۲۴ آذر انتخابی اعتراضی

انتخابات امسال در شرایطی برگزار شد که یک سال از یکدست شدن قدرت می گذشت, بنابراین خیلی ها توصیه می کردند که اصلاح طلبان در این انتخابات شرکت نکنند و اجازه دهند که یک سال دیگر هم بگذرد تا در انتخابات مجلس به صورت گسترده حضور پیدا کنند

در همه جای جهان بهترین فرصت اظهارنظر برای هر ملتی انتخابات است به خصوص در کشورهایی که نهادهای مدنی ضعیف است و دولت هم در تمام زمینه ها وظیفه و مسوولیت دارد.

موثرترین راهی که ملت می تواند اراده خود را بر سرنوشت حاکم کند انتخابات است. انتخابات امسال در شرایطی برگزار شد که یک سال از یکدست شدن قدرت می گذشت، بنابراین خیلی ها توصیه می کردند که اصلاح طلبان در این انتخابات شرکت نکنند و اجازه دهند که یک سال دیگر هم بگذرد تا در انتخابات مجلس به صورت گسترده حضور پیدا کنند.

مجریان و ناظران انتخابات هم هم سو بودند و عملکرد جریان خاص هم روشن نبود و صدا و سیما هم تبلیغات خود را انجام می داد و بودجه های میلیاردی هم برای مجلس خبرگان و شوراها صرف می شد. ما در چنین فضایی وارد انتخابات شدیم. البته انصافش هم این است که نقش اصلی و محوری را جناب آقای خاتمی داشتند که با همه وجود در این شرایط حساس وارد شدند، در حالی که خیلی ها به ایشان توصیه می کردند که حیف است شما آبروی خودتان را صرف انتخاباتی کنید که ابهامات زیادی چه در زمینه اجرایی و چه در فضای کلی کشور دارد...

در همه جای جهان بهترین فرصت اظهارنظر برای هر ملتی انتخابات است به خصوص در کشورهایی که نهادهای مدنی ضعیف است و دولت هم در تمام زمینه ها وظیفه و مسوولیت دارد. موثرترین راهی که ملت می تواند اراده خود را بر سرنوشت حاکم کند انتخابات است. انتخابات امسال در شرایطی برگزار شد که یک سال از یکدست شدن قدرت می گذشت، بنابراین خیلی ها توصیه می کردند که اصلاح طلبان در این انتخابات شرکت نکنند و اجازه دهند که یک سال دیگر هم بگذرد تا در انتخابات مجلس به صورت گسترده حضور پیدا کنند.

مجریان و ناظران انتخابات هم هم سو بودند و عملکرد جریان خاص هم روشن نبود و صدا و سیما هم تبلیغات خود را انجام می داد و بودجه های میلیاردی هم برای مجلس خبرگان و شوراها صرف می شد. ما در چنین فضایی وارد انتخابات شدیم. البته انصافش هم این است که نقش اصلی و محوری را جناب آقای خاتمی داشتند که با همه وجود در این شرایط حساس وارد شدند، در حالی که خیلی ها به ایشان توصیه می کردند که حیف است که شما آبروی خودتان را صرف انتخاباتی کنید که ابهامات زیادی چه در زمینه اجرایی و چه در فضای کلی کشور دارد. منتها ایشان آمدند و دیگران را به وحدت دعوت کردند که خوشبختانه با همراهی جناب آقای کروبی نهایتاً توانستیم یک ائتلاف بزرگ را در کشور شکل بدهیم.

البته باید بگویم که در حقیقت این ائتلاف در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری آغاز و شکل گرفته بود و آن هم حمایت از آقای هاشمی رفسنجانی بود که عمدتاً هم به دلیل احساس نگرانی عمومی بود . در نتیجه چاره یی جز وحدت و ائتلاف نمی دیدند که در برابر این پدیده بتوانند به صورت یک صدای متحد بایستند.

