جوانسازی گونه چرا, چقدر, چگونه

وقتی برای انجام عمل های زیبایی به مراکز معتبر مراجعه می کنیم, معمولا اولین درخواستی که می شود پر کردن فرمی است که در آن مشخصات کامل در رابطه با سن, جنس, بیماری ها و داروهای مصرفی درخواست شده است

وقتی برای انجام عمل‌های زیبایی به مراکز معتبر مراجعه می‌کنیم، معمولا اولین درخواستی که می‌شود پر کردن فرمی است که در آن مشخصات کامل در رابطه با سن، جنس، بیماری‌ها و داروهای مصرفی درخواست شده است...

پزشک عموما با توجه به سوابق ذکرشده در این فرم تصمیم می‌گیرد که آیا کاندیدای مناسبی برای انجام عمل زیبایی هستیم یا نه. بی‌توجهی به موارد درخواست‌شده می‌تواند در نهایت برای خود ما دردسرساز شود. مهمان این هفته «میزگرد زیبایی» خانم ۵۸ ساله‌ای هستند که ندانسته به برخی مسایل در شرح‌حال خود اشاره نکرده‌اند و درخواست انجام رادیوفرکوئنسی داشته‌اند اما متاسفانه... باقی ماجرا را از زبان خودشان بخوانید.

● خانم سارا از تجربه جوانسازی، زخم گونه و درمان زخمش می‌گوید

دو روز بعد، صورتم زخم شد!

چند ماه پیش برای جوانسازی پوست به یکی از کلینیک‌های پوست تهران مراجعه کردم. بعد از مشاوره با پزشک برای بهبود افتادگی یک سوم پایین صورتم، درمان با رادیوفرکوئنسی تجویز شد. از طرف کلینیک فرمی به من دادند تا در آن شرح‌حال کاملم را ذکر کنم و بنویسم داروی خاصی مصرف می‌کنم یا بیماری خاصی دارم یا نه. در ضمن در قسمتی لازم بود پزشک را از وجودنداشتن هر نوع ماده خارجی مانند ایمپلنت دندانی مطمئن کنم. بعد از تکمیل فرم، پزشک نگاهی به آن انداختند و اولین جلسه درمان آغاز شد. در پایان جلسه دچار سوزش فراوان پوست صورت و همزمان دچار جمع‌شدگی پوست در ناحیه تحت درمان شدم. پزشکم شوکه شده بود و از من پرسید مطمئن هستم که هیچ جسم خارجی‌ای زیر پوستم ندارم؟ تازه آن موقع بود که به خاطر آوردم حدود ۱۲ سال قبل در این ناحیه سیلیکون تزریق کرده‌ام و حالا به واسطه انجام رادیوفرکوئنسی این فیلر دایمی بیش از حد داغ شده و باعث چروکیدگی پوستم شده بود. دو روز بعد از این حادثه در محل درمان، زخمی بزرگ به وجود آمد که به تدریج عمیق شد به‌طوری که عضلات صورتم از این سوراخ قابل‌مشاهده بود. خیلی ناراحت بودم. برای انجام جوانسازی و زیباترکردن پوستم آمده بودم اما نتیجه سوراخ بزرگی روی گونه‌ام بود. تصمیم گرفتم به جراح پلاستیک مراجعه کنم اما متخصص پوست راه‌حل بهتری پیشنهاد دادند. ایشان اطمینان دادند که با روش پی‌آرپی می‌توانند این زخم را برطرف کنند. ۵ روز بعد از بروز زخم، پزشک ابتدا لبه‌های زخم را با گاز استریل مرتب کردند و با یک زیردوزی مختصر، لبه‌های زخم را به سختی به هم رساندند و دوختند و از پلاسمای غنی از پلاکت برای تسریع بهبود زخم دوخته شده استفاده کردند. طی چند هفته مرتب تحت مراقبت بودم و بعد از ۷ روز زمانی که خواستند بخیه‌ها را بکشند با کمال تعجب با جوش‌خوردن بسیار محکم بافت مواجه شدیم. از این روش درمان بسیار راضی بودم. به جای آن زخم بزرگ فقط یک خط بخیه کوچک باقی مانده بود و به این ترتیب از انجام جراحی پلاستیک منصرف شدم.

