ماجراهای بیمارستان عصر ویکتوریا

مجموعه «بیمارستان لندن» از تولیدات شبکه بی بی سی است که براساس اتفاقات واقعی یک بیمارستان ساخته شده است

مجموعه درام تلویزیونی «بیمارستان لندن» که سال ۲۰۰۷ توسط هنرمندان تلویزیونی انگلیس (با نام اصلی «تلفات ۱۹۰۷») ساخته شد،‌یکی از کارهای موفق رسانه‌ای اروپا در چند سال گذشته است که مدتی است از شبکه ۴ سیما به روی آنتن رفته است.

برایان هیگینز، کارگردان مجموعه که تهیه‌کننده اصلی آن نیز هست،‌از جمله هنرمندانی است که علاقه خاصی به دنیای پزشکی و افراد فعال در بیمارستان‌ها دارد و ساخت این مجموعه هم در ارتباط با همین موضوع است، اما تماشاگرانی که سال ۲۰۰۸ به تماشای مجموعه بیمارستان لندن نشستند، یک سال قبل از آن فیلم سینمایی تلویزیونی تلفات ۱۹۰۶ را دیده بودند که توسط هیگینز تهیه و کارگردانی شده بود. با وجود آن که بازیگران این دو فیلم تلویزیونی و مجموعه از یکدیگر متفاوت بودند، ولی حال و هوا و قصه آن یکی بود. در حقیقت هیگینز پس از پخش و نمایش موفقیت‌آمیز این فیلم سینمایی ـ تلویزیونی بود که تصمیم گرفت مجموعه‌ای در همان حال و هوا و مضمون تهیه و کارگردانی کند.

● فرصت‌طلب‌ها در بیمارستان

خط اصلی قصه مجموعه بیمارستان لندن به دوران عصر ویکتوریا در یک قرن قبل برمی‌گردد و بیمارستان مجهز و پرکاری را در یکی از مناطق شلوغ شهر لندن به تصویر می‌کشد. فیلمنامه مجموعه براساس یک سری اتفاق واقعی نوشته شده و به این ترتیب قصه آن با گروهی از آدم‌‌های واقعی سروکار دارد که به عنوان دکتر، پرستار، کارگر و بیمار در این بیمارستان مشغول کار و رفت و آمد هستند. در هر قسمت از این مجموعه ۴ اپیزودی قصه‌های متفاوتی رخ می‌دهد و تماشاگران با مشکلات کاری و خانوادگی پزشکان، پرستارها و بیماران روبه‌رو می‌شوند. وظیفه اجتماعی بیمارستان لندن به واسطه حضور عواملی مثل افراد منفعت‌طلب، فرصت‌طلبی‌های اجتماعی و حرفه‌ای و ندانم‌کاری‌های حاضر در آن، دستخوش تهدید و خطر قرار می‌گیرد و کارکنان اصلی بیمارستان‌ سعی می‌کنند ضمن انجام فعالیت‌های رسمی خود، بر این مشکلات هم فائق آمده و آنها را حل کنند.

● درام پرتنش براساس خاطرات

فیلمنامه مجموعه را‌ ‌لیال بی واتسن و کالین‌هبرپرسی تحت نظارت هیگینز نوشتند. مواردی که این فیلمنامه‌نویسان برای کار خود مورد استفاده قرار دادند شامل یک‌سری اسناد معتبر و مستند می‌شود که سازندگان مجموعه از آرشیو بیمارستان رویال لندن در محدوده وایت چابل قرض گرفتند. این اسناد شامل خاطرات روزانه پزشکان و پرستاران، یادداشت‌های بیماران و مراجعه‌کنندگان و دستنوشته‌های روزانه پزشکی در واحد اطلاعات این بیمارستان عهد ویکتوریایی می‌شود. فیلمنامه‌نویسان با بهره‌گیری از این مستندات، یک‌سری ماجرا و آدم‌های خیالی را هم وارد قصه فیلمنامه خود کردند تا بیمارستان لندن تبدیل به یک درام پرتنش تلویزیونی شود و شبیه یک کار مستند خسته‌کننده پزشکی از کار در نیاید. با این حال، آنان از خط اصلی ماجرا خارج نشدند و همچنان به واقعیت‌های تاریخی وفادار ماندند.

به گفته هیگینز، خالق اصلی این مجموعه: «مهم‌ترین نکته این بود که به واقعیت‌ها وفادار بمانیم و در همان حال یک مجموعه جذاب و دیدنی تولید کنیم. می‌خواستم به هر دو وجه ماجرا وفادار بمانم و در همان حال، مجبور نشوم یکی را فدای دیگری کنم. کار ما یک اثر مستند درباره بیمارستانی در عصر ویکتوریا نبود و هدف‌مان ساخت مجموعه‌‌ای درام و اجتماعی بود که تماشاگران با آن احساس همذات‌پنداری کنند و مایل باشند وقایع قصه را با علاقه دنبال کنند. به این ترتیب، کارها خیلی سخت می‌شد. خلق یک فضای جذاب و تماشایی با حفظ مستندات ماجرا، چالش بزرگی برای من و همکارانم بود. در حقیقت ساخت بیمارستان لندن مثل حرکت بر لبه تیغ بود. باید کاملا مراقب می‌بودم که از هیچ طرف بام نیفتم و با حفظ تعادل به روی این تیغ، قصه و مجموعه را سالم به مقصد خود برسانم.»