ادامه آن ائتلاف خودش را در انتخابات شوراها نشان داد و مادام که خطر یکدست شدن حاکمیت آن هم با روش های پوپولیستی و در عرصه سیاست خارجی با دنبال کردن ماجراجویی استقلال و تمامیت ارضی و منافع ملی ما را تهدید می کند این ائتلاف به قوت خود باقی خواهد ماند، برای اینکه این خطر جدی تر از آن است که ما به سهم خواهی های مرسومی که در همه کشورها بین احزاب و نیروهای سیاسی از جمله در انتخابات وجود دارد فکر کنیم.

● اهداف انتخاباتی اصلاح طلبان

ما هدفمان از شرکت در انتخابات این بود که برخلاف تبلیغاتی که می شد مبنی بر اینکه حامیان دولت از ۱۷ میلیون به ۳۰ میلیون برسند یک اعتراض عمومی نسبت به وضع موجود وجود دارد و این نارضایتی ها بسیار جدی است و در این فضا باید همچنان نداهای صلح طلبی در جهان و اصلاح امور و دموکراسی در داخل همچنان مطرح بشود. به ویژه آنکه در زمان انتخابات به طور طبیعی توجه جامعه به مسائل عمومی بیشتر از زمانی می شود که ما انتخاباتی برگزار نمی کنیم.

ضمن اینکه شرکت ما می توانست آزمونی باشد برای حاکمیت یکدست که ببینیم انتخابات را می خواهد چگونه برگزار کند چون ما سال دیگر انتخابات مهم مجلس را داریم که همه سیاست های کشور را می تواند تغییر دهد یا تثبیت یا تشدید کند. یک فرصت استثنایی هم برایمان بود. نهاد شوراها در دوره اصلاحات شکل گرفت و تا سالی که آقای خاتمی پیروز شده بود هیچ دولتی به سمت برگزاری انتخابات شوراها پیش نرفت و اینکه امروز شهر و روستا را به منتخبین مردم در همان منطقه بسپارد، در اول کار نیز اعتراضات زیادی مطرح می شد که بیشتر آنها هم در قالب دلسوزانه بود به این معنا که اگر شوراها شکل بگیرد مدیریت کشور با چالش ها و حتی با بحران های جدی مواجه می شود.

امروز که سال هشتم تشکیل شوراها هست در بین تمام نیروها و احزاب سیاسی شما حتی یک حزب را پیدا نمی کنید که بگوید تشکیل این نهاد به ضرر مردم بوده است و مدیریت کشور را با مشکلات جدی مواجه کرده است. حتی در شهرهای مرزی و قومی شوراها مشکلات امنیتی و غیرامنیتی ایجاد نکرده است و امروز همه به عنوان یک تجربه بسیار مثبت از آن یاد می کنند امروز مشخص است که تحلیل دولت اصلاحات مبنی بر اینکه ما می توانیم به مردم اعتماد بکنیم و در یک روز در سراسر کشور ۳۳ هزار شورای شهر و روستا تشکیل بدهیم یک تحلیل واقع بینانه بود نه یک نگاه روشنفکرانه به معنای غیرواقع بینانه به جامعه.

خوشبختانه این شورا شکل گرفت و امروز که دور سوم انتخابات شوراها برگزار شد هر حزب، گروه و جناحی تلاش کرد با ارائه پیشنهاداتی موقعیت و جایگاه شوراها را برای آینده کشور ارتقا دهد که همین امر می تواند زمینه ساز این باشد که ما به تدریج به سمت داشتن شوراهای قدرتمند پیش برویم. ما با این تحلیل وارد انتخابات شدیم و فکر هم می کردیم که در مجموع استقبال مردم از انتخابات مناسب باشد به خصوص اینکه دو انتخابات را همزمان برگزار کردند.

به طور طبیعی باید بیش از نیمی از شهروندان ما در انتخابات شرکت کنند، البته کار و آمار وزارت کشور را هنوز توجیه نیستم که چطور ممکن است ما در سال گذشته ۴۸ میلیون واجد شرایط برای انتخابات ریاست جمهوری داشته باشیم و امسال تعداد به ۴۶ میلیون رسیده باشد. اما فارغ از این آمارها واقعیت این است که بیش از نیمی از ایرانیان در این انتخابات شرکت کردند و در همه جای جهان وقتی که آمار شرکت کنندگان بالای ۵۰ درصد است، معنایش این است که انتخابات از نظر شهروندان امری پذیرفته و مشروع است.