● نگاه کارشناس تغذیه

تاثیر تغذیه بر روند بهبود زخم

خدیجه رحمانی

عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه کشور

برای بهبود زخم رژیم خاصی وجود ندارد ولی با توجه به اینکه در یک زخم ضایعه بافتی ایجاد شده، تمام مواد مغذی که در سنتز بافت‌ها نقش دارند، اهمیت پیدا می‌کنند. به همین دلیل ارتباط مستقیمی بین وضعیت تغذیه‌ افراد و بهبود زخم وجود دارد. مطالعه‌های فراوانی نشان داده است درمان افراد دچار سوءتغذیه طولانی‌تر می‌شود و زخم‌ها در این افراد کندتر بهبود می‌یابد.

تاکید اصلی، بر استفاده از راهنمای هرم غذایی است تا با یک رژیم غذایی متعادل و متناسب، فرد باید از تمام منابع غذایی به مقدار موردنیاز دریافت کند. در عین حال مصرف این مواد مغذی می‌تواند روند بهبود زخم را تسریع کند:

پروتئین: لازم است بیمار حداقل ۲ واحد انواع گوشت‌ها، شیر، پنیر، ماست، حبوبات و مغزها را در طول روز مصرف کند. یکی از پروتئین‌های بسیار موثر در بهبود زخم، کلاژن است. در سنتز کلاژن، برخی موادمغذی از جمله ویتامین C نقش بسیار مهمی دارند.

ویتامین A: بیشتر سبزی‌های سبز و زردرنگ حاوی ویتامین A هستند.

ویتامین C: مصرف حداقل یک واحد از موادغذایی حاوی ویتامین A و C توصیه می‌شود. انواع مرکبات، توت‌فرنگی، گوجه و فلفل‌های رنگی و گروه کلم غنی از این ویتامین هستند.

روی: مهم‌ترین ماده معدنی است که نقش اساسی در بهبود زخم دارد. گوشت‌ها و غذاهای دریایی، مغزها (به‌خصوص بادام و تخمه‌آفتابگردان)، تخم‌مرغ، شیر، جوانه گندم و غلات کامل منابع خوب روی هستند. اگر فردی تغذیه مناسبی نداشته باشد، بنا به صلاحدید کارشناس تغذیه لازم است مکمل روی یا سایر ویتامین‌های نامبرده را دریافت کند اما مکمل روی نباید همزمان با آهن مصرف شود زیرا در جذب آهن اختلال ایجاد می‌کند.

اسیدهای آمینه: برخی از اسیدهای آمینه از جمله آرژنین برای سنتز کلاژن ضروری هستند و به بهبود سیستم ایمنی کمک می‌کنند. طبق نتایج مطالعه‌ها مصرف ۹ گرم آرژنین با توجه به شدت زخم ضروری است که معمولا ما حدود ۴ گرم از آن را از رژیم غذایی عادی دریافت می‌کنیم.

ویتامین E: به عنوان آنتی‌اکسیدان از ویتامین‌هایی است که تاثیر مثبتی بر بهبود زخم دارد. البته میزان مصرف آن باید حدود ۴۰۰ واحد بین‌المللی باشد در غیر این صورت اثر آن مثبت نیست.

آب: کم‌آبی یکی از عوامل تاخیر در بهبود زخم است به همین دلیل لازم است بیمار آب و مایعات کافی مصرف کند.

برخی از بیماری‌ها نظیر دیابت، پرفشاری خون، نقص سیستم ایمنی، بیماری نارسایی کلیوی، اختلال‌های گردش خون، بیماری‌های مزمن کبدی، آرتریت و بیماری‌های التهابی روند بهبود زخم را کند می‌کنند به همین دلیل کنترل آنها زیر نظر پزشک مهم است.پرهیز از مصرف برخی مواد از جمله چربی‌های اشباع، نمک، شکر و شیرینی‌ها، غذاهای پرادویه و سرخ‌شده، نان‌های سفید و ماکارونی نیز روند بهبود زخم را تسریع خواهد کرد.

