اینترنت راهی برای توسعه کارآفرینی درچین

راه انداختن کسب و کار آرزوی بسیاری از جوانان چینی است اما برای تحقق این آرزو آن ها با موانع گوناگونی روبه رو هستند

راه انداختن کسب و کار آرزوی بسیاری از جوانان چینی است اما برای تحقق این آرزو آن ها با موانع گوناگونی روبه رو هستند. تحقیقات انجام شده در زمینه سهولت کارآفرینی در کشورهای اسپانیا، چین و ایالات متحده نشان می دهد در اقتصادهای رقابتی، میزان سهولت کارآفرینی بسیار بالاتر است.

با آن که چین از حدود دو دهه پیش سیاست های باز اقتصادی را در پیش گرفته اما هنوز هم هزاران شرکت و نهاد دولتی در این کشور نسبت به بخش خصوصی و کارآفرین های جوان از هر جهت مزیت دارند. این در حالی است که در چین نسبت به آمریکا و اسپانیا، جوانان دانشجو تمایل بسیار بیش تری به کارآفرینی دارند. تقریبا نیمی از دانشجویان چینی مایلند به طریقی رییس خود باشند و به طور مستقل به رشد اقتصاد کشورشان کمک کنند. طی سال‌های گذشته رشد نفوذ اینترنت در جامعه چین با سرعتی بسیار بالا ادامه پیدا کرده است. تحقیقات نشان می‌دهد طی سال‌های آتی تاثیر تجارت الکترونیک در تمام سطوح از خرد و کلان بر اقتصاد چین بسیار بیشتر از تاثیری است که این نوع تجارت بر اقتصادهای غربی بر جا می‌گذارد.

در حدود سال ۱۹۹۵ برای چینی‌ها تصور خرید یک کالا (اغلب از یک غریبه) با کلیک کردن یا فشار یک دکمه در صفحه کلید تصوری غیرممکن بود. همچنین اگر آنقدر خوش‌شانس بودید که خط تلفن داشته باشید، سرعت اینترنت آنقدر پایین و گران بود که امکان انجام این امور یا استفاده از این ابزار برای کسب و کار غیرممکن می‌شد. بانک‌ها با این روش‌ها آشنا نبودند و انجام معاملات بسیار وقت‌گیر بود. به این ترتیب در آن سال‌ها اینترنت یک روش مناسب برای انجام معاملات تجاری و مالی شرکت‌ها محسوب نمی‌شد. اما روند رو به رشد مبادلات در شکل الکترونیک در جهان به تدریج شرکت‌های تجاری چین را وادار کرد این شیوه را امتحان کنند. در سال‌های اولیه شرکت‌ها برای یافتن خریدار کالای خود یا فروشنده مواد اولیه از اینترنت استفاده کردند.

تحول کارآفرینی چین در ۲۰۰۸با ورود چین به سازمان تجارت جهانی، زمینه برای استفاده شرکت‌های متوسط و کوچک این کشور از تکنولوژی اطلاعات فراهم‌تر شد. طی سال‌های اولیه یعنی بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۳ دو روند باعث شد تمام اقشار جامعه چین اعم از شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان به استفاده از اینترنت بپردازند: نخستین نسل استفاده‌کنندگان از اینترنت از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل شدند و به جای پرداختن به بازی‌های کامپیوتری به خرید کالا از طریق‌ این شبکه پرداختند. با رشد سرانه درآمد و متنوع شدن کالاها، رفتار مصرف‌کنندگان‌ تغییر کرد و زیرساخت‌های لازم برای خرده‌فروشی اینترنتی فراهم شد. بدیهی است که با پدید آمدن این تحولات بسیاری از افراد جویای ابزارهای جدید کارآفرینی، از این شیوه‌ استفاده کردند.

روند دوم آغاز سرمایه‌گذاری عظیم شرکت‌های فعال در حوزه تجارت الکترونیک در چین بود. در نتیجه این تحول رقابتی شدید بین شرکت‌های چینی و این شرکت‌ها پدید آمد که به افزایش استفاده شرکت‌های چینی از این ابزار منجر شد. شرکت‌های چینی برای تامین نیازهای مصرف‌کنندگان وادار شدند خدمات متنوعی ارائه دهند. در سال ۲۰۰۷ ، ۵۰ میلیون چینی از طریق اینترنت به خرید کالا پرداختند و برای نخستین بار ارزش مبادلات تجاری از این طریق بیشتر از ارزش فروش کالا توسط فروشگاه‌های بزرگ خرده‌فروشی نظیر وال مارت شد. همچنین سال پیش تعداد خریداران کالا از اینترنت بیشتر از استفاده‌کنندگان از کارت‌های اعتباری بود.

آمارها نشان می‌دهد یک میلیون کارآفرین در چین از تکنولوژی‌ اطلاعات جهت انجام کارهای مختلف خود استفاده می‌کنند. این افراد غیر از کسانی‌اند که کسب و کارشان مبتنی بر اینترنت است. حرکت فعالان اقتصادی چین به سوی تجارت الکترونیک فرصت‌های بی‌شماری را هم برای چینی‌ها و هم در سطح جهان به وجود آورده‌ است. این حرکت همچنین ساختار تجاری چین را بیش از پیش با ساختار جهانی تجارت تلفیق‌ کرده است. نسل جدید کارآفرین‌های چینی کسانی‌اند که با هزینه پایین و با استفاده‌ از ابزارهای جدید و پیشرفته در اقتصاد خود نقشی بزرگ ایفا می‌کنند.

