رازی کوچک بین همه پرستارها

ناگفته هایی از رنجهای جامعه پرستاری کشور

"این عکس رازی کوچک بین همه پرستارهاست. یعنی حتی وقتی که جانتان از بد اخلاقی و بهانه گیری بیماری یا اعتراض همراهش به لب رسید یا خواستید از چیزی شکایت کنید باید ساکت باشید و حرفی نزنید". بعد با لبخند انگشت اشاره اش را جلوی صورتش می گیرد و مثل همان عکس مشهور که روی دیوار همه مطبها و بیمارستانها قاب شده می گوید: هیس! این راز بین خودمان بماند!"

ساعت از سه نیمه شب گذشته است. روی تراس طبقه چهارم بیمارستانی مشرف به خیابان "احمد قصیر" برای اولین بار است می بینم یک پرستار با همان مانتو و مقنعه سفید که باعث شده به آنها لقب فرشته بدهند سیگار بکشد. انگار از بچگی همان پرستار زیبای توی عکس که از ما می خواهد ساکت باشیم یادمان داده آنها را مثل لباسهای سفید بی لک فرمشان بی عیب و پاک ببینیم و حتی از این فرشته های خسته خواستگاری نکنیم.

سیگار را نصفه خاموش می کند و در آینه کوچک جیبی به صورتش نگاهی می اندازد. با وجود لایه ای از آرایش کمرنگ باز هم رنگ پریدگی صورت و قرمزی چشمهایش مشخص اند.

نگاهی به سرم نصفه دستم می اندازد و با مهربانی می خواهد به تختم برگردم:"فردا صبح قبل از تحویل شیفت بهت سر می زنم."

تا صبح به آن درددلها و صورت خسته فکر کردم. هر چند می دیدم با همه مریضها رفتاری مشابه دارد اما دلم را به دریا زدم و روز آخر که از بیمارستان ترخیص شدم از "مریم - الف" خواستگاری کردم.

"حسین محبیان" مدرس زبان انگلیسی است و عمل آپاندیس سبب شده تا با همسرش که پرستار یکی از بیمارستانهای تهران است آشنا شود. اگر چه وقتی می گوید بعد از چهار سال زندگی مشترک هنوز هم نتوانسته به شرایط کار همسرش عادت کند نشانه هایی از نارضایتی در گفته هایش موج می زند.

او می گوید: همان روزهای آشنایی مادرم مدام سرزنشم می کرد و معتقد بود زنی که روز و شب باید با هزار درد و مرض سر و کله بزند و لگن زیر بیمار بگذارد برای زندگی مناسب نیست اما این حرفها بیشتر به من انگیزه می دادند تا با این پرستار ازدواج کنم.

به گفته این شهروند، وقتی از پرستارها سخن می گوییم همیشه در حرفهایمان آنها را فرشته هایی می خوانیم که شب تا صبح به بیمارها خدمت می کنند اما افراد خیلی کمی از همین جامعه هنگامی که سلامت هستند یا برای شریک شدن در زندگی و سرنوشت یک پرستار پای حرفشان می مانند.

محبیان ساعات کاری طولانی و شیفتهای شبانه روزی خسته کننده را از مشکلات روزمره زندگی با یک پرستار می داند و می گوید: گاهی حتی برای یک مسافرت دو روزه هم لازم است از یک ماه قبل درخواست بدهد و تا جایگزینی از همکارانش پیدا نکند نمی تواند مرخصی استحقاقی اش را بگیرد.

"بارها تصمیم گرفته ام از همسرم بخواهم شغل پرستاری را رها کند اما هر بار یادم می آید همان شب که با هم حرف زدیم در عین خستگی از کار پرستاری به عنوان کاری یاد کرد که خلائی در وجودش را پر می کند و همین ها سبب می شود نتوانم از او درخواست کنم استعفا دهد یا حتی به زندگی اش بیشتر توجه کند.

همسر "مریم " از معدود همسران این روزگار است که شاید به علت سطح تحصیلات یا پشتوانه مطالعاتی که از کتابخانه منظم و قفسه های پر از کتاب وسط سرسرا پیداست خیلی از گلایه هایش را به زبان نمی آورد و در حضور او تلاش می کند از خوبی های زندگی یک پرستار بگوید.