● نگاه متخصص پوست

دکتر بهروز باریک بین

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

درمان زخم

به روش پی‌آرپی

سلامت: در چه شرایطی از روش پی‌آرپی برای درمان زخم استفاده می‌کنیم؟

براساس تجربه به نظر می‌رسد که تزریق پلاسمای غنی از پلاکت بیمار به ناحیه زخم و محل بخیه‌ها در جوش خوردن محکم لبه‌های زخم اثر منحصر به فردی دارد. در مقاله‌های زیادی نیز به تاثیر مثبت پی‌آرپی در بهبود زخم‌های مقاوم به درمان اشاره شده است و حتی امروزه از آن برای کمک به بهبود زخم‌های دیابتی استفاده می‌کنند.

▪ روند درمان با پی‌آرپی چگونه است؟

برای درمان با پی‌آرپی ابتدا از بیمار براساس کیت به کار گرفته‌شده ۸ تا ۴۰ سی‌سی خون گرفته می‌شود و سپس توسط دستگاه سانتریفیوژ تحت زمان و با دور گردش مناسب، طی یک یا دو مرحله جداسازی پلاسمای غنی از پلاکت انجام می‌شود. اصولا هدف این است که غلظت پلاکت‌های موجود در پی‌آرپی ۳ تا ۸ برابر پلاکت اولیه موجود در خون بیمار شود تا فاکتورهای رشد موجود در پلاکت‌ها بتوانند سلول‌های بنیادی را فعال کنند. البته فاکتورهای رشد متعددی در پی‌آرپی وجود دارند که می‌توانند شرایط ترمیم زخم را بهتر کنند. توضیح این موارد خیلی علمی و خسته‌کننده می‌شود اما همین‌قدر بدانید که به عنوان مثال ماده‌ای فعال در پی‌آرپی داریم که می‌تواند به رگسازی(آنژیوژنز) کمک کند و با کشاندن سلول‌های التهابی مختلف مانند نوتروفیل‌ها و ماکروفاژها به محل زخم و با آنژیوژنز به ترمیم زخم کمک می‌کند.

▪ آیا جای زخم‌های قدیمی هم با پی‌آرپی خوب می‌شود؟

اسکار (جوشگاه) را نمی‌توان صددرصد درمان کرد و فقط می‌توان آن را بهتر کرد و توجه به این نکته بسیار مهم است. برای این کار روش‌های مختلفی مانند جراحی، درم‌ابریشن و لیزر وجود دارد که هر کدام به نوعی در بهبود وضع ظاهری اسکار موثرند. تزریق پی‌آرپی هم می‌تواند در طولانی مدت موثر باشد اما ترکیب لیزر درمانی یا درم‌ابریشن با تزریق پی‌آرپی یقینا آثار قابل‌توجهی خواهد داشت.

▪ جای سالک و آبله چطور؟

اسکار آبله‌مرغان چنان سطح مقطع‌اش کوچک است که اثر تزریق پی‌آرپی را خیلی نمی‌توان ارزیابی کرد اما روش کراس که در آن از اسید خیلی قوی برای بهبود اسکارهای فرو رفته استفاده می‌شود، برای جوشگاه آبله‌مرغان بسیار مفید است. در مورد جوشگاه سالک نیز مانند هر گونه اسکار قدیمی می‌توان ابتدا با درم ابریشن یا لیزر، سطح ضایعه را تراشید و زخمی کرد و سپس از استعمال موضعی یا تزریق پی‌آرپی برای تسریع بهبود زخم و کمک به بهبود جوشگاه کمک گرفت.

▪ جنس و سن بیمار مهم است؟

جنس اهمیتی ندارد ولی مسلما در افراد با سنین خیلی بالا یا خیلی پایین چون اختلال عملکرد پلاکتی به دلایل متعدد وجود دارد، سطح پایه پلاکت‌های فرد نیز مهم است بنابراین انجام یک آزمایش خون کامل و آزمایش‌های ویروس‌شناسی مانند هپاتیت (برای حفظ سلامت کارکنان پزشکی کار کننده با خون بیمار) لازم است.