منتقدان تلویزیونی که امتیاز بالایی به بیمارستان لندن داده‌‌اند، عقیده دارند‌ هیگینز و همکارانش توانسته‌اند کار خود را بخوبی انجام دهند و برای این کار،‌ توجه بیشتری به وجه دراماتیک قصه داشته‌اند و قصه‌گویی را در وهله اول اهمیت قرار داده‌اند. با این کار، ضمن وفاداری به رویدادهای واقعی، قصه‌هایی سرگرم‌کننده تعریف شده‌اند که بینندگان خودر ا به دنیای تماشایی شهر لندن در دوران قدیم می‌برد، اما خلق حال و هوای آن دوران هم مثل کار نگارش فیلمنامه برای سازندگانش دردسر و مشکلات به همراه داشت.

● کمک گرفتن از دیکنز

هیگینز می‌گوید: «در تولید یک مجموعه جذاب فقط پول و سرمایه نیست که اهمیت زیادی دارد. بحث اصلی بر سر این است که این سرمایه قرار است صرف چه کاری شود و با آن، چه چیزهایی به دست می‌آوریم. خوشبختانه ما از دورانی که قصه مجموعه رخ می‌دهد تصاویری داشتیم و می‌توانستیم براساس آنها صحنه‌آرایی کنیم و طراحی لباس، صحنه و گریم خود را انجام دهیم. می‌خواستم فضای جلوی دوربین فیلمبرداری همان فضایی باشد که در آن دوران وجود داشت.

قصه‌های چارلز دیکنز در این رابطه کمک زیادی به من کرد. من فضایی را که این نویسنده کلاسیک در کتاب‌هایش از شهر لندن در آن دوران تصویر می‌کند، به عنوان پایه و دستمایه اصلی کار طراحی صحنه قرار دادم. در همین حال همکارانم در بخش طراحی صحنه با ایده‌های خیلی خوبی سراغم آمدند و با کمک آنها کار مشکل خلق یک فضای واقعی کهنه در گوشه‌‌ای از شهر لندن امروزی میسر شد.»

سازندگان مجموعه ایفای نقش اصلی آن را به نیکلاس فارل سپردند. او یک بازیگر موفق و مطرح تلویزیونی است که در سینما هم کارهای خوبی ارائه کرده است. وی کار بازیگری را از نوجوانی و سال ۱۹۷۵ با مجموعه‌های تلویزیونی شروع کرد و تا به حال در بیش از ۹۵ فیلم سینمایی و مجموعه تلویزیونی ظاهر شده است. کارهای مطرح تلویزیونی هم چون «ماتادور»، «پارک مانسفیلد» و «خداحافظ کلمبو» را در طول سال‌های مختلف فعالیت خود بازی کرده است. نکته جالب این که وی یکی از بازیگران مجموعه پزشکی پربیننده دهه هشتادی «تلفات» هم هست که نباید آن را با مجموعه هیگینز اشتباه گرفت. این مجموعه به دلیل استقبال تماشاگران دارای فصل‌های زیادی شد و تولید و پخش آن تا سال‌های اخیر هم ادامه یافته است.

تماشاگران سینما فارل را به دلیل بازی در فیلم‌های سینمایی «ارابه‌های آتش»، «لژیونر»، «شب دوازدهم» و بویژه «یکشنبه خونین» (فیلمی درباره انقلاب مردم ایرلند علیه ارتش بریتانیا)‌ می‌شناسند. او می‌گوید: «برایم فرقی نمی‌کند در جلوی دوربین سینما ظاهر شوم یا تلویزیون و چه نوع نقشی را قرار است بازی کنم، در هر موقعیتی، تلاشم این است که نقش محوله را به خوبی و به صورت طبیعی اجرا کنم. جذابیت بیمارستان لندن در فضای ویژه‌ای بود که خلق می‌کرد. کلا حضور در این نوع فضاها را دوست دارم چون بازیگر را از دنیای واقعی و معاصر جدا می‌کند و به یک دنیای رویایی و فانتزی می‌برد. حضور در چنین مجموعه‌هایی برای شما امکاناتی را خلق می‌کند که در دنیای واقعی، هیچ وقت امکان دسترسی به آن را ندارید».