او با لبخندی به همسرش اشاره می کند و می گوید: گاهی که می بینم برای من که اصلا از وضعیت بیمارها و حتی اسم و بیماری آنها خبر ندارم با هیجان و شادی از درمان کودک بیمار تخت ۵۰۳ یا نشانه های بهبود خانم کهنسال تخت ۱۸۷ حرف می زند نمی توانم تحسین اش نکنم و شاد نباشم.

هرچند مشخص است او مقابل همسرش به زبان نمی آورد گاهی هم مرگ بیمار تخت ۴۳۸ یا بی حرمتی همراه عصبانی بیمار تخت ۲۰۰ ممکن است تمام شب و روز بعد از شیفت آنها را خراب کند.

مریم که دانش آموخته پرستاری و دارای سابقه ای ۱۰ ساله در این کار است از انگیزه اش برای پرستاری اینگونه می گوید: وقتی در ۱۵ سالگی مادرم بیمار شد چون مدرسه می رفتم نمی توانستم از او زیاد مراقبت کنم و گاهی هم که خانه می ماندم از آن همه کار و زحمت پرستاری اش جانم به لب می رسید تا وقتی که فوت کرد بار پشیمانی و احساس گناهی بزرگ را به دوش بکشم که باعث شد به این رشته کشیده شوم.

او از میزان کامل دریافت اش حرفی نمی زند و راضی است اما همسرش می گوید: با همه اضافه کار و شیفت و سختی و پاداش ماهانه زیر ۴۰۰ تومان حقوق می گیرد و باور کردنی نیست که خیلی از همکارانش در برخی بیمارستانهای دولتی و حتی خصوصی کمتر از این میزان دریافتی دارند.

پایان حرفهایمان هم همان صحبتهای کلیشه ای است که برای حقوق کار نمی کند و شاید در رابطه با این پرستار بتوان واقعا این حرف را پذیرفت.

پیشینه شکل گیری شغلی به نام پرستار به معنی امروزی در ایران به حدود یک قرن پیش باز می گردد.

حدود ۱۰۰ سال قبل انجمنی دایر شد و شروع به کار کرد که اهداف ظاهری آن اعزام افراد خیر و نیکوکار به ممالکی بود که از نظر خدمات پرستاری در رده پایینی قرار داشتند. در سال ۱۲۹۴ هجری شمسی نخستین آموزشگاه پرستاری در ارومیه گشایش یافت، در سال ۱۲۹۷ نیز آموزش پرستاری در تهران به صورت رسمی شکل گرفت. در سال ۱۳۱۱ در بیمارستانی در کرمانشاه و همدان ، در سال ۱۳۱۵ در تهران، تبریز و مشهد، درسال ۱۳۱۶ مدرسه پرستاری در شیراز به تربیت پرستار پرداختند. در سال ۱۳۱۵ با تلاش دولت وقت اولین مدرسه پرستاری در دانشسرای مقدماتی تاسیس و کارهای عملی در بیمارستان زنان انجام شد. در سال ۱۳۱۹ در بیمارستان زنان مدرسه تاسیس شده که مدیریت آن را یک نفر ایرانی بر عهده داشت و تحت نظارت اداره فرهنگ بود. در سال ۱۳۲۰ مدرسه عالی پرستاری شرکت نفت، سال ۱۳۲۷ مدرسه پرستاری دانشگاه شهید بهشتی، سال ۱۳۲۸ مدرسه پرستاری دانشگاه تهران، تاسیس شده و تحت سرپرستی پرستاران خارجی شروع بکار کردند. پس از انقلاب شکوهمند اسلامی با تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی تحولات چشمگیری در عرصه های مختلفی ایجاد شد و تعدادی از مدارس پرستاری به دانشکده های پرستاری تبدیل شدند و آموزش پرستاری به شکل آکادمیک ادامه یافت.

پرستاران همزمان با انقلاب اسلامی و مبارزات مردمی با انجام فعالیتهای مستمر خود خدمات ارزنده ای به انقلابیون و مجروحین ارائه می دادند به طوری که به علت مقررات منع رفت و آمد تعدادی از پرستاران علی رغم مشکلات فراوان خانوادگی قادر به خروج از بیمارستان برای روزهای متوالی نبودند. همچنین در دوران دفاع مقدس پرستاران همواره از جمله گروه هایی بودند که حضور مستمری در خطوط مقدم جبهه ها داشتند و هر جا مجروحی بود پرستاران و کادر امدادی بر بالین وی حاضر بودند، در بیمارستانهای صحرایی و در سخت ترین شرایط به کمک مجروحین شتافتند ودر این راه پرستاران نیز شهدا و ایثارگران بسیاری تقدیم انقلاب کردند. پرستاران بیمارستانهای سطح کشور نیز با ازدحام بیش از حد مجروح مواجه بودند و شیفت های طاقت فرسا را با دل و جان انجام می داند.

