متن سخنرانی فیدل کاسترو, رئیس جمهور کوبا در مراسم بزرگداشت اول ماه مه

راستی گناه نابخشودنی کوبا چیست با کدامین استدلال می توان به این کشور یورش آورد آیا گناه مردم کوبا آن است که با خون خود و با سلاحی که از دشمن گرفتند, دیکتاتور خون آشامی مجهز به ۸۰۰۰۰ نظامی را که به طور کامل از حمایت آمریکا برخوردار بود, سرنگون کردند

میهمانان ارجمند،

رفقای کوبایی عزیز،

خلق قهرمان ما، در جزیره‌ی کوچکی از کارائیب، در چند کیلومتری جهنمی‌ترین قدرت امپریالیستی تاریخ جهان، ۴۴ سال با این امپریالیسم مبارزه کرده و با این قهرمانی، چنان فصل درخشانی در تاریخ انسان گشوده است که برای آن مانند وجود ندارد. باری تاریخ هرگز چنین مبارزه‌ی نابرابری را ندیده است. در سال‌های اخیر، یعنی در سال‌هایی که امپریالیسم آمریکا با نیروی عظیم نظامی و سیاسی خود به عنوان تنها قدرت جهان سربرآورد و قدرت دیگری نبود که بتواند در برابر آن قد علم کند، کسانی بودند که می‌گفتند ملت کوبا شکست خواهد خورد و یا از ادامه‌ی مبارزه صرفنظر خواهد کرد. اما امروز، روزی است که آن‌ها جز ستایش دلاوری حیرت‌انگیز این خلق قهرمان، راه دیگری ندارند. در این روز شکوهمند، در این روز پرفروغ بین‌المللی کارگری که یادمان ۵ کارگر جان‌باخته‌ی شیکاگویی است، باری در این روز، از طرف یک میلیون کوبایی که در این جا حضور دارند و هر لحظه ممکن است مورد تجاوز نظامی قرار گیرند، اعلام می‌کنم که ما تحت هیچ شرایطی تسلیم نخواهیم شد. ما آماده‌ایم که در دفاع از میهن، انقلاب و باورهای خود، مسلحانه و تا آخرین قطره‌ی خون بجنگیم.

راستی گناه نابخشودنی کوبا چیست؟ با کدامین استدلال می‌توان به این کشور یورش آورد؟ آیا گناه مردم کوبا آن است که با خون خود و با سلاحی که از دشمن گرفتند، دیکتاتور خون‌آشامی مجهز به ۸۰۰۰۰ نظامی را که به طور کامل از حمایت آمریکا برخوردار بود، سرنگون کردند؟

آیا گناه مردم کوبا آن است که در میان کشورهای آمریکای لاتین و دریای کارائیب، نخستین ملتی بودند که از سلطه‌ی امپریالیستی رهایی یافتند؟

باری گناه کوبا آن است که پس از رهایی از استعمار، شکنجه‌گران، آدمکشان و جانیانی را که ده‌ها انسان شریف را شکنجه و آزار داده و کشته بودند، مجازات کرد. گناه کوبا آن است که تمام زمین‌های کشور را میان دهقانان و کارگران تقسیم کرد و منابع طبیعی، کارخانجات صنعتی و دیگر ثروت‌های کشور را به صاحبان اصلی آن‌ها، یعنی خلق کوبا بازگرداند.

