ازدواج بلوغ عقلی و عاطفی

در چه سنی, زندگی مشترک تشکیل دهیم

ازدواج مانند تولد و مرگ، یکی از اتفاقات مهم زندگی هر فردی به حساب می‌آید و از این‌رو سوالات مختلفی درباره این دوره از زندگی و بویژه آغاز آن وجود دارد که باید توجه ویژه‌ای به آنها داشت.

سوالاتی مانند چه زمانی مناسب‌ترین سن ازدواج است؟ اختلاف سنی مناسب در ازدواج چقدر است؟ و... این سوال‌ها به همراه هزاران سوال دیگر در ذهن همه افراد وجود دارند. البته عوامل بسیاری از جمله مسائل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... در تعیین جواب هریک از این سوال‌ها نقش دارند. از این‌رو مروری بر سن ازدواج در سایر کشورها و فرهنگ‌ها و همچنین آداب و رسوم آنها می‌تواند برای ما جالب باشد.

ابتدا به این نکته اشاره کنیم که در هر کشوری و با هر شرایطی، ازدواج کردن فقط به این دلیل که فکر کنیم زمانش رسیده، ایده کاملا اشتباهی است. هرکس باید زمانی ازدواج کند که از نظر عقلی و احساسی آمادگی پذیرش زندگی جدید را داشته باشد.

در هیچ کشوری و با هیچ فرهنگی، یک سن مناسب جادویی و خاص برای ازدواج وجود ندارد. در بیشتر فرهنگ‌ها، متوسط سن ازدواج بین ۱۸ تا ۲۳ سال برای دختران و ۱۹ تا ۲۵ سال برای پسران است؛ اما به عنوان مثال در اروپای غربی افراد ترجیح می‌دهند تا اواخر دهه دوم زندگی (اوایل ۳۰ سالگی) مجرد بمانند؛ اما در اروپای شرقی مردم اغلب در اواسط دهه دوم عمر یعنی حدود ۲۵ سالگی ازدواج می‌کنند و در آسیا نیز سن ازدواج به شرایط گوناگونی چون زندگی در شهر یا روستا، سطح تحصیلات، سطح فرهنگی خانواده‌ها و... بستگی دارد؛ اما در بیشتر کشورهای آسیایی جوانان بین سنین ۱۸ تا ۲۵ سال ازدواج می‌کنند.

در سال‌های اخیر در تمام کشورها با فرهنگ‌های مختلف، متوسط سن ازدواج نسبت به سالیان گذشته تفاوت کرده و افزایش نشان می‌دهد. افزایش میانگین سن ازدواج در بیشتر جوامع، پدیده‌ای است که در دهه‌‌های اخیر همه آن‌را پذیرفته‌اند.

متوسط سن ازدواج در بیشتر کشورهای صنعتی افزایش‌ یافته است، اما این مساله مختص به کشورهای صنعتی نیست؛ کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه‌یافته نیز با این موضوع مواجه هستند. البته افزایش سن ازدواج در خانم‌ها بیشتر دیده می‌شود.

در برخی از کشورها، سن ازدواج ممکن است کمی کمتر باشد. به عنوان مثال در مکزیک در حال حاضر متوسط سن ازدواج مردان ۳/۲۳ و زنان ۴/۱۸ است. البته با افزایش صنعتی شدن مکزیک این آمار هم افزایش یافته است.

امروزه در آمریکا متوسط سن ازدواج برای مردان ۸/۲۶ و ۱/۲۵ برای زنان است و نکته جالب این‌که هرچند این عددها افزایش سن را نشان می‌دهند؛ ولی سن ازدواج تفاوت چندانی با ۱۰۰ سال پیش ندارد. کمترین میانگین سن ازدواج در مردان مربوط به سال ۱۹۶۰ و ۸/۲۲ بوده است.