● نگاه به گذشته کلیشه‌ای نیست

منتقدان تلویزیونی، بیمارستان لندن را مجموعه گرم و فانتزی معرفی می‌کنند که ضمن سرگرم کردن بیننده‌اش، آگاهی خوب تاریخی معتبر هم به او می‌دهد. وجه درام مجموعه به خوبی تماشاچی را درگیر خود می‌کند و همین نکته باعث می‌شود تا او کنجکاو و مشتاق تماشای اپیزودهای بعدی آن باشد. واقعگرایی موجود در قصه و فضا، بیش از هر چیز دیگر روی بیننده تاثیر می‌گذارد و تلاش سازندگان مجموعه برای خلق یک فضای رئالیستی چیزی است که نمی‌توان به راحتی آن را نادیده گرفت. آنها در مجموعه سعی نمی‌کنند یک دنیای راحت، خوش و شاد خلق کنند که در آن همه چیز مقبول، کامل و بی‌عیب و نقص به نظر می‌رسد. نگاه مجموعه به گذشته نگاهی منطقی و غیرکلیشه‌ای است و همین مساله آن را از یک سری کارهای کلیشه‌ای متداول مجزا می‌کند. در همین فضاست که بازی روان و یکدست بازیگران مجموعه، جلوه بهتری پیدا می‌کند و به چشم می‌آید. تماشاگران و منتقدان روی بازی‌های خوب ویلیام هیوستن، چریتی ویکفیلد و سارا اسمیت تاکید دارند و این به معنی آن نیست که بقیه بازیگران در ارائه نقش‌های خود خوب نیستند. در کل، کیفیت کار بازیگران مجموعه بالا و در سطح عالی است. نقش موجود در صحنه‌ها به خوبی خلق می‌شود و ادامه پیدا می‌کند و در جای مناسب به پایان خود می‌رسد. بیمارستان لندن در زمره کارهایی قرار می‌گیرد که در سینما و تلویزیون از آن به عنوان درام‌های دوره‌ای تاریخی اسم می‌برند و منتقدان عقیده دارند بدون اغراق باید آن را یکی از بهترین کارهای تلویزیونی این ژانر (گونه)‌ قرار داد که در دام احساسی شدن و ملودرام بودن نمی‌افتد و می‌تواند احساسات‌گرایی و سانتی‌مانتالیزم را دور زده و از آن عبور کند.

● مقبولیت فصل دوم

همان‌طور که در بالا گفته شد بیمارستان لندن یک مجموعه تلویزیونی بود که به دنبال موفقیت فیلمی سینمایی ـ تلویزیونی که سال قبل از آن توسط هیگینز ساخته شده بود، امکان تولید پیدا کرد. هیگینز یک سال پس از پخش و نمایش موفق مجموعه خود، سومین بخش ماجراجویی‌های بیمارستان لندنی خود را در مجموعه تلویزیونی تلفات ۱۹۰۶ ادامه داد و دنبال کرد.این مجموعه در ۶ اپیزود تولید شد و از ۳ بازیگر تازه در چند نقش جدید (در کنار بازیگران قبلی مجموعه)‌ کمک گرفت. فصل جدید مجموعه ـ‌ که در حقیقت فصل دوم آن محسوب می‌شود، ولی هیگینز آن را کار مستقلی ارزیابی می‌کند ـ‌ از همکاری ۲ فیلمنامه‌نویس به جای فیلمنامه‌نویسان قبلی بهره گرفت و این بار هیگینز تنها کارگردان آن نبود. ۳ اپیزود از کل۶ اپیزود این فصل را مارک بروزل کارگردانی کرد. او یک فیلمساز جوان تلویزیونی است که از زمان شروع کار خود در سال ۲۰۰۰ تا به حال ۶ فیلم و مجموعه تلویزیونی ساخته است. منتقد روزنامه قدیمی ایندیپندنت، فصل دوم مجموعه را اثری مقبول و قابل تامل ارزیابی و معرفی کرد.

در طول ۲ سالی که از پایان پخش فصل دوم بیمارستان لندن می‌گذرد، بحث زیادی پیرامون تولید فصل جدید آن به میان آمده است. هیگینز احتمال تولید قسمت‌های جدید این مجموعه را رد نکرده، ولی گفته از یک سو یک فیلمنامه خوب می‌خواهد و از سوی دیگر باید فرصت و وقت آزاد برای تولید و کارگردانی آن داشته باشد. او در ۲ سال اخیر درگیر کارگردانی ۲ سریال تلویزیونی دیگر بوده که یکی از آنها «قانون گارو» هم‌اکنون در حال پخش از تلویزیون انگلستان است. او در پاسخ به درخواست دوستداران بیمارستان لندن که می‌خواهند ماجراجویی‌های جدید شخصیت‌های محوری این مجموعه را ببینند، قول داده تا ۵ سال آینده سری جدید آن را روی آنتن بفرستد.منتقدان تلویزیونی عقیده دارند هیگینز از بیمارستان لندن فاصله نخواهد گرفت و دوری او از این پروژه، کوتاه و مقطعی است. آنها می‌گویند وی علاقه‌مند به درام‌های پزشکی است و موضوعات مربوط به آن از جمله چیزهایی هستند که همیشه توجه وی را جلب می‌کنند.