این چهار زن

كاندولیزا رایس وزیر خارجه ایالات متحده, مارگارت بكت وزیر خارجه انگلیس, تسیبی لیونی وزیر خارجه اسرائیل و آنگلا مركل صدراعظم آلمان چهار زنی هستند كه با وجود آتش بس در لبنان همچنان در كانون تحلیل های سیاسی مربوط به این بحران قرار دارند

كاندولیزا رایس وزیر خارجه ایالات متحده، مارگارت بكت وزیر خارجه انگلیس، تسیبی لیونی وزیر خارجه اسرائیل و آنگلا مركل صدراعظم آلمان چهار زنی هستند كه با وجود آتش بس در لبنان همچنان در كانون تحلیل های سیاسی مربوط به این بحران قرار دارند. به جز رایس، سه زن دیگر چند ماه پیش به این سمت ها منصوب شدند. لیونی در ۴ ماه مه ۲۰۰۶، بكت ۵ مه ۲۰۰۶ و مركل ۲۲ نوامبر سال گذشته. اگرچه بحران هایی چون بحران هسته ای كره شمالی، ایران و اوضاع عراق به شكل روزانه گریبان دستگاه سیاست خارجی كشورهای متبوع این چهار زن را گرفته بود اما بحران لبنان برای این چهار زن اولین تجربه ای بود كه طی آن توانایی یا ضعف های خود را در مواجهه با بحرانی كه در حیاتی ترین نقطه برای ایالات متحده و غرب روی داده بود، به نمایش گذاشتند.

این بحران اگرچه باعث افزایش سود سهام برخی شد اما به قیمت از دست رفتن آینده سیاسی برخی دیگر تمام شد و در این میان رایس، مركل و بكت از جمله افراد دسته اخیر محسوب می شوند. تنها پیروز این جمع زنانه «لیونی» است كه به شكل طبیعی از افزایش انتقادها به ایهود اولمرت به سبب ناتوانی در حل بحران سود می برد. در بحران لبنان نه فقط چهره ایالات متحده كه راهبرد میان مدت این كشور به دلیل همسویی ناگزیر با منافع اسرائیل و عدم اتخاذ دیپلماسی مستقل به شدت آسیب دید. امیل هوكایم تحلیلگر امور خاورمیانه ای «مركز هنری استمسون» در این باره معتقد است كه دیپلماسی ایالات متحده پس از پایان بحران لبنان به شدت دچار ركود و رخوت خواهد شد. او می گوید: «آمریكا براین ادعای اسرائیلی ها كه قادر به سركوب سریع حزب الله هستند حساب باز كردند، اما گذشت زمان نشان داد كه اشتباه كرده اند، بنابراین برای كم كردن از میزان خسارت ها و پایان بحران به تصویب قطعنامه ۱۷۰۱ رضایت دادند... اكنون دیپلماسی ایالات متحده در منطقه به شدت دچار مشكل شده و مسئله گسترش دموكراسی در منطقه و انزوای ایران در صدر مشكلاتی قرار دارد كه این دیپلماسی را به چالش گرفته است.» ویلیام كوانت متخصص در سیاست خارجی آمریكا در «مركز مطالعاتی بروكینز» معتقد است كه نمی توان صرفا رایس را مسئول رویكردهای دستگاه دیپلماسی دولت بوش دانست زیرا به اعتقاد او نفس مسئله تكیه رایس بر مسند وزارت خارجه معلول اراده «ایدئولوژیست هایی» بود كه در برابر «واقع گرایان» قرار گرفته بودند. كوانت می گوید: «پیش از بحران لبنان به دلیل آنكه رایس تلاش می كرد باب گفت وگو با ایران بر سر مسائل هسته ای باز شود، فردی واقع گرا محسوب می شد اما با آغاز جنگ لبنان باز هم بوش و چنی با توافق رایس، زمام امور را به دست گرفتند زیرا از نظر آنان این فرصت خوبی برای ضربه زدن به رادیكالیسم اسلامی تحت حمایت ایران و سوریه بود.»

برخلاف رایس كه برای بهبود چهره مخدوش شده ایالات متحده و بازپس گیری استقلال از دست رفته دستگاه دیپلماسی راه دشواری را پیش رو دارد لیونی اما با دشواری كمتری در سطوح داخلی و خارجی مواجه است و این مسئله را مدیون روش حل بحرانی است كه چه در محدوده وزارت خارجه و چه بر اساس توانایی های خود در پیش گرفته است. تسیبی لیونی متولد تل آویو ۵ ژوئیه ۱۹۵۸ و دختر ایتان لیونی فعال سیاسی هلندی الاصل و عضو كنست فارغ التحصیل رشته حقوق با تخصص حقوق مدنی و تجاری از دانشگاه «بارایلان» اسرائیل است كه پس از فارغ التحصیلی به عنوان وكیل در ارتش مشغول به كار شد و تا درجه سرهنگی نیز ارتقا یافت. لیونی نزدیك به چهار سال اوایل دهه ۸۰ نیز در موساد خدمت كرد و پس از آن وارد دنیای سیاست شد. زندگی سیاسی لیونی با پیروزی در انتخابات ۱۹۹۰و ورود به كنست از سوی حزب لیكود كه در آن زمان جزء احزاب مخالف بود آغاز شد و زمانی كه آریل شارون ژوئیه ۲۰۰۱ به عنوان نخست وزیری اسرائیل انتخاب شد، لیونی به ترتیب در سمت هایی چون وزیر همكاری منطقه ای، وزیر كشاورزی و توسعه روستایی، وزیر مهاجرت و وزیر دادگستری مشغول به كار شد.

