حج باقری

افلح , غلام امام باقر علیه السلام می گوید با آن حضرت به مکه و جهت مناسک حج مشرف شدیم وقتی داخل مسجدالحرام شده و چشم مبارک امام به بیت الله احرام افتاد, شروع به گریه نموده و به نحوی بلند گریه می کرد که صدای آن به وضوح شنیده می شد

● گریه امام باقر علیه السلام در کنار خانه خدا

افلح ، غلام امام باقر علیه السلام می گوید: با آن حضرت به مکه و جهت مناسک حج مشرف شدیم . وقتی داخل مسجدالحرام شده و چشم مبارک امام به بیت الله احرام افتاد، شروع به گریه نموده و به نحوی بلند گریه می کرد که صدای آن به وضوح شنیده می شد.

در این هنگام من به حضرت عرض کردم : پدر و مادرم فدایت ، مگر مردم را نمی بینی که به جهت صدای بلند گریه شما، به سویتان می نگرند؟ اگر ممکن است اندکی آهسته تر بگریید.

امام علیه السلام فرمود: وای بر تو ای افلح ! این چه پیشنهادی است که می کنی ؟ چرا این چنین نگریم ؟ شاید حقتعالی به همین سبب نظر رحمتی به من اندازد و فردای قیامت رستگار گردم .

افلح می گوید: سپس امام به طواف پرداخته و در کنار مقام به نماز ایستاد در حال سجده احساس کردم که از شدت گریه شانه هایش تکان می خورد. ناگاه سر از سجده برداشته و به چشم خود دیدم که محل سجده اش از اثر اشک دیدگان وی خیس شده بود.(۱)

سپس امام به طواف پرداخته و در کنار مقام به نماز ایستاد در حال سجده احساس کردم که از شدت گریه شانه هایش تکان می خورد. ناگاه سر از سجده برداشته و به چشم خود دیدم که محل سجده اش از اثر اشک دیدگان وی خیس شده بود.

در سخنی از امام باقر علیه السلام وارد شده که فرمودند: اسلام بر پنج پایه استوار است ، نماز، روزه ، حج ، زکاه و ولایت ما اهل البیت .که مهمترین آن همانا ولایت است که به هیچ چیزی مانند آن تاکید نشده است . (۲)

به همین سبب در سخنان مکرری از آن حضرت و در هنگام موسم حج به این نکته حیاتی و اساسی تاکید شده است .

ابوحمزه ثمالی می گوید: روزی در ایام حج بر امام باقر علیه السلام در حالی که به اجتماع طواف کنندگان خانه خدا می نگریست ، وارد شدم .حضرت رو به من کرده و پرسید: ابوحمزه ، به نظر تو این جمعیت مامور به چه واجبی هستند؟

من که منظور امام را نفهمیده بودم چیزی نگفتم و منتظر ادامه سخن این حضرت شدم .امام ادامه داد: خداوند، مقصودش از طواف دور سنگهای خانه این است که مردم اجتماع کرده و سپس نزد ما آمده و به ولایت ما تعلیم دیده شوند.(۳)

● امام باقر علیه السلام و واجبات مردم در حج

آن حضرت مانند سایر معصومین علیهم السلام ، ملجاء و پناه مردم در همه ابعاد و مرجع پاسخ به پرسشهای ایشان به خصوص در مراسم حج بود.همه ساله تعداد بیشماری از حاجیان و زائران بیت الله الحرام ، در آن ایام خدمت حضرت باقر علیه السلام رسیده و پاسخ پرسشها و اشکالات خویش را می یافتند. دو نفر از راویان اخبار و احادیث آن امام به نام‌های حبابه و البیه و ابوبصیر نقل می کنند: آن امام بزرگوار را در مراسم حج دیدیم در حالی که با وقار خاصی در کنار کعبه ایستاده و دعا می نمود.