خلق کوبا در کم‌تر از ۷۲ ساعت، در یک نبرد شبانه‌روزی، ارتش متجاوز آمریکا را در خلیج خوک‌ها درهم شکست و با این پیروزی، دخالت مستقیم نظامی امپریالیست‌ها را که می‌توانست پیامدهای غیرقابل پیشگیری داشته باشد، مهار کرد. اینک این انقلاب با ۴۰۰۰۰۰ نیروی مسلح و صدهاهزار داوطلب خلقی آماده است از خلق قهرمان کوبا، دفاع کند. در سال ۱۹۶۲، خلق کوبا در خطر حمله‌ی ۱۲ موشک هسته‌ای قرار گرفت، اما به قیمت خون خود با افتخار و بدون دادن کوچک‌ترین امتیازی، از میهن و انقلاب خود دفاع کرد و سازمان‌دهندگان آن جنگ زشت را با شکست روبه‌رو ساخت. جامعه‌ی ما توانسته است هزاران خرابکاری و عملیات تروریستی و نیز صدها سوء قصد به رهبران انقلاب را که مسئولیت همه‌ی آن‌ها با دولت آمریکا است، از سربگذراند و سر بلندتر بیرون آید. بیش از ۵۰ سال است که امپریالیست‌ها دست به تحریم و محاصره‌ی اقتصادی کوبا زده‌اند. اما با وجود این شرایط، خلق ما توانست در عرض تنها یک سال، بیسوادی را ریشه کن کند. از یاد نبریم که هنوز اکثریت مردم آمریکای لاتین و حتا بخش‌هایی از مردم ایالات متحده آمریکا گرفتار بی‌سوادی‌اند. در کشور ما ۱۰۰ درصد کودکان از آموزش رایگان برخوردارند و مراقبت از کودکان از کودکستان تا سال نهم تحصیلی در مورد بیش از ۹۹ درصد کودکان با بالاترین معیارهای جهانی تامین شده است.

در رشته‌هایی چون ریاضیات و آگاهی و شناخت از زبان مادری، دانش‌آموزان دبستانی ما مقام نخست را در جهان کسب کرده‌اند. در معیارهای ارزشمند دیگری چون «تعداد معلم به ازای دانش آموز» و «حداکثر فضای آموزشی به ازای هر دانش‌آموز» نیز کوبا مقام نخست را در جهان به دست آورده است. تمام کودکانی که از ناهنجاری‌های جسمی و روانی رنج می‌برند، در مدارس استثنایی تحصیل می‌کنند و مورد مراقبت قرار می‌گیرند. در سراسر کشور، چه در شهرها و چه در روستاها، کلاس‌های آموزش رایانه و زبان آموزی به روش سمعی و بصری برای کودکان و جوانان و بزرگسالان تامین شده است.

برای نخستین بار در جهان، دولت برای جوانان ۱۷ تا ۳۰ سال که پیش‌تر هرگز درس نخوانده و در عین حال فاقد شغل بودند، این امکان را پدید آورد که در حین کار، تحصیلات خود را آغاز کنند و ادامه دهند.

در کوبا همه‌ی شهروندان از حق تحصیل رایگان از کودکستان تا دریافت درجه‌ی دکترا در هر رشته‌ای برخوردارند. هم اکنون در کوبا ۳۰ دانشگاه، دانشوران و هنرمندان آینده‌ی کشور را تربیت می‌کنند. حداقل تحصیل شهروندان کوبایی سال نهم تحصیلی است. در سراسر کوبا، پدیده‌ای به نام بیکاری وجود ندارد. بیش از ۲۰۰۰۰ دانش‌آموز کوبایی در هنرستان‌ها و ده‌هاهزار نفر در مدارس فنی حرفه‌ای آموزش می‌بینند و می‌توانند تحصیلات خود را تا عالی‌ترین مرحله تداوم بخشند. در سراسر کشور، خوابگاه‌های دانشجویی برای تمام دانشجویان از طرف شهرداری تامین شده است. چنین انقلاب عظیم آموزشی و فرهنگی در هیچ کشور دیگر جهان صورت نپذیرفته است. هم اکنون کوبا از بالاترین سطح علمی و فرهنگی در جهان برخوردار است. زمانی «خوزه مارتی» گفته بود: «کسب آزادی بدون تامین فرهنگ، امکان ناپذیر است.» خلق کوبا به این سخن قهرمان ملی خود جامه‌ی عمل پوشانده است.