▪ روش پی‌آرپی عوارضی ندارد؟

نه، به نظر من این روش آثار مفید زیادی دارد ولی مشکل اینجاست که متاسفانه در کشور ما به صورت بی‌رویه و نابجا در حال انجام است. به عنوان مثال به کسی که ریزش موی ناشی از بیماری لیکن‌پلان دارد نه تنها تزریق پی‌آرپی کمکی نمی‌کند، بلکه این روش می‌تواند حال او را بسیار بدتر کند و بیمار زمان را نیز که بسیار در درمان حیاتی است، از دست بدهد. من در تجربه ۲ ساله‌ام در کاربرد پی‌آرپی نتایج خوبی برای گودی و تیرگی زیر چشم، جوانسازی و ترمیم زخم مشاهده کرده‌ام اما تهیه و تزریق پی‌آرپی آداب خاصی دارد و با توجه به اینکه با خون بیمار سروکار داریم، صلاح آن است که فعلا تا زمان انجام مطالعه‌های بیشتر در مورد پی‌آرپی، این تزریق فقط توسط متخصصان پوست و در کلینیک‌های مجهز انجام شود. خطر اشتباه تزریق‌شدن پی‌آرپی یک فرد به فرد دیگر مهم است که متاسفانه در کلینیک‌های نامرتب و شلوغ چنین خطری احساس می‌شود. باید توجه داشت که بیمار از ۱۰ روز قبل داروهایی مانند آسپیرین مصرف نکرده و بیماری‌های مهمی مانند سرطان یا بیماری‌های خود ایمنی نداشته باشد.

● نگاه متخصص پوست

دکتر حسین طباطبایی

عضو هیات علمی

دانشگاه علوم پزشکی تهران

جوانسازی به روش رادیوفرکوئنسی

▪ رادیوفرکوئنسی چیست؟ یکی از روش‌های جوان‌سازی پوست که به تحریک و ترمیم الیاف کلاژن پوست کمک می‌کند، رادیوفرکوئنسی (RF) است. با افزایش سن، الیاف کلاژن و الیاف الاستیک که عامل نرمی و لطافت پوست هستند، به‌تدریج پیر می‌شوند و خاصیت خود را از دست می‌دهند و پوست دچار شلی و چین و چروک می‌شود. حرارت ناشی از اشعه رادیوفرکوئنسی باعث تخریب الیاف کلاژن پیر می‌شود. براساس مکانیسم طبیعی بدن، زخم میکروسکوپی ایجاد شده به مرور ترمیم و کلاژن جدید ایجاد می‌شود که باعث جمع شدن و سفتی مجدد پوست خواهد شد. امروزه از دستگاه‌های پیشرفته رادیوفرکوئنسی به نام رادیوفرکوئنسی فرکشنال استفاده می‌شود. این دستگاه گرما را با ایجاد سوراخ‌های میکروسکوپی که به وسیله لیزر ایجاد شده وارد پوست می‌کند و دقیقا به نواحی موردنظر می‌تاباند تا لایه سطحی پوست بیمار حرارت ناخواسته نبیند و فرد احساس سوزش، ناراحتی و سوختگی نداشته باشد.

▪ تفاوت لیزر و RF (رادیوفرکوئنسی) در چیست؟

RF حرارت ناشی از الکتریسیته است و تا عمق ۵-۴ میلی‌متر در پوست نفوذ می‌کند و با ایجاد حرارت موضعی، حدود ۱۰ درجه سانتی‌گراد داخل پوست باعث جمع‌شدن الیاف کلاژن می‌شود. این کار باعث جمع‌شدگی پوست و از بین رفتن شلی خواهد شد ولی لیزر نفوذ کمتری دارد و تا عمق ۳-۲ میلی‌متری نفوذ می‌کند اما قدرت تخریب آن بالاتر است.