● استراتژی توسعه روستایی چین

سال‌های ۱۹۷۸ و ۱۹۷۹ را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ چین به‌حساب آورد. در این سال‌ها پس از گذشت ۳۰ سال از انقلاب کشاورزی، مقامات کشور متوجه سیاست‌های اشتباه خود در توسعه سیاسی و اقتصادی چین شدند و اقدامات اصلاحی جدیدی را جهت رفع مشکلات و چالش‌ها به اجرا در‌آورند. اصلاحات سیاسی چین در این سال‌ها، تحولات عمده‌ای در اقتصاد ملی چین پدید آورد و مهمترین بخشی که تحت تأثیر این تحولات قرار گرفت، بخش کشاورزی بود. در آن زمان دولت چین سیاست‌های خود را دگرگون کرد. به‌جای تأکید بر صنایع سنگین‌‌، بر صنایع سبک و فعالیت‌های کشاورزی تمرکز کرد؛ برنامه‌هایی را جهت کنترل جمعیت به مرحله اجرا گذاشت؛ و از میزان دخالت‌های خود در امور کشاورزی کاست. این سیاست‌ها تأثیر مثبتی در بخش کشاورزی داشت.

● توسعه کارآفرینی و اشتغال در چین

تا قبل از انجام اصلاحات اغلب روستانشینان در بخش کشاورزی مشغول به کار بودند. در سال ۱۹۹۱ حدود ۳۵۰ میلیون کشاورز به کار اشتغال داشتند که این تعداد تا سال ۱۹۹۷ به ۱۹۰ میلیون نفر کاهش یافت. نسبت افراد شاغل در بخش کشاورزی به کل شاغلان این کشو روزبه‌روز کاهش می‌یابد و در حال حاضر به نزدیک ۵۰ درصد رسیده است .

روستاهای چین، تا قبل از انجام اصلاحات نقش " انبار نیروی کار" را برای شهرها ایفا می‌کردند. در مواقعی که شهرها نیاز به نیروی کار به‌ویژه نیروی کار ارزان قیمت داشتند، روستاییان برای کار جذب شهرها می‌شدند و در مواقعی که به دلیل رکورد اقتصادی در شهرها، نیازی به نیروی کار جدید نبود، روستاییان مهاجر دوباره به روستاهای خود باز می‌گشتند . برای بسیاری از مهاجران نه در شهرها شغل مناسبی یافت می‌شد و نه می‌توانستند دوباره در روستا به شغل کشاورزی بپردازند. برای حل این معضل دولت چین اقدام به تأسیس و راه اندازی شرکت‌های کوچک تولیدی و صنعتی در روستاها و شهرک‌ها نمود. این شرکت‌ها، شرکت‌هایی نیمه دولتی محسوب می‌شوند که با پشتیبانی دولت و توسط جمعی از روستانشینان تأسیس شده و تحت قوانین محلی و منطقه‌ای اداره می‌شوند. دولت مرکزی چین دخالت چندانی در اداره این شرکت‌ها ندارد.

با توسعه کشاورزی و افزایش درآمد روستاییان، تعداد زیادی از کشاورزان که با اجرای سیاست‌های جدید صاحب سرمایه و امکاناتی شده بودند، در این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کردند. این شرکت‌ها در تمام دوران اصلاحات به‌جز سال ۱۹۸۹ و ۱۹۹۰ پیشرفت چشمگیری داشتند. در دوره زمانی بین سال‌های ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۴ تولیدات این شرکت‌ها سالیانه ۳۰ درصد رشد داشته است. در سال ۱۹۷۸ حدود ۲۵ میلیون نفر در این شرکت‌ها مشغول به کار بودند، که این تعداد تا سال ۱۹۹۰ به ۹۰ میلیون نفر رسید.حدود ۶۰ درصد کارکنان این شرکت‌ها به فعالیت‌های صنعتی مشغولند. شرکت‌های صنعتی در روستاها و شهرک‌ها محصولات گوناگونی را از کالاهای سرمایه‌ای عمده گرفته تا کالاهای مصرفی ارزان‌قیمت تولید می‌کنند.

شرکت‌های روستایی از نظر ابعاد، نوع فعالیت و تعداد کارکنان طیف گسترده‌ای دارند. تعداد کارکنان این شرکت‌ها بین ۹۰ تا ۴۱۰۰ نفر است. اغلب این کارکنان در همان شهرک یا روستای محل کار خود زندگی می‌کنند.

ارزش تولیدات این شرکت‌ها در سال ۱۹۸۶ بالغ بر ۳۵۴ میلیارد یو‌آن بوده که حدود ۷/۳۱ درصد ارزش کل تولیدات صنعتی این کشور است. با تأسیس این شرکت‌ها متوسط درآمد روستاییان افزایش یافت؛ فرصت‌های شغل جدید و متنوعی فراهم آمد و زمینه برای مهاجرت از روستا به روستا فراهم شد. در حال حاضر این شهرک‌ها حدود ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده و برای نزدیک به ۱۳۰ میلیون نفر اشتغال ایجاد کرده‌اند.

مؤسسات مالی و اعتباری روستایی نقش مهمی در راه‌اندازی و پیشرفت این شرکت‌ها ایفا می‌کنند. این مؤسسات ابعاد متفاوتی دارند و هر یک نقش منحصر به فردی در ارائه خدمات مالی به روستاییان و در نتیجه اقتصاد ملی کشور دارند بانک کشاورزی چین، بانک توسعه کشاورزی چین، شرکت‌های سرمایه‌گذار روستایی و شرکت‌های تأمین اعتبار از جمله این مؤسسات هستند. این مؤسسات با اعطای وام و تسهیلات به کارآفرینان روستایی آنان را تشویق به راه‌اندازی شرکت‌های صنعتی و تولیدی می‌کنند.

آیدا بکتاشی