آمار مرگ و میر کودکان از رقم ۶۰ در هزار به ۶ در هزار رسیده است که پایین‌ترین رقم در قاره‌ی ما از آمریکا گرفته تا پاداگونیا است. در طول سال‌های انقلاب، امید به زندگی، ۱۵ سال افزایش یافته است و بیماری‌های عفونی و مسری مانند فلج اطفال، مالاریا، کزاز کودکان، دیفتری، سرخک، سرخجه، اوریون، سیاه سرفه و تب دانگ ریشه‌کن شده‌اند. بیماری‌های دیگری چون کزاز، مننژیت، هپاتیت ب، مننژیت هموفیلی، جذام و سل نیز به طور کامل تحت کنترل قرار گرفته‌اند. در نتیجه‌ی این تلاش‌ها، علت مرگ مردم کوبا، همان است که در پیشرفته‌ترین کشورها مطرح است، یعنی بیماری‌های قلبی، سرطان، تصادف و بعضی عامل‌های دیگر. با این تفاوت که میزان این مرگ‌ها به مراتب از پیشرفته‌ترین کشورها کم‌تر است. در نتیجه‌ی ارایه‌ی خدمات درمانی، مردم بسیار آسان‌تر به خدمات عالی پزشکی دست می‌یابند و به همین خاطر از میزان رنج توده‌های مردم کاسته شده است. با افزایش پژوهش‌های پزشکی و ارایه‌ی آن‌ها به مردم، از تلفات و آسیب‌های ناشی از عامل‌های ژنتیکی و مشکلات دوران پیش از زایمان و کودکی به شدت کاسته شده است. کوبا امروز از بالاترین آمار پزشک به ازای جمعیتش در جهان برخودار است. مبارزه‌ی خستگی‌ناپذیر علمی برای پیشگیری و درمان بیماری‌های مرگبار ادامه دارد. ارایه‌ی خدمات درمانی که ۱۰۰ درصد مردم کشور را دربرمی‌گیرد و از بالاترین کیفیت جهانی برخوردار است، به صورت رایگان انجام می‌شود.

۸۵ درصد مردم کوبا مالک خانه‌ی خود هستند و بابت آن هیچ مالیاتی نمی‌پردازند. اجاره‌ی مسکن برای ۱۵ درصد دیگر تنها ۱۰ درصد از درآمد افراد را به خود اختصاص می‌دهد.

تعداد معتادان به مواد مخدر بسیار اندک است که با آن به شدت مبارزه می‌شود. لاتاری و دیگر بازی‌های قماری از همان نخستین سال‌های انقلاب ممنوع شد تا کار و تلاش انسان جایگزین بخت و اقبال شود. تبلیغات تجاری در رسانه‌های ارتباط جمعی و مطبوعات کوبا جایی ندارند؛ در عوض از این رسانه‌ها اطلاعیه‌هایی در رابطه با حفظ بهداشت، پیشبرد برنامه‌های آموزشی، پرورش جسم، توجه به ورزش و آفرینش، حفاظت از محیط زیست، مبارزه علیه مواد مخدر و پیشگیری از تصادف رانندگی و دیگر مساله‌های اجتماعی پخش می‌شود. رسانه‌های ارتباط جمعی ما به جای تخدیر مردم، ستایش از ارزش‌های رو به زوال جوامع مصرفی و از خود بیگانه ساختن انسان‌ها، به آن‌ها آموزش می‌دهند و شخصیت آن‌ها را ارتقا می‌بخشند. در کوبا کیش شخصیت وجود ندارد. از هیچ یک از رهبران زنده‌ی کشور مجسمه‌ای ساخته نشده، تصویر و عکسی بر دیوارها و خیابان‌ها نصب نیست و هیچ خیابان یا نهادی به نام آن‌ها نامگذاری نشده است. در کوبا رهبران کشور انسانند نه سایه‌ی خدا.

در کشور ما اعمال هر گونه خشونت و شکنجه ممنوع است و غیر از رای دادگاه، هیچ گونه مجازات یا آزار دیگری اعمال نمی‌شود. چیزی به نام جوخه‌های مرگ یا گروه‌های شبه فاشیستی در کوبا وجود ندارد. توده‌های مردم به طور گسترده از انقلاب که تظاهرات امروز، خود نمونه‌ای است روشن ـ حمایت می‌کنند.

دستاوردهای انقلاب، جامعه‌ی ما را از فقر و خشونت جهان معاصر رهانیده و توانسته است بذر برادری و همبستگی انسانی را چه در مقیاس کشور و چه در سطح جهان بپراکند.