عواملی چون مسائل اقتصادی و فرهنگی، نقش مهمی در تعیین سن ازدواج در کشورهای مختلف دارند. در بعضی کشورها، اعتقادات دینی هم از جمله عوامل بسیار مهم و تعیین‌کننده در این موضوع است. به عنوان مثال در آمریکا، متوسط سن ازدواج با توجه به شرایط اجتماعی، آداب و رسوم خانوادگی و حتی موقعیت جغرافیایی و محل زندگی افراد تفاوت می‌کند. در یک نگاه کلی، افرادی که در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند، ترجیح می‌دهند دیرتر ازدواج کنند و بچه‌دار شوند. آنها معمولا تا ۳۰ سالگی مجرد باقی می‌مانند؛ اما ساکنان مناطق روستایی معمولا زودتر و در اوایل دهه دوم زندگی ازدواج می‌کنند.

در کشورهایی چون هند و پاکستان که این سنت وجود دارد که والدین مراسم عروسی فرزندانشان را برگزار می‌کنند و هزینه‌ها به‌عهده پدر و مادر عروس و داماد است، متوسط سن ازدواج ۱۷ سال است و بیشتر دختران در ۱۵ سالگی ازدواج می‌کنند.

این مساله (سن کم ازدواج) در کشورهای آفریقایی نیز وجود دارد. البته در آن مناطق، خانواده‌ها به دلیل مشکلات و مسائل مالی، دختران را زودتر مجبور به ازدواج می‌کنند. نیجریه معمولا موارد کمترین سن ازدواج (مرد ۲۳ سال و زن ۱۷‌‌سال) را دارد. کشورهایی نظیر دانمارک هم اغلب بیشترین سن ازدواج را دارند؛ یعنی ۲/۳۰ برای زنان و ۵/۳۲‌‌برای مردان. چین و ژاپن نیز در بالا بودن سن ازدواج که برای زن و مرد ۳۰ سال است، همانند کشورهای اروپایی هستند.

اما توجه به این نکته مهم است که آمارها نشان می‌دهند در هر کشور متوسط سن ازدواج به تعداد طلاق‌هایی که در هر سال اتفاق می‌افتد نیز مربوط می‌شود.

زندگی شهری، تحصیلات، آزادی و فعالیت بیشتر زنان در محیط‌های کاری، وجود رسانه‌ها و... همگی شیوه زندگی و الگوهای فکری افراد را تغییر داده‌اند و این بدان معناست که افراد کنترل زندگی خود را بیشتر به دست گرفته‌اند و برای ادامه زندگی خود تصمیم می‌گیرند.

به عنوان مثال در کشورهایی چون هندوستان علی‌رغم حفظ احترام والدین، دختران و پسران دیگر حاضر به ازدواج‌های کورکورانه و بدون شناخت نمی‌شوند.

البته شناخت واقعی در ازدواج به معنای بالا رفتن سن ازدواج نیست و این موضوع دلایل خاص خود را دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌‌کنیم.

در قرن ۱۸ حداقل سن قانونی ازدواج در بیشتر نقاط برای مردها ۱۴ سال و برای خانم‌ها ۱۲ سال بوده است؛ اما امروزه از ازدواجی در این سنین به عنوان قانون‌شکنی یاد می‌شود و جوانان ترجیح می‌دهند در سنینی بالاتر نسبت به والدینشان ازدواج کنند. در این دوران تعداد و درصد زنانی که زیر ۲۰ سال ازدواج می‌کنند، به واقع هر روز کمتر و کمتر می‌شود.

● متوسط سن ازدواج در جهان

این نکته هم حائز اهمیت است که در تمام جوامع، زن‌ها ترجیح می‌دهند با مردی بزرگ‌تر و مردان با زنی کوچک‌تر و جوان‌تر از خود ازدواج کنند؛ اما فرهنگ جامعه و شرایط محیطی نیز تعیین‌کننده اختلاف سنی در ازدواج‌ها هستند و به نظر می‌رسد برای اختلاف سنی مناسب در ازدواج، هنوز الگوی واحدی ارائه نشده است.