هنگامی که از دعا و نماز فارغ می شد، سیل مردم به طرف او سرازیر شده و مکرر با او سخن می گفتند.امام پاسخ همه آنان را با خوشرویی داده و بلکه قریب به هزار مسئله را پاسخ می فرمود(۴)

در سخنی از امام باقر علیه السلام وارد شده که فرمودند: اسلام بر پنج پایه استوار است ، نماز، روزه ، حج ، زکاه و ولایت ما اهل البیت .که مهمترین آن همانا ولایت است که به هیچ چیزی مانند آن تاکید نشده است

آن حضرت نقل می کند: جدش رسول الله صلی الله علیه و آله نماز صبح را با اصحاب خویش بجا آورد.سپس با آنان سخن گفت تا آفتاب طلوع کرد.پس از رفتن همه اصحاب دو نفر باقی ماندند که یکی مردی از انصار بود و دیگری از قبیله ثقیف. پیامبر صلی الله علیه و آله رو به آنان نموده و فرمود: شما برای پرسیدن مطالبی آمده اید که اگر خواهید خودم بیان کنم .آنان نیز با آغوش باز از این فرمایش رسول الله صلی الله علیه و آله استقبال کردند.

حضرت رو به مرد انصاری کرده و فرمود: تو می خواستی در مورد ثواب حج و عمره بپرسی .پس بدان ، وقتی عزم سفر کرده و سوار مرکبت شدی به هر قدمی برایت ثوابی و محو شدن یک گناه از نامه اعمالت ، نوشته می شود.وقتی احرام بسته و لبیک گفتن به هر لبیکی ده ثواب نوشته شده و ده گناه از نامه اعمالت پاک می شود.هنگامی که موفق به طواف شدی ، خداوند حیاء می کند که بعد از آن عذابت کند و موقعی که نماز نزد مقام خواندی ، حقتعالی ثواب هزار رکعت نماز قبول شده را به تو عنایت خواهد فرمود. وقتی موفق به سعی بین صفا و مروه شدی مانند کسی هستی که پیاده موفق به حج شده و هفتاد بنده مؤمن را در راه خداوند آزاد کرده باشی.

وقتی موفق به وقوف در عرفات تا غروب خورشید شدی ، اگر گناهانت به اندازه ریگهای بیابان و قطرات دریاها باشد به طور حتم خداوند از آن چشم پوشی خواهد نمود.

هنگامی که به رمی جمرات توفیق پیدا کردی ، به هر سنگی خداوند ده حسنه برای باقی عمرت منظور خواهد نمود.

وقتی قربانی خود را نثار کردی ، خداوند بابت هر قطره از خون آن یک ثواب برای باقیمانده عمرت منظور خواهد نمود.

و بالاخره هنگامی که جهت عمره طواف و دو رکعت نماز به جا آوردی مانند این است که فرشته ای به تو خطاب می کند: آن چه در قبل از گناهان انجام داده بودی ، خداوند چشم پوشی کرد، بنابراین عملت را از سرگیر.(۵)

پی نوشت ها:

۱.کشف الغمه ۲/۱۸-۱۱۷، بحار ۴۶: ۲۹۰/ ح ۱۴.

۲. قال الباقر علیه السلام : بنی الاسلام علی خمس علی الصلوه و الحج و الصوم و الولایه و لم یناد بشی مثل ما نودی بالولایه . کافی ۲/۱۸/ ح ۳.

۳. علل الشرایع ۴۰۶/۸ وسایل الشیعه ۱۴/۳۲۴/۱۹۳۱۸ و بحارالانوار ۹۹/۳۴/۱۱ نقل از حج الانبیاء و الائمه ۳۴۶.ضمنا تعابر دیگری نیز نظیر همین روایت از امام باقر علیه السلام وارد شده است .

۴. بحار /۴۶/۲۵۹/ ح ۶۰.

۵.امالی صدوق ۴۴۱/۲۲ نقل از الحج فی السنه / ۹-۱۶۸.

منبع:

حج البیت در مکتب اهل بیت علیهم السلام؛ بهاءالدین قهرمانی نژاد شائق