خلق کوبا و نسل جدید ما برای دفاع از محیط زیست آموزش می‌بینند. آن‌ها از هویت فرهنگی خود دفاع می‌کنند و بهترین آموزه‌های دیگر فرهنگ‌ها را می‌آموزند و با از خود بیگانگی و تحقیر انسان مبارزه می‌کنند. در کشور ما ورزش غیرحرفه‌ای به چنان درجه‌ای از پیشرفت رسیده است که مدال‌ها و افتخارات بسیاری را در سطح جهان از آن خود کرده است. حجم پژوهش‌های علمی چند صد برابر و زندگی مردم به مراتب بهتر شده است. با این وجود ما هرگز در زمینه‌ی تسلیحات میکروبی نکوشیده‌ایم، زیرا این امر، به طور کلی با اصول فلسفه‌ی ما که زیر بنای آموزش و دستاوردهای علمی خلق ما است مغایرت دارد.

از طرف دیگر، مردم کوبا از ژرف‌‌‌ترین روحیه‌ی همبستگی بین‌المللی برخوردارند. آن‌ها از میهن‌پرستان الجزایر در مبارزه علیه استعمار فرانسه به بهای تحمل تحریم اقتصادی کشورهای اروپایی، از جمله فرانسه، دفاع کردند. وقتی پادشاه مراکش برای دستیابی به منابع آهن «گرا دجبلت»(۱)، در نزدیک شهر «تین دوف»(۲) الجزایر، به این کشور انقلابی یورش آورد، ما برای آن‌ها تسلیحات و نیروی نظامی فرستادیم. وقتی ارتش اشغالگر اسرائیل در سال‌های ۱۹۷۳-۱۹۷۵ به سوریه حمله کرد، تانک‌های خلق کوبا بر بلندی‌های جولان از تمامیت ارضی ملت سوریه به دفاع برخاستند. مردم کوبا از پاتریس لومومبا رهبر جمهوری کنگو در برابر نیروهای متجاوز حمایت کردند و پس از ترور سیاسی او توسط استعمارگران در ژانویه‌ی ۱۹۶۱، حمایت خود را از یاران و هواداران او ادامه دادند. در سال ۱۹۶۵، بیش از یک صد تن از معلمان کوبایی به همراه چه‌گوارا در کنار انقلابیون کنگویی که علیه مزدوران ارتش سفیدپوست موبوتو مبارزه می‌کردند، به نبرد پرداختند و خون بسیاری از این مبارزان در منطقه‌ی غرب «دریاچه‌ی تانگانیکا»(۳) با خون مبارزان کنگویی در هم آمیخت. موبوتو، ۴۰ میلیارد دلار از سرمایه‌ی ملی مردم خود را ربود و هنوز هم هیچ کس نمی‌داند که او آن پول‌ها را در کدام بانک اروپایی گذاشته است. خون شماری از معلمان کوبایی در حمایت از مبارزان آفریقایی که برای رهایی گینه و «کیپ ورد»(۴) از استعمار پرتقال تحت رهبری فرمانده «امیلکار»(۵) مبارزه می‌کردند، بر زمین ریخته شد. مردم کوبا به مدت ۱۰ سال از جنبش استقلال طلبانه‌ی مردم آنگولا تحت رهبری «جنبش آزدای‌بخش مپلا و آگوستینونتو» دفاع کردند. پس از کسب استقلال، نیروهای نژادپرست آفریقای جنوبی از پای ننشستند و جنگی زشت علیه خلق آنگولا آغاز کردند. آن‌ها میلیون‌ها مین در سرزمین آنگولا کار گذاشتند؛ دهکده‌ها را به کلی نابود کردند و نیم میلیون زن، مرد و کودک آنگولایی را کشتند. در سراسر این دوران وحشتناک که ۱۵ سال طول کشید، صدها هزار تن از داوطلبان قهرمان کوبایی در کنار مبارزان آنگولایی در برابر نیروهای نژادپرست آفریقای جنوبی که از حمایت آمریکا برخوردار بودند، مبارزه کردند و شماری از آن‌ها جان خود را از دست دادند. سرانجام در منطقه‌ی «کیوتو کوان ویل»(۶) که در مرز نامیبیا و در جنوب غربی آنگولا واقع است، سربازان آنگولا و نامیبیا به همراه ۴۰۰۰۰ داوطلب قهرمان کوبایی، آخرین ضربه را بر نیروهای نژادپرست آفریقای جنوبی وارد کردند. این پیروزی به آزادی سریع نامیبیا انجامید و مرگ نهایی نژادپرستی را در آفریقای جنوبی به احتمالی ۲۰ تا ۲۵ سال به پیش انداخت. نباید از خاطر برد که در آن زمان آفریقای جنوبی از هفت کلاهک اتمی برخوردار بود که با حمایت مستقیم آمریکا، توسط اسرائیل به آن مجهز شده بود.

