راهنمای خرید و مصرف برنج

کشت برنج تقریبا ۴هزار سال قبل از میلاد مسیح در کشورهای هند و چین متداول بوده است. پس از گندم، برنج دومین غله مهم در دنیا محسوب می‌شود. کشت برنج در ایران در نواحی شمالی کشور و حتی …

کشت برنج تقریبا ۴هزار سال قبل از میلاد مسیح در کشورهای هند و چین متداول بوده است. پس از گندم، برنج دومین غله مهم در دنیا محسوب می‌شود. کشت برنج در ایران در نواحی شمالی کشور و حتی استان خوزستان تاریخچه طولانی دارد و براساس شواهد موجود، این محصول قرن‌ها پیش از میلاد مسیح و در زمان هخامنشیان رواج داشته و امروزه به یکی از مهم‌ترین موادغذایی تبدیل شده است. با توجه به رشد روزافزون جمعیت کشورمان، تولید داخلی برنج، پاسخگوی نیاز مردم نیست و به همین دلیل، مقادیر قابل‌توجهی از این محصول از خارج از ایران وارد می‌شود.

زمان برداشت برنج با توجه به دمای هوا معمولا از ماه‌های مرداد و شهریور شروع می‌شود و تا اوایل آذر ادامه می‌یابد و پس از طی مراحلی وارد بازار می‌شود. اکثر خانواده‌های ایرانی نیز با شروع فصل زمستان، برنج مصرفی سالیانه خود را خریداری و در خانه انبار می‌کنند.

برنج انواع مختلفی دارد و این انواع را تا حدود ۱۵۰ نوع مختلف تخمین می‌زنند و نمونه‌های مرغوب آن در شمال و جنوب ایران و نواحی گرمسیر استان‌های فارس و اصفهان کاشته می‌شود.

به طور کلی دو نوع برنج وجود دارد: نوعی که دانه دراز، کشیده و باریک است و به برنج صدری شهرت دارد و نوع دیگر که دانه‌ریز و گرد است و به برنج ژاپنی یا چینی معروف است البته آن نوع برنجی که ایرانیان و مردم بیشتر کشورها مصرف می‌کنند، برنجی است که شلتوک و پوسته خارجی آن گرفته شده است.

رنگ اصلی برنج وقتی در پوسته قرار دارد، قهوه‌ای است که به آن برنج قهوه‌ای می‌گویند. برای به دست آوردن برنج سفید، دانه‌های برنج را در دستگاه‌های مخصوص می‌ریزند و این دستگاه‌ها پوسته خارجی برنج را جدا می‌کنند و با ایجاد اصطکاک بین برنج‌های پوسته‌دار با یکدیگر، موجب از بین رفتن غشای خارجی آنها می‌شود و در نهایت برنجی به رنگ سفید و شفاف به دست می‌آید که گفته می‌شود تقریبا عاری از ویتامین B۱ است.

به همین دلیل افرادی که منحصرا از برنج تغذیه می‌کنند و غذای دیگری مصرف نمی‌کنند به بیماری بری‌بری (در اثر کمبود ویتامین B۱) مبتلا می‌شوند.

یکی دیگر از انواع برنج، نوع وحشی آن است که رنگ سیاهی دارد و باریک‌تر و درازتر از برنج صدری است. این نوع برنج دارای ویتامین‌ها و مواد معدنی زیادی است، اما هضم آن کمی مشکل است و توصیه می‌شود که به صورت مخلوط با برنج سفید مصرف شود.

انواع برنج خارجی

برنج‌های خارجی انواع مختلفی دارند:

- برنج دانه‌درشت که اغلب در جنوب شرقی آسیا کشت می‌شود و بعد از طبخ، دانه‌ها به راحتی قابل تفکیک هستند و حالت نشاسته‌ای ندارند.

- برنج یاسمن که مخصوص تایلند است و دانه‌های بلند و کشیده‌ای دارد و رایحه ملایم آن برای تهیه انواع غذاهایی با ذایقه آسیایی بسیار مناسب است.

- برنج باسماتی که نوعی برنج دانه باریک، بلند و کشیده است و بوی بسیار مطبوعی دارد و در دامنه‌های هیمالیا از بنگلادش تا هند کشت می‌شود. این نوع برنج به‌طور سنتی جهت تهیه انواع پلو در ترکیب‌ با زعفران به دلیل دانه فرم‌دار و بوی مطبوع آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

- برنج دانه کوتاه از انواع دیگر برنج‌های خارجی است که فرم بیضی کوچکی دارد و پرنشاسته است و اغلب در کره و ژاپن کشت می‌شود. این نوع برنج چسبنده بوده و در صورت پخته شدن همه دانه‌ها به هم می‌چسبند و مخصوص تهیه غذاهای ژاپنی است.

- برنج گلوتین که به صورت سفید و سیاه در بازار موجود است، محصول شمال تایلند و کشور لائوس است و هنگام طبخ، کوچک و نیمه‌شفاف می‌شود! البته بر خلاف نام این نوع برنج، گلوتین در ترکیب آن وجود ندارد و بسیار پرنشاسته است و از آن به عنوان برنج چسبناک یا شیرین یاد می‌شود. تنها تفاوت برنج گلوتینی سیاه با نوع سفید این است که در نوع سیاه، لایه آخر سبوس‌ روی دانه برنج باقی می‌ماند و باعث ایجاد طعم خاص در برنج می‌شود که در تهیه انواع غذاها یا دسرهای اندونزی، تایلند، فیلیپین و برمه مورد استفاده قرار می‌گیرد و بهتر است که از شب قبل خیس شود.

بیشترین برنج وارداتی ما از کشورهای هند، پاکستان، تایوان، بنگلادش، چین و تایلند تامین می‌شود و معمولا قیمت مناسبی هم دارند و قشر متوسط و ضعیف جامعه که نمی‌توانند برنج ایرانی یکدست مصرف کنند (زیرا قیمت تقریبا بالایی دارد)، برنج‌های هندی و پاکستانی که خوش‌پخت و دانه بلند هستند خریداری می‌کنند و هنگام پخت، برای ایجاد طعم مناسب، مقداری برنج ایرانی معطر به آن اضافه می‌کنند. با این کار هم شکل ظاهری برنج زیبا می شود و هم طعم خوش‌مزه‌ای دارد و مهم‌تر از همه اینکه مقرون به صرفه است.

سالانه چه‌قدر برنج می‌خوریم؟

بر اساس بررسی‌های موسسه بین‌المللی تحقیقات برنج، مصرف برنج در ایران با افزایش ۱۱ درصدی به بیش از ۲ میلیون و ۹۰۰‌‌هزار تن در سال ۲۰۱۵ میلادی خواهد رسید که این رقم در سال ۲۰۰۵، دو میلیون و ۲۵۰ هزار تن بوده است.

البته به گفته مقامات مسئول در ایران، در حال حاضر سرانه مصرف برنج در ایران ۳۵ تا ۴۰ کیلوگرم است، این در حالی است که وزارت کشاورزی آمریکا، سرانه مصرف برنج برای هر ایرانی را سالانه ۴۲ کیلوگرم اعلام کرده است.

forum.sorayya.net