متوسط سن ازدواج نه‌تنها در اروپا و آمریکا بلکه در آسیا، آفریقای شمالی و آمریکای لاتین نیز افزایش پیدا کرده است. جامعه‌شناسان دلایل متعددی برای این افزایش سن مطرح کرده‌اند از جمله:

▪ شرایط اقتصادی

شرایط اقتصادی در جوامع مدرن امروزی جوانان را مجبور می‌کند تا از نظر مالی، شریکی مستقل برای خود پیدا کنند. مردان بویژه در قاره آسیا باید از نظر مالی همسر و بچه‌های خود را تامین کنند. پس دختران به دنبال افرادی هستند که از نظر مالی مستقل و در سطح مناسبی باشند. از سوی دیگر برای مردها سخت خواهد بود که در سنین پایین و جوانی از نظر مالی، منبع درآمد بالایی داشته باشند. این در شرایطی است که شغل و کسب و کار مناسب نیز به افراد تحصیلکرده و با مهارت اختصاص داده می‌شود و بدیهی است که نمی‌توان انتظار داشت فردی در سنین کمتر از ۲۰ سال بتواند شغل مناسبی پیدا کند.

▪ تحصیلات

تلاش برای تحصیلات بهتر و بالاتر نیز به عنوان یکی از دلایل افزایش سن ازدواج مطرح شده است. در پاکستان، هند، برزیل، السالوادور و مکزیک، سن ازدواج افراد تحصیلکرده معمولا بالاتر از افراد تحصیل‌نکرده است. در اغلب کشورها، افراد برای ادامه تحصیل ترجیح می‌دهند مجرد باقی بمانند.

▪ زندگی شهری

شهرنشینی و زندگی در مناطق شهری نیز نقش بسیار مهمی در افزایش سن ازدواج دارد.

در حومه شهرها و روستاها معمولا تحصیلات تکمیلی، چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد و از این‌رو ازدواج در سنین پایین‌تر ممکن می‌شود؛ هرچند یافتن یک زوج موافق و همراه در شهر شاید آسان‌تر به نظر آید؛ اما ساختن زندگی مناسب و فراهم کردن وسایل آن در شهر، یک چالش بسیار جدی است.

▪ وضعیت خانوادگی

خانواده در کشورهای آسیایی یک بنیاد اساسی است، به همین دلیل سن ازدواج در کشورهای شرقی کمتر است. گاهی فرزندان در خانواده پدری یا مادری، همسر و شریک زندگی خود را پیدا می‌کنند. برخی اوقات نیز خود خانواده، نمونه‌هایی مناسب برای ازدواج بچه‌ها پیدا می‌کنند؛ ولی این شرایط در بیشتر کشورهای اروپایی تفاوت دارد و به‌طور میانگین، سن ۳۰ سال برای مردها و ۲۶ سال برای خانم‌ها متوسط سن ازدواج است.

▪ سنت‌های پیش از ازدواج

از سوی دیگر در برخی کشورها همچون هند و پاکستان، سنت‌های خاص و گاهی سخت که برای ازدواج وجود دارد، یکی از دلایل افزایش سن ازدواج هستند.

به عنوان مثال تهیه جهیزیه، سنتی است که با وجود تفاوت در مناطق و کشورهای مختلف، باعث افزودن به سن ازدواج می‌شود. جهیزیه و مهریه‌های سنگین، خود باعث ایجاد مشکل و تمایل به تجرد می‌شوند.

▪ ارزش زندگی مشترک

در کشورهای غربی، ازدواج کم‌کم اهمیت خود را از دست می‌دهد و زندگی مشترک یک ارزش و هنجار اجتماعی تلقی نمی‌شود. از این‌رو افراد دلیلی برای ازدواج بویژه در سنین پایین نمی‌بینند.