بیشتر روزهای مربوط به گروه پزشکی، یا مناسبت جهانی دارد مانند روز ماما که معادل پانزدهم می است و یا مناسبت ملی مانند روز پزشک که مصادف با تولد ابوعلی سیناست. تنها مناسبتی که در گروه پزشکی از یک رویداد مذهبی گرفته شده روز پرستار است که به واسطه آموزه های مذهبی ما و شخصیت بسیار متعالی و بزرگوار حضرت زینب کبری (س) که تنها پرستار مجروحین قیام عاشورا بودند نام گرفته است.

به خاطر این حسن نامگذاری ما توقعمان از پرستاران همیشه بالا بوده و فکر می کنیم خصوصیاتی مانند مطالبه حقوق بیشتر، عصبانیت حین انجام وظیفه و حتی اعتراضهای کوچکشان نسبت به شلوغ بودن اتاق بیمار از سوی همراهان هم در شان پرستاران نیست.

همه اینها سبب می شود وقتی از این قشر سخن می گویند زیباترین واژه ها و القاب مثل فرشته آسمانی و همیشه بیدار شبهای بیمارستان و... هزار اصطلاح دیگر شنیده شود و امیدوار باشیم اجر معنوی بیشتری ببرند نه ما به عنوان مسوولی دست اندرکار تلاشهای آنان را با افزایش چند درصدی حقوق و مزایا جبران کنیم.

باور این مساله که در کشورهای غربی که نماد پرستاری آنان "فلورانس نایتینگل" است پرستاران با استاندارد ساعات کاری حداکثر ۳۴ ساعت در هفته و سرانه هر پرستار برای دو تخت بیمارستانی فعالیت می کنند اما در ایران که الگوی پرستارانش حضرت زینب(س ) است این قشر در زمره پرکارترین کارکنان با سطح پایین دستمزدند واقعیت تلخی است که از مسوولان پذیرفته نیست.

بر اساس آمارها واقعیت این است که ۸۰ درصد کار درمان در بیمارستانها را پرستاران انجام می دهند،اما سهم پزشک از یک عمل جراحی در بیمارستان ۸۵ درصد، سهم بیمارستان ۱۰ درصد و سهم پرستار کمتر از پنج درصد است.

مسوولان جامعه پرستاری کشور نیز همواره در گفته های خود با رسانه ها از کمبود نیروی انسانی به عنوان بزرگترین معضل صنف پرستاران در کشور یاد می کنند و معتقدند این کمبود علاوه بر فشارکاری بر جامعه پرستاری، نارضایتی مردم را درپی دارد.

در ایران به ازای ۱۲۰ هزار تخت بیمارستانی و نیاز به ۲۴۰ هزار پرستار، تنها حدود ۱۲۰هزار پرستار وجود دارد و این امر موجب شده پرستاران به دلیل مشغله کاری فراوان تنها قادر به استفاده از ۳۰ درصد توان خود باشند و نتوانند خدمات شایسته ای به بیماران ارائه دهند.

براساس استانداردهای جهانی، در اروپا و آمریکا به ازای هر یک هزار نفر جمعیت، هفت تا هشت نفر پرستار فعالیت می کنند که این وضع برای ارایه حداقل خدمات بهداشتی و درمانی به مردم، نسبت سه نفر کادر پرستاری به ازای هر یک هزار نفر جمعیت را نشان می دهد، درصورتی که در حال حاضر به ازای هر یک هزار نفر جمعیت کشور، یک نفر پرستار داریم.در حالی که باید، به ازای هر تخت بیمارستانی، دو نفر کادر پرستاری داشته باشیم، به دلیل کمبود نیرو، این رقم به نیم نفر رسیده است.