خلق قهرمان کوبا با دفاعی ۱۵ ساله از نبرد دلاورانه‌ی خلق قهرمان ویتنام که آمریکا جنگی وحشتناک و سبعانه را بر آن‌ها تحمیل کرده بود، به افتخار بزرگ دیگری دست یافتند. ایالات متحده آمریکا به بهانه‌ی این که کشور فقیری چون ویتنام آن هم در ۲۰۰۰۰ کیلومتری آمریکا، امنیت ملی آن کشور را تهدید می‌کند، آن کشور را مورد تهاجم قرار داد که در نتیجه‌ی آن، ۴ میلیون ویتنامی کشته و میلیون‌ها نفر دیگر زخمی و معلول شدند.

در این جنگ، آمریکایی‌ها هزاران هکتار از مزارع ویتنام را با آغشتن به مواد شیمیایی به سرزمین‌های سوخته بدل کردند. خون خلق قهرمان کوبا با خون بسیاری از مبارزان آمریکای لاتین در هم آمیخته است. نمونه‌ی آن چه گواراست که خون او را مزدوران مورد حمایت آمریکا، زمانی که او زخمی شده و دیگر مسلح نبود، بر زمین ریختند.

وقتی نیروهای متجاوز آمریکا به کشور کوچکی مانند گرانادا، آن هم به بهانه‌ای بی‌معنا حمله کردند و به فرودگاه بین‌المللی آن که به خاطر گردشگری نقش حیاتی در اقتصاد آن کشور داشت، یورش بردند، شماری از کارگران ساختمانی قهرمان کوبایی، در مبارزه با آمریکایی‌ها جان خود را از دست دادند. سرانجام آن که خون داوطلبان کوبایی هنگام آموزش سربازان شجاع نیکاراگوئه، در جنگ نفرت انگیزی که آمریکا علیه ساندنیست‌ها سازمان داده بود، با قهرمانان نیکاراگوئه‌ای در هم آمیخت.

باری در این باره باز هم می‌توان سخن و سخن‌ها گفت. بیش از ۲۰۰۰ مبارز انترناسیونالیست کوبایی جان ارجمند خود را در راه مقدس دفاع از مبارزات آزادی‌بخش خلق‌های جهان از کف دادند. نباید از خاطر برد که کوبا در هیچ یک از این کشورها منافعی نداشت که از آن‌ها دفاع کند. در زمانه‌ی ما، هیچ کشوری و هیچ خلقی، چنین جنبش همبستگی بین‌المللی را که فارغ از هر گونه منفعت طلبی است، به نمایش نگذاشته است.

