اعتیاد دانشجویان با کارگاه های آموزشی کاهش نمی یابد

هیچ منبع موثقی وجود ندارد که با قاطعیت بگوییم چه تعداد از جمعیت دانشجویان کشور در دام اعتیاد گرفتار شده اند, اما شواهد و مشاهده ها حاکی است وضع اعتیاد در مراکز آموزش عالی ایران به مرحله ای رسیده است که ضریب نفوذ اعتیاد در مکانی فرهنگی و علمی مثل دانشگاه, فرق چندانی با ضریب نفوذ اعتیاد در جامعه ندارد

هیچ منبع موثقی وجود ندارد که با قاطعیت بگوییم چه تعداد از جمعیت دانشجویان کشور در دام اعتیاد گرفتار شده‌اند، اما شواهد و مشاهده‌ها حاکی است وضع اعتیاد در مراکز آموزش عالی ایران به مرحله‌ای رسیده است که ضریب نفوذ اعتیاد در مکانی فرهنگی و علمی مثل دانشگاه، فرق چندانی با ضریب نفوذ اعتیاد در جامعه ندارد.

در حالی که روز گذشته، وزارت علوم از اختصاص یک‌میلیارد تومان بودجه سال ۹۱ برای مبارزه با خطر اعتیاد خبر داد و به تنبیه دانشجویان سیگاری، برگزاری ۱۹۰۰ کارگاه آموزشی مبارزه با اعتیاد در سال آینده و سختگیری بیشتر به دانشجویان معتاد اشاره کرد، اما بسیاری از کارشناسان آموزشی براین باورند که مجموع این اقدام‌ها تاکنون نتوانسته است خطر گسترش روز افزون اعتیاد در خوابگاه‌های دانشجویی کشور را کنترل کند.

روز گذشته، مدیرکل امور فرهنگی وزارت‌علوم با اشاره به اقدام‌های اخیر وزارت علوم برای مقابله با اعتیاد در دانشگاه‌ها به ایسنا گفت: سال گذشته ۶۰۰ کارگاه آموزشی مرتبط با موضوع مواد مخدر در دانشگاه‌ها برگزار شد و سال تحصیلی ۹۲ـ۹۱ نیز برگزاری ۲۲۰۰ کارگاه با موضوع اعتیاد و سوءمصرف مواد مخدر در دانشگاه‌ها پیش‌بینی شده است که از آبان‌ امسال تاکنون ۳۰۰ مورد برگزار شده و بقیه آنها نیز سال آینده برگزار می‌شود.

مدیرکل امور فرهنگی وزارت علوم یادآور شده است: سال گذشته در بخش مقابله و پیشگیری از مصرف مواد مخدر در دانشگاه‌ها ۷۰۰ میلیون تومان بودجه هزینه شد و امسال نیز بودجه‌ای حدود یک میلیارد تومان در این زمینه مصوب و محقق شده است.

البته این مقام مسئول تاکید کرده که با توجه به این‌که دانشگاه محیطی علمی است، بنابراین اقدامات تنبیهی درمورد استفاده از دخانیات در دانشگاه‌ها نباید فقط به دانشجویان محدود شود، بلکه باید برای استادان و کارکنان نیز لحاظ شود.

مدیرکل امور فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه هم از پیگیری وزارت علوم برای ایجاد درسی به‌منظور آشنایی دانشجویان با آسیب‌های مواد مخدر خبرداده و گفته است: با پیشنهادهای ارائه شده، آیین‌نامه انضباطی دانشجویان که نسخه اصلاحی آن در دست تدوین است، وزارت علوم نسبت به استعمال دخانیات در دانشگاه‌ها رویکرد تنبیهی دارد.

همچنین به گفته مدیر کل امور فرهنگی وزارت علوم، ورود فعالان فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها به عرصه آگاهی‌بخشی دانشجویان نسبت به عوارض سوءمصرف مواد مخدر و برگزاری کارگاه‌های آموزشی نیز از دیگر اقدام‌های وزارت علوم بوده که تاکنون برای جلوگیری از گسترش اعتیاد در دانشگاه‌ها انجام شده است.