در چنین وضعیتی پرستاران فقط در صورتی قادر به انجام وظیفه خطیر خود هستند که به صورت کامل از نظر مالی تامین بوده و فراغت مادی داشته باشند و به همین دلیل مایلند تا با ارائه طرح بازنگری خدمات پرستاری، جایگاه خود را متحول کنند. رسیدگی به مشکلات پرستاران و تامین خواسته های منطقی آنان نیازمند مساعدت تمام دستگاه های مربوطه است.با توجه به سختی شغل پرستاری، تعیین ۴۴ ساعت کار در هفته برای پرستاران، غیرمنطقی است و احتمال کاهش کیفیت خدمات دهی را به دنبال دارد.

در اغلب کشورهای دنیا، پرستاری به عنوان شغل سخت و زیان آور محسوب می شود، اما در کشور ما اینگونه نیست.

در قانون، برای مشاغل سخت و زیان آور، ۳۶ساعت کار درهفته تعیین شده، در حالیکه در بیمارستان های دولتی این زمان بیش از ۴۰ ساعت است.در حالی که برخی از پرستاران از تعداد کم پرستار در بیمارستان ها گلایه دارند، برخی نیز نبود بازار کار برای پرستاران جوان و فارغ التحصیلان این رشته را از دیگر مشکلات پرستاران عنوان می کنند.

در سالهای اخیر این قشر تلاش کرده است با تشکیل نهادهای صنفی نظیر نظام پرستاری و خانه پرستار پیگیر مطالبات خود باشد که برای داشتن این نظام صنفی مستقل که مدافع حقوق پرستاران و مرجعی جهت رسیدگی به مشکلات پرستاران کشور باشد راه درازی طی شده است.

قبل از انقلاب تلاشهای پراکنده دراین زمینه انجام شد که نهایتا منجر به تشکیل انجمن پرستاران ایران در قبل از انقلاب شد و فعالیتهای پراکنده ای نیز دراین زمینه انجام شد. با پیروزی انقلاب اسلامی این انجمن نیز فعالیت خود رامتوقف کرد و بعد از آن به طور پراکنده انجمن هایی که عمدتا تشکیلات سیاسی با رویکرد حرفه ای بودند تشکیل شد ولی همچنان مسائل پرستاران بدون متولی باقی ماند بتدریج درسالهای ۱۳۷۳ با تلاش عده ای از دلسوزان جامعه پرستاری که عمدتا دانشجویان پرستاری و اعضای هیات علمی بودند هسته های اولیه فعالیت در جهت پیگیری نظام پرستاری تشکیل شد . این هسته اولیه به نام شوراهای همبستگی پرستاری با هدایت دانشجویان آغاز شد.

این شورا مکاتباتی با ریاست جمهوری، رئیس مجلس، وزارت بهداشت و درمان در خصوص مشکلات جامعه پرستاری داشت همچنین این شورا با دانشکده های پرستاری جهت اتحاد در سطح کشور مکاتبه کرد وهمزمان به روشنگری در سطح جامعه پرداخت. در دی ماه ۷۵ کمیته های پیگیری نظام پرستاری کشور درهمایشی در شهر تبریز تشکیل شد و رسما کار خود را آغاز کرد.

در همایشی در سال ۱۳۷۶ پیش نویس تهیه شده قانون تشکیل سازمان نظام پرستاری به نمایندگان مجلس حاضر درهمایش در شهر مشهد ارائه شد و آنان طی نامه ای به وزارت بهداشت با توجه به درک مشکلات پرستاری خواستار تشکیل سازمان نظام پرستاری شدند.

بعد از این تاریخ تا اسفند ۷۹ تعداد زیادی همایش های کشوری در شهرهای تبریز، شیراز، اصفهان، اهواز، تهران، مشهد و بسیاری از شهرهای دیگر برگزار شد و بالاخره در اسفندماه ۱۳۷۹ کلیات تشکیل سازمان نظام پرستاری در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و در جلسه علنی دی ماه ۱۳۸۰ قانون تشکیل سازمان نظام پرستاری با حذف اجباری بودن عضویت از سازمان مورد تصویب مجلس قرار گرفت.

انتخابات هیات مدیره های سراسر کشور در ۲۹ شهریورماه ۸۱ انجام شد و ۸۵ هیات مدیره در سراسر کشور با رای مستقیم پرستاران انتخاب شدند.

فعالیت این نهاد توانست تا حد بسیار زیادی جامعه را با مشکلات واقعی این قشر آشنا کرده و خواستار توجه بیشتر مسوولان به پرستاران و مشکلات آنان باشد.

از جمله این اقدامات نوشتن نامه ای خطاب به ریاست جمهوری اسلامی ایران بود که برای نخستین بار از کلیشه های رایج در خصوص شغل پرستاری گذشت و حقایقی از وضعیت آنان را بازگو کرد.

