بررسی سرطان دهان

سرطان دهان چهارمین سرطان شایع آقایان و ششمین سرطان شایع در خانمها می‌باشد.

سرطان دهان چهارمین سرطان شایع آقایان و ششمین سرطان شایع در خانمها می‌باشد. این سرطان در هندوستان عامل ۵۰ درصد از سرطانهای مرگبار است اما در دنیای غرب این آمار تنها ۴ درصد را شامل می‌شود. نسبت ابتلای مردان به سرطان دهان ۲ تا ۳ برابر زنان است. به طورکلی در آقایان سرطان دهان حدود ۴ درصد سرطان‌های تمام بدن و در زنان ۲ درصد آنها را تشکیل می‌دهد. این وضعیت سبب ۲% مرگ‌های ناشی از سرطان در مردان و ۱% در زنان می‌باشد. تقریباً ۹۵% از تمام موارد در بیماران مسن‌تر از ۴۰ سال با میانگین سنی حدود ۶۰ سال در زمان تشخیص رخ می‌دهد.

سرطان دهان رشد سلولهای بدخیم در دهان یا زبان است. این نوع سرطان نادر ولی در عین حال خطرناک است. سرطان دهان اکثراً زبان، حلق دهانی و کف دهان را درگیر می‌کند. هر چند در نواحی دیگر مثل لب‌ها، لثه‌ و کام و ... نیز امکان رخ دادن آن وجود دارد. به طورکلی این سرطان در بزرگسالان بالای ۴۰ سال شایع‌تر است اما شیوع آن در جوانانی که از تنباکوی جویدنی (نظیر ناس) استفاده می‌کنند در حال افزایش است. ضایعه به صورت یک برآمدگی رنگ پریده یا زخمی و معمولاً بدون درد با حاشیه‌ی سفت در دهان یا زبان ممکن است ظاهر شود. این ضایعه ممکن است بزرگتر شده و بسته به محل ایجاد آن موجب بروز مشکلاتی برای فرد گردد. چنانچه بیمار دندان مصنوعی داشته باشد و محل ایجاد سرطان در زیر پروتزهای وی باشد ممکن است موجب اشکال در استفاده از دندانهای مصنوعی وی گردد در حالی که بروز سرطان در زبان ممکن است موجب سفت شدن زبان و اشکال در تکلم و بلع شود.

استفاده از دخانیات (توتون، سیگار، پیپ، ناس و تنباکوی جویدنی) و نوشیدن مشروبات الکلی به عنوان دلایل مهم ایجاد سرطان دهان شناخته شده‌اند هر چند بسیاری از فاکتورهای دیگر نیز در ایجاد این بیماری مهلک تأثیر دارند.

تشخیص و درمان سرطان دهان:

بررسی‌های تشخیصی ممکن است شامل آزمایش‌های خون، بیوپسی (یعنی نمونه‌برداری یا برداشت مقدار کمی از بافتهای دچار بیماری و سپس ارسال آن به آزمایشگاه پاتولوژی) و رادیوگرافی باشد.

سی‌تی‌اسکن یا ام.آر.آی به بررسی میزان گسترش بیماری کمک می‌کند. هر چه توده در زمان تشخیص بزرگتر باشد احتمال دست اندازی و تهاجم آن به سایر نواحی بیشتر است.

درمان بسته به محل سرطان (لب، زبان، کام، حلق و ...) متفاوت است. چنانچه ناحیه‌ی مبتلا قابل جراحی باشد (در دسترس باشد) درمان با جراحی و برداشت ناحیه‌ی سرطانی انجام می‌گیرد. همچنین در برخی موارد اشعه درمانی (رادیوتراپی) و داروهای ضد سرطان (شیمی درمانی) تجویز می‌گردد. چنانچه پس از جراحی اختلالات تکلمی وجود داشته باشد، گفتار درمانی توصیه می‌شود.

از آنجا که تشخیص زودهنگام سرطان دهان باعث درمان و بهبود کامل آن می‌شود به کلیه‌ی افراد توصیه می‌شود در صورت مشاهده‌ی علائم خاص سریعاً با دندانپزشک متخصص تشخیص بیماری‌های دهان و فک و صورت مشورت کنند.

برخی علائم ابتدایی سرطان دهان عبارتند از:

۱- وجود بافت زخمی و مجروح و یا خونروی دهنده‌ و ملتهب دردهان به مدت بیش از ۲ هفته

۲- مشاهده‌ی کبودی و تورم بی‌دلیل در دهان

۳- احساس درد و سختی به هنگام جویدن، بلع و یاحرکت دادن زبان

۴- وجود لکه‌های سفید و قرمز روی لثه، کناره‌های داخلی گونه ‌و کف دهان

۵- بی‌حسی و کرخت شدن زبان یا سایر قسمت‌های دهان و فک و صورت

۶- گرفتگی و کلفت شدن صدا به مدت طولانی‌تر از ۶ هفته

دکتر مهروز ارشادی

دندانپزشک