● کارگاه‌های آموزشی وزارت علوم اثر گذار نیست

در حالی که وزارت علوم از برگزاری نزدیک به ۱۹۰۰ کارگاه آموزش مقابله با اعتیاد در دانشگاه‌ها در سال ۹۲ خبر داده است، اما دکتر محمد نریمانی، روانشناس و مدرس یکی از همین کارگاه‌های آموزشی مقابله با اعتیاد وزارت علوم به «جام‌جم» می‌گوید: من خودم مدرس چند دوره از این کارگاه‌های آموزشی وزارت علوم بوده‌ام، اما مشکل این کارگاه‌ها این است که در بیشتر موارد، هم دانشجو، هم مدرس و هم مجری این دوره‌ها فقط به فکر رفع تکلیف، تمام شدن کلاس و گرفتن یک مدرک پایان دوره هستند و به اثرگذاری این کلاس‌ها کاری ندارند.

وی می‌افزاید: در دانشگاه‌هایی که رشته‌های علوم انسانی و طرح‌های پژوهشی علوم انسانی ندارد، معمولا کارگاه‌های آموزشی مقابله با اعتیاد برگزار نمی‌شود؛ حتی در دانشگاه‌هایی هم که این کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌شود، نظارت درستی اعمال نمی‌شود تا اجرای این کارگاه‌ها، اثر‌گذاری و خروجی موفقی داشته باشد.

نریمانی با بیان این‌که وزارت علوم برای مقابله با اعتیاد در دانشگاه ها، بودجه و نیروی انسانی لازم را ندارد، یادآور می‌شود: یک میلیارد تومان برای این حجم عظیم از دانشجویان، مبلغی نیست که با آن بتوانیم اعتیاد را در دانشگاه‌ها ریشه کن کنیم و برای مبارزه با این معضل به بودجه و توجه بیشتر مسئولان نیاز داریم.

● دشمن خارجی هم مقصر است!

اگر از خبرگان علم مشاوره بپرسید، به احتمال زیاد به شما خواهند گفت که ویژگی‌های شخصیتی، عوامل محیطی، جمع همسالان، وضع مبهم اشتغال فارغ‌التحصیلان و فشارهای روانی حین تحصیل از عواملی است که موجب گسترش اعتیاد در دانشگاه‌ها شده است.

اما مدیرکل امور فرهنگی وزارت علوم، در گفتگو با ایسنا عنوان کرده که دشمنان خارجی نیز در فرآیند معتاد شدن دانشجویان نقش دارند.

در واقع تا وقتی اینگونه اظهار نظرها و فرافکنی‌ها با کم کاری‌های فرهنگی و آموزشی در وزارت علوم پابرجا باشد، خیلی نمی‌توان انتظار داشت که طرح‌های تازه‌ای همچون برگزاری ۱۹۰۰ کارگاه آموزشی در سال جدید یا تنبیه دانشجویان سیگاری، تاثیر محسوسی در روند کاهش اعتیاد در دانشگاه‌ها داشته باشد.

در حالی که انتظار جامعه از محیطی علمی چون دانشگاه این است که حتی بتواند یک شهروند معتاد را که تازه به دانشگاه وارد شده است، با فرهنگ‌سازی و آموزش از دام اعتیاد برهاند، اما با وجود این اظهارنظرها، کم کاری‌ها و فرافکنی‌ها به نظر می‌رسد دانشگاه از این نقش خود فاصله گرفته است و وزارت علوم تنها به ارائه آمارهایی از کارهای فرهنگی برای مقابله با اعتیاد بسنده کرده که در مقام عمل نیز، نتیجه موفقیت‌آمیزی به‌دنبال نداشته است.

امین جلالوند‌‌