▪ مشکلات ازدواج‌های زودهنگام

ازدواج در سنین کم و خیلی زیاد هر دو مشکلات خاص خود را دارد؛ اما در اینجا به مواردی درخصوص مشکلات ازدواج‌های زودهنگام اشاره می‌کنیم.

افزایش نرخ طلاق سالیان زیادی است که مورد توجه جامعه‌شناسان بوده است. براساس تحقیقات انجام شده، طلاق بیشتر در ازدواج‌های با سن کمتر صورت می‌گیرد. ازدواج‌ نوجوانان ۱۴ تا ۲۰ ساله و جوانان با سن کم، با میزان طلاقی برابر با ۵۱ تا ۷۵‌درصد مواجه می‌شود. آمارها نشان می‌دهند که هرچه زن به هنگام ازدواج سن بیشتری داشته باشد، ازدواج بیشتر دوام خواهد داشت.

یک سوال جالب وجود دارد، اگر شما بدانید پروازی ۵۰ درصد احتمال سقوط دارد، آیا باز هم سوار آن هواپیما می‌شوید؟

دلایل طلاق بویژه در بین نوجوانان مشخص است. با رشد شخصیت، اهداف و احتیاجات فرد در طول زمان تغییر می‌کند و ممکن است شما در ۳۰ سالگی یک فرد کاملا متفاوت با ۱۸ سالگی خودتان باشید.

همچنین مطالعات بیان‌کننده این است که حس عاشق شدن در سنین پایین بین ۲ تا ۶ ماه طول می‌کشد. به بیان دیگر عشق در دوران نوجوانی زیاد پایدار نیست و دوام ندارد. پس بهتر است که در سنین پایین درگیر مساله ازدواج نشوید.

● چند توصیه

▪ کارشناسان می‌گویند پیش از ازدواج، فرد باید از لحاظ عقلی و عاطفی به بلوغ رسیده باشد تا بتواند متوجه موارد زیر بشود و آنها را تجزیه و تحلیل کند.

▪‌ عشق برای ادامه یک زندگی موفق کافی نیست. نگرانی‌ زوج‌ها در زندگی، واقعی است و کوشش آنها برای داشتن شغل، خانه، بیمه و... اموری واقعی و جدی هستند. پیگیری این موضوعات و عدم دستیابی به آنها، زوج‌های جوان را واقعا خسته می‌کند. پس چرا بعضی افراد در سنین کم خود را درگیر این مسائل می‌کنند؟

▪ اهداف، انتظارات و شرایط خود را برای ازدواج در نظر بگیرید و مطمئن شوید که آیا شریک شما می‌تواند این نیازها را برآورده سازد؟ به یقین برای جوانان سخت خواهد بود تا با تجربه اندک خود بتوانند متوجه این موضوع و همچنین نیازهای طرف مقابل شوند.

▪ شما باید هنگام ازدواج کاملا از نظر احساسی، فیزیکی و مالی مستقل باشید و وابسته به خانواده خود نباشید. یک ازدواج موفق به دو فرد مستقل نیاز دارد تا یک مجموعه کامل تشکیل دهد. بسیاری از جوانان معمولا به دلیل این‌که می‌خواهند از شرایط بد خانوادگی جدا شوند، ازدواج می‌کنند که این به هیچ‌وجه راه‌حل مناسبی نیست.

▪ بکوشید خودتان را بشناسید. بدانید که در زندگی چه چیزی می‌خواهید؟ چه چیزی می‌خواهید به دیگران ارائه کنید و چگونه؟ پس با هدف زندگی کنید و آنگاه شما می‌توانید دید مناسبی نسبت به زندگی داشته باشید.

اگر در سن ازدواج هستید، امیدواریم با درک صحیح شرایط و با انتخابی معقول، آینده‌ای خوش و توام با تفاهم و موفقیت برای خود و همراه زندگی‌تان فراهم آورید.

منابع: ezinearticles / wisegeek

muslim-marriage-guide

نیلوفر اسعدی‌بیگی