به همین دلیل است که خلق‌های جهان همواره خلق کوبا را ستوده‌اند. کوبا هرگز تسلیم نشده است. به همین دلیل و دلیل‌های دیگر است که درست ۴۸ ساعت پیش، کوبا به اتفاق آرا به عضویت در کمیسیون حقوق بشر شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل به مدت سه سال دیگر برگزیده شد. اکنون کوبا ۱۵ سال است که عضو این کمیسیون است. بیش از نیم میلیون داوطلب کوبایی در لباس معلم، تکنسین، پزشک و مبارز، وظایف انترناسیونالیستی خود را انجام داده‌اند. در ۴۰ سال گذشته، ده‌ها هزار تن از کارکنان بخش‌های مختلف پزشکی، با ارایه‌ی خدمات خود، جان میلیون‌ها انسان را در سراسر جهان نجات داده‌اند. هم اکنون ۳۰۰۰ متخصص در مراکز پزشکی جامع و دیگر مراکز پزشکی دور افتاده‌ترین مناطق ۱۸ کشور جهان سوم به توده‌های مردم خدمات انترناسیونالیستی می‌دهند. آن‌ها بدون آن که بابت خدمات خود کوچک‌ترین هزینه‌ای دریافت کنند، جان صدها هزار نفر را در سراسر جهان نجات می‌دهند و با کاربست روش‌های پیشگیری از ابتلای آن‌ها به بیماری‌های خطرناک جلوگیری می‌کنند. اگر یاری پزشکان کوبایی که در اختیار سازمان ملل متحد قرار گرفته‌اند نبود، اجرای برنامه‌ی مبارزه با بیماری‌ مهلک ایدز در کل مناطق صحرای آفریقا شکست می‌خورد. بعضی از کشورهای توسعه یافته‌ی سرمایه‌داری، برای اجرای این برنامه، امکانات مالی در اختیار سازمان ملل متحد گذارده‌اند، اما از ارایه‌ی سرمایه‌های انسانی که کشورهای جهان سوم سخت به آن نیازمندند، سرباز می‌زنند. کوبا برای آموزش خواندن و نوشتن، روش‌هایی را با استفاده از رادیو و متن‌های نوشتاری خلق کرده است که هم اکنون به پنج زبان کریول هائیتی، پرتقالی، فرانسوی، انگلیسی و اسپانیولی در کشورهای بسیاری در دسترس توده‌های مردم قرار دارد. هم اکنون برنامه‌ی دیگری برای سواد‌آموزی توده‌های مردم به زبان اسپانیولی مطرح است که مراحل آخرین خود را می‌گذراند. در این روش از تلویزیون برای سوادآموزی استفاده شده است. این برنامه‌ها، تنها حاصل و دستاورد پژوهش‌های محققان کوبایی است. ما حاضریم حتا بدون دریافت یک پزو، این برنامه‌ها را در اختیار اکثریت بیسواد مردم جهان سوم قرار دهیم. ما به هیچ وجه علاقه‌ای به حق انحصاری و حق کپی‌رایت نداریم. با اجرای این برنامه می‌توان در عرض ۵ سال، با حداقل هزینه، ۸۰ درصد از بیسوادان جهان را که نزدیک به ۸۰۰ میلیون نفر هستند، باسواد کرد.

پس از نابودی اتحاد شوروی و دیگر دولت‌های سوسیالیستی جهان، کم‌تر کسی گمان می‌کرد که انقلاب کوبا تداوم یابد. ایالات متحده، محاصره‌ی اقتصادی چندین دهه‌ای خود را باز هم تشدید کرد. در سنای آمریکا مواد قانونی هلمز برتونز(۷) و توریسلی(۸) به تصویب رسید که به ویژه ماده‌ی قانونی نخستین، به شدت اقتصاد و تجارت کوبا را هدف گرفته بود. ما ناگهان بازارهای حیاتی و بازار کشورهایی را که کالاهای ما را دریافت می‌کردند، از دست دادیم. تامین کالری و پروتئین مصرفی استاندارد کشور کاهش یافت و به نصف رسید. اما با وجود این شرایط، خلق کوبا توانست با ایستادگی در برابر فشارها، حتا پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در زمینه‌های اجتماعی داشته باشد. امروز، در این زمینه‌ها شرایط به میزان قابل توجهی بهتر شده و همچنان رو به بهبود است. آنچه انجام شده، اقدامی شگفت‌انگیز قلمداد شده است. چرا؟ به راستی چرا ما توانستیم مقاومت کنیم؟ زیرا انقلاب همواره از حمایت گسترده‌ی توده‌های مردم، خردمندان و فرهیختگان برخوردار بوده است.

برگردان: خسرو باقری

پانوشت:

(۱) Gera Djebilet

(۲) Tindouf

(۳) Lake Tangan Yika

(۴) Cape Verda

(۵) Amilcar

(۶) Cuito Cuanavale

(۷) Helms-Burton

(۸) Torricelli

(۹) Kevin-Whitake

هاوانا، میدان انقلاب، اول مه ۲۰۰۳

گرفته از دنیای ما

---