▪ بهترین سن برای استفاده از RF چیست؟

هرچه سن فرد پایین‌تر باشد، عناصر ترمیم‌کننده در پوست بیشتر است. بهترین زمان برای انجام رادیوفرکوئنسی سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی است که پوست در حال شل و آویزان شدن است. البته مسایلی نظیر ژنتیک، بیماری‌ها، استرس، نوع تغذیه، در معرض طولانی‌ نورآفتاب قرارگرفتن و... می‌تواند روند پیری پوست را سرعت بخشد و به همین دلیل ممکن است فردی در ۳۵-۳۰ سالگی و دیگری در سنین ۵۰ -۴۵ سالگی به عمل رادیوفرکوئنسی نیاز پیدا کند. در هر سن و سالی می‌توان رادیوفرکوئنسی انجام داد اما هر چه سن بالاتر رود، تاثیر جوانسازی کاهش می‌یابد.

▪ این روش درمانی بدون عارضه است؟

بله، به شرطی که زیر نظر متخصص پوست مجربی انجام شود که با بیماری‌های پوست، انواع لیزر و دستگاه رادیوفرکوئنسی آشنایی کامل و تا حدی دانش فیزیک نور داشته باشد.

به دلیل اینکه RF، نور محسوب می‌شود، مانند لیزر خطری برای بینایی چشم ندارد. فرکانس RF ۱۰ به توان ۶ است اما فرکانس لیزرها ۱۰ به توان ۱۴ است و می‌تواند به‌وسیله لایه‌های مختلف چشم جذب شود و آسیب‌زننده باشد به همین دلیل هنگام لیزر درمانی از عینک‌های مخصوص چشم استفاده می‌شود اما در حین استفاده از RF نیازی به استفاده از عینک نیست.

▪ چه کسانی نباید RF انجام دهند؟

تمام افراد می‌توانند رادیوفرکوئنسی انجام دهند اما باید توجه داشت زخم در افراد مبتلا به برخی ناراحتی‌ها نظیر دیابت یا کم‌خونی دیرتر ترمیم شود. در ضمن افرادی که سابقه تبخال دارند نیز با انجام هر عمل زیبایی دچار عود تبخال می‌شوند پس قبل انجام عمل باید داروی پیشگیری از تبخال مصرف کنند.

▪ در مورد تداخل اثر اجسام خارجی و رادیوفرکوئنسی که مشکل این خانم هم بود، توضیح می‌دهید؟

شاید بیمار نداند که تزریق ژل یا وجود هر شیء خارجی مانند پروتزهای صورت می‌تواند در روند انجام رادیوفرکوئنسی ایجاد اختلال کند. وظیفه پزشک است که از او سوال کند و از تمام بیماری‌های جسمی و اقدام‌های زیبایی که قبلا انجام داده، مطلع شود.

رادیوفرکوئنسی برای تحریک کلاژن‌سازی در زیر پوست حرارت ایجاد می‌کند. اگر فرد ژل پرکننده چین و چروک تزریق کرده باشد، حرارت ژل را آب می‌کند و باعث حرکت آن می‌شود. بروز زخم به دنبال انجام رادیو فرکوئنسی معمولا نادر است اما اگر به دلیل نوع پوست شخص یا رعایت نکردن اصولی در کار زخم ایجاد شود، سوختگی روی پوست باعث ایجاد تاول و به دنبال آن بروز عفونت در ناحیه می‌شود که به درمان فوری نیاز دارد.

▪ اقدام‌های لازم قبل و بعد از عمل چیست؟

فردی که برای انجام رادیوفرکوئنسی مراجعه می‌کند باید طی چند هفته قبل آفتاب نگرفته باشد (لب دریا و استخر یا در دستگاه‌های سولاریوم برنزه نکرده باشد).

بعد از انجام عمل نیز تا چند هفته باید از آفتاب مستقیم و طولانی دور باشد و در طول روز از کرم ضدآفتاب استفاده کند.

سمیه مقصودعلی

الهه جوانپور

«میزگردزیبایی» درباره استفاده از پی‌آرپی در درمان زخم گونه خانم سارا

با حضور دکتر محمدحسین طباطبایی و دکتر بهروز باریک‌بین متخصصان پوست و خدیجه رحمانی کارشناس ارشد تغذیه