سازمان نظام پرستاری در نامه خود به رئیس جمهوری آورده بود: «پرستاران تنها گروهی هستند که بر اساس پژوهش علمی ای که انجام شده بعد از ۱۲ سال خدمت، سلامت خود را از دست می دهند و به یکی از انواع بیماری ها از روحی، روانی یا اسکلتی و عضلانی، قلبی و ریوی، بیماری های واگیر، آرتروز، انواع آسیبهای دیسک مهره های ستون فقرات، واریس، ناراحتی های معده، اختلالات خواب، مشکلات ناشی از شیمی درمانی، بیماری های عفونی مانند هپاتیت مبتلا هستند.

در این نامه تصریح شده است: پرستاران تنها گروهی هستند که باز بر اساس پژوهشی دیگر، در ایران ۳۳درصد از آنها خشونت را تجربه کرده اند بیشتر آنها در اورژانس ها و پشت درهای اتاق عمل از همراهان بیماران کتک خورده اند و یا در بخش های روانی توسط خود بیماران دچار ضرب و شتم واقع شده اند. در این مورد حتی تلفات جانی هم داشته اند و همین چند وقت پیش در بیمارستان امام خمینی تهران یک پرستار به علت ضرب و شتم همراهان بیمار دچار خونریزی داخلی شد و بستری شد.آقای رئیس جمهور! پرستاران تنها گروهی هستند که به علت حقوق بسیار پایین و داشتن مشکلات معیشتی در شیفت های متعدد پشت سر هم در دو شیفت و یا سه شیفت کاری کار می کنند و در خانواده دچار مشکلات زیادی هستند و از روابط خانوادگی خود رضایت ندارند و چاره ای هم ندارند.»

سازمان نظام پرستاری در این نامه آورده است: پرستاران تنها گروهی هستند که افراد بازنشسته از این سیستم در کل کشور آسیب دیده ترین و از کارافتاده ترین نوع بازنشستگان کشور هستند و لیکن در حال حاضر به لحاظ حقوق و مزایا هیچ فرقی با سایر بازنشستگان ندارند بلکه در بسیاری موارد دریافتی کمتری هم دارند.در تمام دنیا حقوق و مزایای پرستاران در رتبه اول تا چهارم حقوقی قرار دارد و حتما امکانات تفریحی ویژه ای برای آنان در نظر می گیرند تا در فضای کاری خود شایق به خدمت و شاداب باشند تا بتوانند از لحظه های حیاتی بیماران مراقبت کنند در طول دوران خدمت برایشان اقداماتی مانند تعدیل ساعات کار، در اختیار گذاشتن امکانات رفاهی مانند مسکن و... استفاده در بخشهای کم کار، حذف شبکاری ها بعد از ۱۰سال خدمت، اعطای مسافرتهای اجباری به مناطق خوش آب و هوا با فرصت های ۱۰روزه تا یک ماه در سال در نظر گرفته می شود که به عوارض ناشی از سختی کار مبتلا نشوند.

سن خدمت در این شغل در اکثر کشورها در حد ۲۰ سال و ساعت کار آنها بین ۳۰ تا ۳۴/۵ ساعت در هفته متغیر است و لیکن در کشور ما از این خبرها نیست.

این نامه که حرف دل بسیاری از پرستاران بود توانست سبب جلب نگاههای بسیاری از سوی مسوولان به این قشر باشد که اگر چه هنوز از دغدغه های فراوان آنان نکاسته اما امیدواری های بسیاری برای افزایش سطح رفاه و کاهش مشکلات این قشر شده که از آن میان می توان به سخنان وزیر بهداشت دولت دهم در روز جهانی بهداشت خطاب به پرستاران اشاره کرد.

مرضیه وحید دستجردی به پرستاران قول داد: قانون ارتقای بهره وری و تعرفه پرستاران مساله اصلی وزارت بهداشت در سال۸۹ و از مهمترین دغدغه های این وزارتخانه است.

وی درباره وضع شغلی پرستاران می افزاید: با توجه به مصوبه مجلس و دولت درباره قانون ارتقای بهره وری، به زودی با اجرایی شدن این قانون، ساعت کار برخی پرستاران کاهش می یابد و برای جایگزینی باید پرستاران جدید استخدام کنیم.