در سال ۲۰۰۵ و زمانی كه شارون به دلیل مخالفت اعضای حزب لیكود و هم پیمانان راستگرای آن با طرح خروج یك جانبه از غزه مجبور به كناره گیری از حزب و تاسیس حزب كادیما شد، لیونی نیز همچون برخی از همكاران حزبی خود ترجیح داد كه لیكود را برای پیوستن به حزب كادیما ترك كند. با وخامت حال شارون زمزمه ها برای یافتن جانشین وی برای رهبری حزب كادیما رو به افزایش گذاشت و در این میان در حالی نام لیونی بر سر زبان ها افتاده بود كه هنوز تردید هایی در مورد صلاحیت وی برای تصدی نخست وزیری یا قائم مقامی وجود داشت .در ژانویه ۲۰۰۶ و پیش از انتخابات ۲۸ مارس ۲۰۰۶، سیلوان شالوم از سمت وزارت امور خارجه استعفا داد و لیونی با حفظ سمت وزارت دادگستری، وزیر امور خارجه شد تا در ۴ مه ۲۰۰۶ به شكل رسمی وزیر خارجه اسرائیل شود. بدین ترتیب پس از گلدا مایر كه سمت وزارت امور خارجه را بر عهده داشت و سپس نخست وزیر شد برای بار دوم یك زن بر مسند وزارت امور خارجه اسرائیل تكیه زد. اولمرت علاوه بر انتصاب لیونی به سمت وزیر خارجه وی را به عنوان معاون نخست وزیر در كابینه معرفی كرد و بدین ترتیب لیونی به فرد شماره ۲ دولت اسرائیل پس از نخست وزیر تبدیل شد. ضمن آنكه اگر انتقادها به اولمرت به دلیل ناتوانی وی در حل بحران لبنان به كناره گیری وی بینجامد، بی تردید تسیبی لیونی گزینه اول تصدی پست نخست وزیری خواهد بود زیرا چه در كادیما و چه در لیكود همه لیونی را پرنده ای می دانند كه حلقه وصل «كبوترها» و« بازهای» اسرائیل است. لیونی را از این جهت فرد میانه رویی می دانند كه برای وحدت نظر اعضای لیكود بر سر عقب نشینی از غزه تلاش فراوانی كرد و بسیاری را قانع كرد كه چنین طرحی به امنیت اسرائیل منجر می شود و تا حدود زیادی از درگیری های نفس گیر روزانه با فلسطینی ها می كاهد. لیونی به سبب پیشینه نظامی، اطلاعاتی و سیاسی در ارتش، موساد و وزارت خارجه به خوبی از ماهیت نزاع و شاخص های موثر در آن آگاه است و بر همین اساس همواره از حسن نصرالله دبیركل جنبش حزب الله لبنان با لقب احترام آمیز «شیخ حسن نصرالله» یاد می كند.

او همچنین اولین اسرائیلی ای است كه «میان فلسطینیان مسلحی كه شهروندان عادی را به قتل می رسانند» با «فلسطینیان مسلحی كه نظامیان را به هلاكت می رسانند» قائل به تفاوت است. لیونی در تاریخ ۲۸ مارس ۲۰۰۶، طی مصاحبه با شبكه تلویزیونی «ای بی سی نایت لاین» آمریكا در این باره می گوید: «فردی كه بر ضد سربازان اسرائیل می جنگد دشمنی است كه پاسخ این كار او را می دهیم بنابراین تا زمانی كه هدف او نظامیان است یك دشمن است، اما تروریست محسوب نمی شود.» ایراد چنین سخنانی لیونی را خارج از حلقه بازها قرار می دهد اما در عین حال نمی توان او را یك كبوتر دانست زیرا زمانی كه یك روزنامه نگار اسرائیلی او را به خاطر نامتناسب بودن پاسخ نظامی اسرائیل به دلیل ربودن دو سرباز مورد پرسش قرار داد، گفت: «مشروعیت واكنش ما وابسته به میزان خطر است نه نوع عمل خصمانه.» شاید بتوان بحران لبنان را سكوی پرتاب لیونی به سمت نخست وزیری و او را تنها كسی دانست كه در بحبوحه انتقادات روزافزون به دولت از نظر اسرائیلی ها برخلاف سایر همكاران خود «تردامان» از معركه بیرون نمی آید. دلیل عمده این امر نیز آن است كه لیونی از همان ابتدا وزارت خارجه را از همسویی مطلق بارویكردهای نظامی دور كرد و پس از گذشت چند روز از تهاجم نظامی به لبنان ضمن اعلام مخالفت شخصی با ادامه جنگ، روش نظامی را برای تحقق خواسته های دولت ناكارآمد برشمرد و با دادن رای منفی به طرح بمباران مراكز حزب الله در «ضاحیه» آن را باعث پیچیده تر شدن اوضاع دانست.

با ادامه بحران و طولانی شدن جنگ، لیونی از روش های دیپلماتیك جانبداری كرد و زمانی كه اولمرت با طرح استقرار نیروهای بین المللی در جنوب لبنان مخالفت كرد، وی را قانع كرد كه حمایت از این طرح تنها راه برون رفت دولت از بحران لبنان و تضمین آینده سیاسی نخست وزیر است. دور بودن لیونی از كانون توجهات رسانه ها باعث شده است كه برخی دیگر از تحلیلگران همچون «یلیپ گوردون» تحلیلگر امور خاورمیانه و تركیه از«مركز تحقیقات خاورمیانه ای بروكینز» دیدگاه دیگری داشته باشند .

ترجمه: سعید آقاعلیخانی

منبع: شرق الاوسط

---