در چارچوب موثر و هدفمند هزینه نشده است و نتایجی که در آمار‌ها منعکس می‌شود منطبق بر شاخص‌های تحقق هدف ( توسعه صادرات غیر نفتی) نمی‌باشد.

۳) هیات محترم دولت در راستای نیل به اهداف مذکور اقدامات وسیعی معمول داشتند، از جمله فعالیت‌های موثر دولت در توسعه صادرات غیر نفتی: تنظیم تفاهم‌نامه‌های متعدد بین وزارت‌خانه‌های کشور، بازرگانی و وزارت امور خارجه و افزایش حدود اختیارات استانداری‌ها در جهت توسعه بازرگانی و بررسی مزیت‌های صادراتی استان‌های کشور، اطلاع رسانی به منظور فراگیر کردن ادبیات اقتصادی در بین افراد جامعه، تعریف بسته‌های حمایتی و مشوق‌های صادراتی، جوایز صادراتی، توجه به بسته بندی و اعمال مشوق‌های مربوطه، ، تقویت صندق ضمانت صادرات، اعمال معافیت‌های گمرکی و مالیاتی، اعزام هیات‌های تجاری به کشورهای هدف و غیر هدف، برگزاری نمایشگاه‌های متعدد در کشورهای هدف، دعوت از فعالان اقتصادی کشورهای هدف به ایران و تنظیم تفاهم‌نامه‌های اقتصادی با کشورهای متعدد تماما بخشی از اقدامات بسیار گسترده و راهگشای حوزه اقتصاد و بازرگانی کشور می‌باشد.

متاسفانه توجه بیش از حد به تاسیس تیترهای فنی و علمی ، مانع از توجه به عملکرد اجرایی عناوین مذکور گردیده است. در شرایطی انتظار توسعه صادرات را داریم که از زیرساخت‌ها فقط به ایجاد بدنه‌های حمایتی دولتی توجه شده است. این موضوع سبب گردیده تا بخش خصوصی در برخی موارد با دولت گرو کشی کند.

به دلیل عدم برنامه ریزی منسجم در اکثر موارد مذکور، بین سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی موازی‌کاری شکل می‌گیرد. مثلا برای برگزاری یک نمایشگاه یا همایش در کشور عراق، اتاق بازرگانی ایران و عراق، سازمان توسعه تجارت، استان آذربایجان غربی، استان آذربایجان شرقی، استان کردستان، استان ایلام،استان کرمانشاه، استان خوزستان، استان اصفهان، استان فارس و چند استان دیگر هر کدام به اسم خود و برای خود یک نمایشگاه برگزار می‌کند. این موازی کاری مانع از شناساندن توانمندی‌های صادراتی ایران می‌شود و اعمال نظارت بر عملکرد تجار ایرانی را ضعیف می‌نماید و تجار ایران به جای رقابت با کشورهایی که در بازارهای هدف به شکل خزنده‌ای جولان می‌دهند و روز به روز سهم بیشتری از بازار را نصیب خود می‌کنند، به رقابت با خود می‌پردازند و ضمن تخریب اعتبار اقتصادی ایران در بازار‌های هدف، ریشه‌های توسعه اقتصادی ایران را به نفع بیگانگان و سایر کشور‌های رقیب خشک می‌کنند.

یا وقتی در کشوری که بازار هدف نام می‌گیرد، از یک نفر به عنوان رایزن بازرگانی ایران در آن کشور انتظار داریم به قدر یک سازمان بزرگ فعالیت داشته باشد! و در برابر خیل عظیم مراجعات و مراودات، نسبت به انجام وظایف محوله اقدام بدون نقص نماید؟

یا اگر تاجری بخواهد فعالیت بازرگانی خود از توسعه واردات را به توسعه صادرات تغییر دهد، از دلهره گرفتاری در هزار توی تشریفات اداری و بازگانی کشور و عدم آگاهی نسبت به امکانات و حمایت‌ها از صادرات، به واردات بیشتر پناه می‌برد.

این‌ها نمونه‌ای ساده و کوچک از علل عدم موفقیت در توسعه صادرات است. که در صورت نیاز نسبت به شرح موارد اقدام می‌گردد.

لذا با امعان نظر به مراتب فوق، در راستای تحقق اهداف صادراتی کشور، مواردی که ضروری به نطر میرسد فهرست وار بیان می شود:

ـ تاسیس پایانه های صادراتی تخصصی در مرز های کشور به منظور توسعه صادرات هدفمند

- مطابق و متناسب با ویژگی‌های نیاز محیط تقاضا نسبت به صادرات توانمندی‌های داخل اقدام گردد.

