چه كسی خوش شانس است

رمز خوش شانسی یا بدشانسی افراد در افكار و كردار خودِ آنان نهفته است, هرچند كه همه به كلی از این موضوع غافل اند

مطالعهٔ من دربارهٔ چیزی كه مردم آن را «شانس» می‌نامند ده سال قبل شروع شد.می‌خواستم بدانم چرا بخت و اقبال همیشه درِ خانهٔ بعضی‌ها را می‌زند و سایرین از آن محروم‌ می‌مانند. به‌ عبارت دیگر، چرا بعضی از افراد «خوش‌شانس» و بعضی دیگر «بدشانس» هستند؟آگهی‌های متعددی در روزنامه‌های پرتیراژ چاپ كردم و از افرادی كه احساس می‌كردند خوش‌شانس یا بدشانس‌اند خواستم با من تماس بگیرند.صدها نفر برای شركت در مطالعهٔ من داوطلب شدند و من طی ده سال گذشته با آنها مصاحبه كردم، زندگی‌شان را زیر نظر گرفتم و از آنها خواستم در آزمایش‌های من شركت كنند.نتایج بررسی من نشان داد كه رمز خوش‌شانسی یا بدشانسی افراد در افكار و كردار خودِ آنان نهفته است، هرچند كه همه به‌كلی از این موضوع غافل‌اند.برای مثال، فرصت‌های ظاهراً خوب را در زندگی در نظر بگیرید. افراد خوش‌شانس به‌دفعات با چنین فرصت‌هایی برخورد می‌كنند، اما بدشانس‌ها نه.

با ترتیب دادن یك آزمایش ساده سعی كردم بفهمم آیا این مسئله ناشی از توانایی آنها در تشخیص چنین فرصت‌هایی است یا باید به ‌دنبال علت‌های دیگری باشم. به هر دو گروه افراد «خوش‌شانس» و «بدشانس» روزنامه‌ای دادم و از آنها خواستم آن را ورق بزنند و بگویند چند عكس در آن هست.من قبلاً مخفیانه یك آگهی بزرگ را وسط روزنامه قرار داده بودم كه می‌گفت: «اگر به سرپرست این مطالعه بگویید كه این آگهی را دیده‌اید، ۲۵۰ پوند پاداش خواهید گرفت.» این آگهی نصف صفحه را پر كرده بود و با حروف بسیار درشت چاپ شده بود.با اینكه آگهی كاملاً چشمگیر بود، افرادی كه احساس بدشانسی می‌كردند عمدتاً آن را ندیدند، درحالی‌كه افراد خوش‌شانس اغلب متوجه آن شدند.مطالعهٔ من نشان داد كه افراد بدشانس عموماً عصبی‌تر از افراد خوش‌شانس هستند و این فشار عصبی، توانایی آنها را در توجه به فرصت‌های غیرمنتظره مختل می‌كند. در نتیجه، فرصت‌های غیرمنتظره را به ‌دلیل تمركز بیش از حد بر سایر امور از دست می‌دهند.

برای مثال، وقتی به مهمانی می‌روند چنان غرق یافتن همسری بی‌نقص می‌شوند كه فرصت‌های عالی برای یافتن دوستان خوب را از دست می‌دهند، یا به قصد یافتن مشاغل خاصی روزنامه را ورق می‌زنند و از دیدن سایر فرصت‌های شغلی بازمی‌مانند.افراد خوش‌شانس آدم‌های راحت‌تری هستند و دید بازتری دارند؛ در نتیجه، همهٔ آنچه را در اطرافشان وجود دارد می‌بینند، نه فقط آن چیزی را كه در جست‌وجویش هستند.آدم‌های خوش‌اقبال براساس چهار اصل برای خود فرصت ایجاد می‌كنند: آنها در ایجاد و یافتن فرصت‌های مناسب مهارت دارند؛ به ندای درونی گوش می‌سپارند و براساس آن تصمیم‌های مثبت می‌گیرند؛ چون مثبت‌اندیش‌اند، هر اتفاق نیكی برایشان رضایت‌بخش است؛ نگرش انعطاف‌پذیر آنها بدبیاری را به خوش‌اقبالی بدل می‌كند.سپس این پرسش برایم مطرح شد كه آیا می‌توان از این اصول برای خوش‌شانس كردن افراد استفاده كرد؟از گروهی از داوطلبان خواستم كه یك ماه از وقت خود را صرف انجام تمرین‌هایی كنند كه برای ایجاد روحیه و رفتار افراد خوش‌شانس در آنها طراحی شده بود. این تمرین‌ها به آنها كمك كرد فرصت‌های مناسب را دریابند، به ندای درونی‌شان تكیه كنند، انتظار داشته باشند كه بخت به آنها رو كند و در مقابل بدبیاری انعطاف نشان دهند.یك ماه بعد، داوطلبان بازگشتند و تجربه‌های خود را تشریح كردند. نتایج حیرت‌انگیز بود: ۸۰ درصد آنان گفتند كه شادتر شده‌اند، از زندگی رضایت بیشتری دارند و مهم‌تر از همه اینكه احساس می‌كنند خوش‌شانس‌ترند.سرانجام من توانستم عامل «شانس» را كشف كنم.

ریچارد وایزمن، روان‌شناس