دعــا؛ رازگویی و نیازخواهی

دعا؛ راز و نیاز با خدای جهان است. راز، جنبه رازگویی دارد و نیاز، جنبه نیازخواهی. مضمون تمامی نجواهای آدمی با خدای خویش در خلوت خود متضمن این دو رکن است. این مضامین در دعاهای راهبران …

دعا؛ راز و نیاز با خدای جهان است. راز، جنبه رازگویی دارد و نیاز، جنبه نیازخواهی. مضمون تمامی نجواهای آدمی با خدای خویش در خلوت خود متضمن این دو رکن است. این مضامین در دعاهای راهبران الهی نیز موج می‌زند.

رازگویی عبارت است از بیان وضع موجود انسان از لحاظ روحی و معنوی. سخن گفتن درونی آدمی با خدا در توضیح و توصیف آنچه هستیم.

نیازخواهی عبارت است از بیان وضع مطلوب. آنچه آدمی در افق بی‌نهایت می‌بیند و می‌طلبد. چشم‌اندازی انگیزاننده که انسان خواهان دستیابی به آن است. انسان در این مقام چشم به آسمان دارد و کمال را می‌طلبد. به عنوان نمونه در مناجات شعبانیه آمده است: خدایا بریدن از وابستگی‌ها و پیوستن به خودت را به من عطا کن... با رازگوئی و نیازخواهی، وقتی آدمی وضع موجود خود را با وضع مطلوب مقایسه می‌کند و فاصله بس عظیم این دو را می‌بیند، شوق حرکت در او پدید می‌آید و امید وصال در او تقویت می‌شود. نقش دعا ترسیم این اختلاف ظرفیت است بین آنچه هست و آنچه باید باشد. فهم همین اختلاف، منشاء حرکت و تغییر و تحول حال آدمی می‌شود.

در دعا نیز، وقتی فهم اختلاف وضع موجود و وضع مطلوب معنوی ترسیم شد، جریانی در درون آدمی شکل می‌گیرد که به تحول او منجر می‌شود. هرچه مقاومت انسان در برابر درک و هضم این اختلاف و کم کردن این فاصله کمتر باشد سرعت تحول روحی او بیشتر خواهد بود.