- دعوت از تجار کشور های هدف به پایانه های صادراتی و فراهم نمودن تسهیلات لازم جهت بازدید از آنها

ـ صرف انرژی مضاعف در جهت توسعه صادرات به کشور های مجاور در چارچوب تعریفی علمی و هدفمند

ـ استفاده از توان و ظرفیت بالقوه پیله وران در جهت توسعه صادرات و آموزش آنها جهت تسلط بر بازار های هدف

ـ حمایت از تاسیس پارک‌های بسته بندی در مبادی خروجی متناسب با محصولات قابل صدور از مرز مربوطه

ـ تبدیل مناطق مستعد مرزی به منطقه ویژه یا آزاد با هدف جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی و توسعه صادرات پایدار

ـ کنترل موازی کاری‌های مخرب در جهت معرفی توانمندی های صادراتی ایران در جامعه بین‌المللی

ـ افزایش عوامل، رایزنان و نمایندگان تخصصی بازرگانی در کشورهای هدف جهت توسعه توانمندی‌های صادراتی ایران در حوزه‌های مختلف

ـ ترقیب صاحبان کالا و خدمات به حضور در نمایشگاه های تخصصی مستقر در مبادی خروجی کشور به منظور تسهیل امر صادرات وارزیابی رقبت صادر کنندگانی که محصولاتشان را جهت صدور تا مرز منتقل کرده اند

ـ بررسی کارشناسانه نمایشگاه ها و سنجش میزان اثر بخشی آنها در توسعه صادرات

ـ توانمند سازی صادر کنندکان از طریق ارائه اطلاعات لازم و کاربردی، آموزش و ارائه خدمات مشاوره‌ای

ـ تنظیم آیین نامه های انظباتی برای صادر کننگان ایرانی جهت نظارت بر حسن عملکرد آنان در کشور مبداه و ارائه گزارش عملکرد آنان به سازمان های مرتبط کشور، نظارت بر تخلفات صادرکنندگان ایرانی و استقرار واحد‌های کنترل کیفی کالا در مرز‌ها

ـ بازاریابی متمرکز در کشور های هدف و تدوین بسته های سرمایه گذاری در شاخه های مختلف از قبیل: گردشگری، تولیدات صنعتی، مجتمع های کشاورزی، پزشکی، معادن و ساختمان و ...

ـ برقراری ارتباط موثر با سازمان ها و اتحادیه ها و تشکل های صادرات گرای کشور های هدف

ـ ترویج صادرات توزیعی با برند سازی در کشور های هدف تحت نظارت استاندارد های منطقی ایران به منظور توسعه صادرات پایدار

ـ استفاده از شیوه های تبلیغاتی نوین و نفوذ در شبکه‌های معتبر بین‌المللی تبلیغات

ـ استفاده از توان بالقوه ایرانیان مقیم خارج از کشور در جهت بازاریابی توانمندی های صادراتی ایران

ـ کاهش قیمت تمام شده صادرات با حمایت‌های منطقی و پایدار

ـ بازنگری نقش و وظایف دولت در مقابل بخش خصوصی و بالعکس

ـ هدفگذاری توسعه مدار و برنامه ریزی توسعه صادرات پایدار در بازارهای جهان

ـ بررسی مستمر عملکرد برنامه‌های مورد استفاده، عیب یابی و تقویت آنها

ـ شناخت کامل بازارهای جهان و مناسبات تجاری آنها و آشنایی با فرهنگ‌ها و آموزش آن به صادرکنندگان

ـ متناسب نمودن میزان صادرات با واردات

ـ تغییر سیاست‌های تشویقی

ـ تقویت و توسعه خوشه‌های صادرات‌گرا و تدوین برنامه‌های راهبردی به منظور توسعه صادرات، با تقویت و حمایت تشکل های صادرات گرا از قبیل کنسرسیوم‌های صادراتی، اتحادیه‌های صادراتی، شرکت‌های مدیریت صادرات، تعاونی‌های صادراتگرا و مراکز بازاریابی صادراتی

ـ پشتیبانی از انجام پروژه‌های تحقیقاتی مرتبط با توسعه صادرات

ـ توسعه و حمایت از پژوهش، تحقیقات، آموزش و مطالعات استراتژیک و شناسایی روش‌های جدید جهت ساخت، راهبری و مدیریت برند

ـ برون سپاری نظارت بر طرح‌های توسعه صادرات

ـ هدایت و حمایت دفاتر خدمات مشاوره کاریابی به سمت توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی

ـ بهبود زیرساخت‌های حقوقی و مقررات کشور در حوزه تجارت خارجی در راستای عضویت ایران در WTO

خداوند به تمام خدمتگزاران به میهن اسلامی جزای خیر عنایت فرماید. انشاء ا... المستعان

پوریا ولائی