به این ترتیب مردم ما یک بار دیگر ثابت کردند که نه راه انفعال و قهر از صندوق های رای و نه راه دخالت خارجی و نه حرکت های خشونت آمیز و انقلابی حلال مشکلات جامعه نیست بلکه مسیر اداره کشور از طریق صندوق های رای است. لذا این بینش بزرگ ترین پیروزی برای جنبش اصلاحی است که مخالف و موافق اکثریت شان به این نتیجه برسند که از این طریق بتوانند امور کشور را یا بهبود بخشیده یا حداقل مانع از آن شده که وضع بدتر از آنی که هست بشود.

● تثبیت افکار اصلاح طلبان

از سوی دیگر ما در ایام انتخابات دستاوردهای بزرگی غیر از تثبیت فکر اصلاحی داشتیم. به هر حال معلوم شد که درصد طرفداران تحریم قابل توجه نیستند و اقلیت جامعه را شکل می دهند و از آن طرف اتفاقاتی که در کشورهای همسایه ما به خصوص عراق و افغانستان روی داد به ویژه قشرهایی از جوانان را که شاید تصور می کردند دخالت خارجی یک فرصتی برای استقرار دموکراسی در ایران و پیشبرد امور است به این فکر فرو برد که ظاهراً تبعات منفی این دخالت خارجی خیلی جدی تر و گسترده تر از آن چیزی است که در ابتدا به ذهن می آید.

امروز وضعیت دو کشور همسایه ما به گونه یی است که در افغانستان طالبان روز به روز قدرتمندتر می شود و در عراق متاسفانه نزاع های خونین را شاهد هستیم و نیز رشد بنیادگرایی و ناامنی را می بینم. از همه مهمتر نکته دیگر این است که اگر امروز امریکا عراق را ترک کند خطر تجزیه آن کشور وجود دارد و اگر در عراق بماند افکار و تحرکات ضدامریکایی روزبه روز می تواند گسترش پیدا کرده و کشور را ناامن تر کند. بنابراین در چنین وضعیتی طبعاً شهروندان علاقه مند می شوند که خودشان مستقیماً بدون امید به خارجی ها بتوانند به حاکمیت خودشان از طریق انتخابات نقش ایفا کنند.

غیر از این ما بزرگترین دستاوردمان در این انتخابات این بود که طرفداران حاکمیت یکدست با یک نه بزرگ ملی مواجه شدند و این چیزی است که امروز خود آنها هم به آن معترف هستند. ما در دوم خرداد ۷۶ برای اینکه تک نگاهی بر این کشور حاکم نشود در انتخابات شرکت کردیم و با آن پیروزی از تک نگاهی قدرت توسط محافظه کاران جلوگیری کردیم.

تفاوت این انتخابات با آن انتخابات در این است که ما در دوره یی در انتخابات شرکت کردیم که این نگاه وجود داشت و محور یکدستی هم مشخص بودند و چنان هم به موقعیت خودشان ایمان داشتند که حتی موتلفان سابق شان را هم کنار گذاشتند؛ به طور مشخص شعارشان این بود طرفداران احمدی نژاد که ۱۷ میلیون بودند امسال به ۳۰ میلیون رسیده لذا کافی است هر لیستی منسوب به ایشان شود تا بتواند به تنهایی شوراها را در تمامی مراکز استان ها فتح کند. منتها نتیجه انتخابات چه در تهران و چه در سراسر کشور نشان داد که این نگرش و تحلیل صحیح نبوده است.

متن ویراسته شده سخنرانی در همایش سپاس از ستادهای انتخاباتی اصلاح طلبان اصفهان (تنظیم از حمید بارورز)

مصطفی تاج زاده

---