دستجردی تاکید می کند: اعتبار لازم در این زمینه تامین شده است و به عنوان خبر خوش برای پرستاران باید بگویم قانون ارتقای بهره وری و تعرفه پرستاران جزو کارهای مهم وزارت بهداشت در سال۸۹ است و امیدواریم با این اقدامات از مشکلات و رنج های این قشر بکاهیم.

در این خصوص رییس انجمن پرستاری ایران با تایید ضرورت استخدام نیروهای جدید و نیاز به افزایش سریع پرستاران کشور به دو و نیم برابر میزان کنونی از کمبود شدید نیروی پرستار در کشور خبر می دهد.

دکتر ابوالفضل جاریانی به مناسبت روز پرستار در گفت و گو با اصحاب رسانه و خبرگزاری ها تاکید می کند: برای رسیدن به استانداردهای جهانی باید تعداد پرستاران از ۱۰۰ هزار به ۳۵۰ هزار نفر افزایش یابد.

جاریانی از کمبود شدید نیروی پرستاری به عنوان بزرگترین مشکل نظام سلامت کشور یاد می کند و می افزاید: در آمریکا به ازای هر هزار نفر، هفت تا هشت نفر پرستار وجود دارد که این آمار در اروپا، هفت پرستار به ازای هر هزار نفر است و به طور میانگین در سایر کشورها سه تا چهار نیروی پرستاری به ازای هر هزار نفر جمعیت وجود دارد.

رئیس انجمن پرستاری ایران با اشاره به اینکه در کشور به ازای هر هزار نفر جمعیت ۲۱ تا ۳۱ نیروی پرستاری وجود دارد، گفت: در حال حاضر حدود ۱۰۰ هزار نیروی پرستاری در بخش دولتی و خصوصی فعال هستند که با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: برای رسیدن به استانداردهای جهانی، تعداد نیروی پرستاری کشور باید حداقل ۵۲ برابر شود.

وی از ناعادلانه بودن حقوق و مزایای پرستاران به عنوان یکی دیگر از مشکلات جامعه پرستاری نام می برد و معتقد است: اگر قرار بر اجرای عدالت در سلامت است، باید عدالت در پرداخت حقوق و مزایا نیز رعایت شود زیرا همواره پرستاران از حقوق و مزایای عادلانه محروم بوده اند، و تاکید می کنم اگر قانون تعرفه گذاری اجرایی شود، این مشکلات تا حدود زیادی حل خواهد شد.

این مدرس دانشگاه با اشاره به سخن مقام معظم رهبری که فرموده اند مسوولان باید در برنامه ریزیهای خود نگاه ویژه ای به شغل پرستاری داشته باشند، می گوید:حرفه پرستاری باید در جامعه فرهنگسازی و بازسازی شود و مردم نگاه ویژه ای به این شغل داشته باشند زیرا شغل پرستاری آمیخته ای از علم، عشق، هنر، مدیریت، کار عملی و پژوهش است.

بهترین پایان برای این گزارش شاید دعوت به خواندن نتیجه بررسیهایی باشد که در بخش حقوقی وب سایت رسمی سازمان نظام پرستاری جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است که خواننده را به فکر وا می دارد.

در این وب سایت آمده "در چند سال اخیر آمار خوانده های پرستاری به محاکم قضائی و انتظامی افزایش یافته " که در فهرست دلایل این افزایش " ایجاد نقش های جدید و افزایش مسئولیتها، پائین بودن در آمد مردم، کمبود نیرو و خستگی پرستاران، دو و یا سه شیفت بودن پرستاران (ساعات کاری بالا ) و عدم موفقیت کادر پرستاری در برقراری رابطه مناسب با بیماران" ذکر شده است.

همچنین در لیست "موارد شایع شکایت از پرستاران" نیز مواردی مانند" تزریق اشتباه دارو در ورید بیمار، قصور و سهل انگاری در انجام وظیفه، گذاشتن کاتر داخل ورید به مدت طولانی، تهدید و با ضرب و جرح بیمار به خصوص بیماران کودک، همکاری در سقط جنین غیرمجاز، پایان دادن به زندگی بیمار از روی ترحم (آتانازی)، دستکاری پرونده بیمار یا افشای سر آنها، خودداری از کمک به مددجویان اورژانسی" آمده است که هر خواننده ای می تواند علتهای بروز آن را حدس بزند!

نویسنده : حسین خدنگ