پشت پرده موشک های پاتریوت

ناتو در جدیدترین اقدام نظامی خود در صحنه بین الملل از استقرار سیستم موشکی پاتریوت در ترکیه خبر داده است این امر از سوی مقامات ترک تاکید گردیده و بر لزوم اجرای آن نیز اصرار داشته اند

ناتو در جدیدترین اقدام نظامی خود در صحنه بین‌الملل از استقرار سیستم موشکی پاتریوت در ترکیه خبر داده است. این امر از سوی مقامات ترک تاکید گردیده‌ و بر لزوم اجرای آن نیز اصرار داشته‌اند.

پیش از این ناتو در ترکیه سیستم دفاع موشکی خود را مستقر کرده بود. مقامات ترکیه بر این ادعایند که این اقدام در چارچوب تقویت توان دفاعی این کشور در برابر تهدیدات خارجی صورت گرفته است.

هر چند ادعاهای ترکیه جنبه دفاعی دارد اما در باب مسأله امنیت ترکیه چند اصل قابل‌توجه است.

نخست آن که مردم ترکیه با حضور ناتو در کشورشان مخالفند و خواستار دور کردن کشورشان از ناتو و آمریکا هستند. گرایش دولتمردان ترکیه به غرب عملا نارضایتی مردمی و صف‌آرایی آنان در برابر دولتمردان را به همراه داشته است.

دوم آن که بررسی تحولات منطقه نشان می‌دهد ترکیه از سوی هیچ‌کدام از همسایگانش تهدید نمی‌شود. جمهوری اسلامی ایران، سوریه و عراق همواره بر اصل همزیستی مسالمت‌آمیز با ترکیه تاکید دارند لذا هرگز به دنبال تهدید این کشور نیستند.

تحرکات نظامی ترکیه موجب ایجاد رقابت نظامی در منطقه می‌شود و این امر تهدیدی برای کل منطقه خواهد بود. به‌ویژه این ‌که ترکیه وارد رقابتی می‌شود که سرمایه این کشور را به سمت نظامی‌گری سوق می‌دهد و این کشور را از اهداف اقتصادی خود دور می‌سازد.

جالب توجه آن که ترکیه از سوی همسایگانی نظیر قبرس و یونان تهدید می‌شود که ماهیتی اروپایی دارند و غرب هرگز حاضر به ترک آنها به خاطر ترکیه نیست.

سوم آن که کارنامه ناتو و آمریکا نشان می‌دهد آنها در هر مکانی که وارد می‌شوند صرفا به دنبال منافع خود هستند. چنان که ورود آنها به افغانستان، لیبی و... جز ویرانی نتیجه دیگری نداشته است. با توجه به این حقیقت حضور ناتو در ترکیه عملا تهدیدی برای امنیت ملی ترکیه خواهد بود.

با توجه به این شرایط این سوال مطرح می‌شود که اصرار ترکیه بر استقرار سیستم پاتریوت ناتو چیست و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

در پاسخ به این پرسش چند اصل قابل بررسی است.

اولا ترکیه همچون گذشته تلاش دارد خود را به غرب نزدیک ساخته و طرح عضویت در اتحادیه اروپایی را اجرایی سازد. ترکیه که در گذشته با رویکرد به سمت شرق به دنبال تحمیل خود به غرب بوده اکنون سیاست خود را تغییر داده و با سیاست تقابل با شرق به دنبال ورود به اتحادیه اروپا است که نمود آن را در مواضع ترکیه علیه سوریه می‌توان مشاهده کرد.

این سناریو مطرح است که ترکیه با پذیرش خواسته‌های ناتو تلاش دارد غرب را بیش از گذشته به خود وابسته سازد تا ضمن ارتقای جایگاه خود در معادلات ناتو و غرب اصل حضور در اتحادیه اروپا نه به عنوان عضوی کوچک بلکه عضوی تاثیرگذار را اجرایی سازد.

ثانیا، ترکیه بخشی از ناتو است و سیاست‌های نظامی خود را براساس خواست آن ترسیم می‌کند. براساس دکترین راهبردی ناتو تا سال ۲۰۲۰ این مجموعه باید جایگاه خود را در شرق آسیا و آسیای غربی(خاورمیانه) تقویت نماید.

بر این اساس ناتو تحرکات گسترده‌ای برای ورود به کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس داشته و دارد. در همین حال آمریکا نیز براساس سیاست‌های راهبردی خود ایجاد چتر امنیتی در خاورمیانه را در دستور کار خود دارد.

اکنون این سناریو مطرح است که ترکیه پیشگام تحرکات ناتو برای حضور در منطقه گردیده است. غرب با ایجاد رقابت تسلیحاتی در منطقه به دنبال سوق دادن کشورهای عربی به خرید‌های تسلیحاتی بیشتر از جمله استقرار سیستم‌های موشکی در این کشورها است.

این گزینه زمانی تقویت می‌شود که آمریکا ابعاد گسترده‌ای از طرح‌های موشکی را در سرزمین‌های اشغالی نصب کرده که محرکی برای کشورهای عربی خواهد بود.

به عبارتی دیگر ترکیه بازیگر غرب برای سلطه بر کل منطقه شده است. نکته مهم در این حوزه آن است که غرب در کنار تامین منافع خود امنیت رژیم صهیونیستی را نیز تامین می‌کند.

غرب بشدت از قدرت گرفتن مقاومت و نگرش‌های ضدآمریکایی و ضدصهیونیستی در منطقه در هراس است لذا با رویکرد به سیستم‌های موشکی ضمن کمرنگ نشان دادن حضور نظامی خود از مولفه‌های امنیتی برای تامین منافع خود و صهیونیست‌ها بهره‌ می‌گیرد.

در جمع‌بندی کلی از آنچه ذکر شد می‌توان گفت اقدامات ترکیه در میزبانی از سیستم راداری و موشکی ناتو نه براساس اصل تامین امنیت ملی ترکیه بلکه برگرفته از رویکردهای غرب‌گرایانه دولتمردان این کشور است که به‌زعم خود به‌دنبال دستیابی به منافع بیشتر در لوای تامین منافع غرب هستند در حالی که در نهایت این رویکرد ضمن به خطر‌انداختن امنیت منطقه چالش‌های داخلی و خارجی بسیاری برای ترکیه به همراه دارد چرا که مردم ترکیه و کشورهای منطقه با این رویکرد مخالف بوده و تحرکات ترکیه را تامین‌کننده منافع غرب و به زیان کل منطقه می‌دانند.

قاسم غفوری