سندرم وابستگی به کورتون

داروهای گروه کورتیکواستروئید که در اصطلاح عموم به نام کورتون شناخته می‌شوند، در پزشکی امروز در زمره مهم‌ترین و تاثیرگذارترین داروها برای کاهش التهاب و کنترل بسیاری از …

داروهای گروه کورتیکواستروئید که در اصطلاح عموم به نام کورتون شناخته می‌شوند، در پزشکی امروز در زمره مهم‌ترین و تاثیرگذارترین داروها برای کاهش التهاب و کنترل بسیاری از بیماری‌های مزمن هستند.

درمان حمله آسم، درمان حساسیت شدید، کنترل التهاب در بیماری‌های روماتیسمی و خودایمنی و کنترل صدها بیماری حاد و مزمن دیگر از جمله کاربردهای این داروهاست. کورتون‌ها به شکل پماد و کرم برای کنترل بیماری‌های پوستی به کار می‌روند. این داروها به شکل اسپری تنفسی برای آسم، آمفیزم و برونشیت مزمن نیز کاربرد دارند.

کورتون به شکل قرص‌های پردنیزولون، هیدروکورتیزون و دگزامتازون و به شکل آمپول هیدروکورتیزون، دگزامتازون، بتامتازون، تریامسینولون و متیل پردنیزولون برای رفع التهاب حاد وجود دارد. در سال‌های اخیر فرم‌های شیاف آن به نام بودنوزید برای درمان التهاب روده بزرگ نیز به بازار آمده است.

در کنار کاربرد صحیح و درمانی که این داروها دارند، متاسفانه گاه به شکل بی‌رویه و زیاده از حد استفاده می‌شوند. بیماران دچار دردهای مفصلی برای رهایی از این دردها گاه مرتب از انواع کورتون‌های خوراکی و تزریقی استفاده می‌کنند.

همچنین بیماران ریوی گاه به جای استفاده از اسپری کورتون که عوارض بسیار کمی دارد، از نوع تزریقی آن که اثر قوی‌تری دارد، استفاده می‌کنند.

این نوع استفاده نابجا اگرچه در کوتاه مدت بیماران را از بیماری رها می‌سازد، ولی آنها را دچار ۲ دسته از مشکلات می‌کند. دسته اول عوارض مصرف کورتون است که شامل افسردگی، پوکی استخوان، بالا رفتن قند خون، بالا رفتن فشار خون و تضعیف سیستم ایمنی بوده و مشکل دوم وابستگی به کورتون است.‌ اما علت وابستگی به کورتون چیست؟ بدن انسان روزانه حدود ۳۰ میلی‌گرم کورتیزول را که کورتون درونی بدن است، تولید می‌کند. وقتی انسان با استرس‌های جسمی و روحی مواجه می‌شود، میزان ترشح کورتون به موازات شدت استرس بیشتر و گاه تا ۱۰ برابر کورتون تولید می‌شود. در بیمارانی که به صورت طولانی کورتون را به شکل دارو وارد بدن خود می‌سازند، تولید کورتون درونی مختل می‌شود و به این ترتیب وقتی بیمار در معرض استرس‌ها و آسیب‌های جسمی و روحی قرار می‌گیرد، بدن او قادر به تولید کورتون اضافی نیست و دچار عوارضی مثل ضعف شدید، افت فشار خون و بی‌حالی می‌شود.‌ از طرف دیگر این بیماران نمی‌توانند مصرف کورتون را قطع کنند و در صورتی که به هر دلیل ناگهان دست از استفاده از کورتون بردارند، بدنشان نمی‌تواند به طور عادی کورتون درونی را تولید کند و دچار بی‌حالی، بی‌اشتهایی و افت شدید فشار خون می‌شوند.

به عنوان یک قاعده کلی هر کس که بیش از ۲۰ روز از کورتون استفاده کند، به آن وابسته می‌شود.

دکتر رضا کریمی

متخصص بیماری‌های داخلی