۲۷ دسامبر سال ۸۶۴ میلادی ـ زادروز رازی دانشمند بزرگ ایران - نگاهی به دستاوردهای او

دسامبر ماهی است که ابوبکر محمد ابن زکریای رازی دانشمند بزرگ ایران در آن در سال ۸۶۴ میلادی در «ری» به دنیا آمد و بسیاری از واژگانی که او در علم شیمی بکار برده است جهانی شده اند از …

دسامبر ماهی است که ابوبکر محمد ابن زکریای رازی دانشمند بزرگ ایران در آن در سال ۸۶۴ میلادی در «ری» به دنیا آمد و بسیاری از واژگانی که او در علم شیمی بکار برده است جهانی شده اند از جمله واژه شیمی که از «کیمیا» و الکل که از «الکحل» گرفته شده اند که رازی در کتابهای خود بکار گرفته است.

رازی (منسوب به ری) در پزشکی، شیمی، ریاضی، نجوم و فلسفه تحصیل و مطالعه کرده بود و از پایان دوران جوانی نیمی از سال را در بغداد و نیم دیگر را در زادگاه خود، ری، که به آن دلبستگی فراوان داشت می گذرانید و کتاب مهم و معروف خود در دانش پزشکی را به نام منصور سامانی حاکم وقت ری کرد و عنوان «طب منصوری» بر آن گذارد که نخست در ده جلد به لاتین و سپس سایر زبانهای اروپایی ترجمه شده است. کتاب مهم دیگر او در پزشکی «حاوی» عنوان دارد که به صورت دائرهٔ المعارف نوشته شده و همه اطلاعات پزشکی آن زمان در آن گرد آوری شده است. رازی در بغداد ریاست بیمارستان «مقتدری» را برعهده داشت. در طول توقف او در ری و بغداد، بیماران و پژوهشگران و دانشجویان پزشکی از سراسر جهان برای درمان و کسب فیض و دریافت پاسخ پرسشهایشان به دیدار ش می شتافتند. کشف آبله و آبله مرغان و مشخص کردن تفاوت آنها از هم از کارهایی است که در دانش پزشکی به نام رازی ثبت شده است.

در دانش شیمی، رازی نخستین دانشمندی بود که شیمی آلی (ارگانیک) را از شیمی معدنی (غیر ارگانیک) جدا ساخت و در باره شیمی و واکنش های شیمیایی چند اثر به زبانی بسیار ساده نوشت که مهمترین آنها «اسرار» است. رازی کاشف چند اسید از جمله اسید سولفوریک است که آنها را جهت مخالف بازها قرار داده و واکنشن های شیمیایی را که به تهیه الکل که یک باز است منجر می شود به دقت شرح داده است. دویست کار علمی به نام رازی ثبت است و درمقایسه با سایر دانشمندان ایرانی، رازی را می توان همتراز ابن سینا خواند.

بسیاری از پژوهشگران تاریخ علوم زادروز رازی را ۲۷ دسامبر (روزی چون امروز) اعلام داشته اند. دراین روز (ششم دی ماه) در سال ۱۳۴۳ به مناسبت یازدهمین سده تولد رازی مراسم باشکوه در ایران برگزار شد و با این که قبلا بسیاری از مدارس، بیمارستانها و خیابانها در ایران به نام رازی نامگذاری شده بود شمار این اماکن به نام او دوبرابر شد. رازی در سال ۹۳۰ میلادی درگذشت.