جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا

۱۰ ژانویه ۱۹۵۸ ـ مسئله «دادشاه» که آمریکا با وضعیتی مشابه آن در افغانستان رو به روست


پس از ده ماه و ۱۷ روز تعقیب و زد و خورد بالاخره ۲۱ دی ماه ۱۳۳۶ (دهم ژانویه ۱۹۵۸) دادشاه بلوچ که سردبیر وقت روزنامه اطلاعات اورا «دادشاه یاغی» می نوشت کشته شد و دو همسر و باقیمانده …

پس از ده ماه و ۱۷ روز تعقیب و زد و خورد بالاخره ۲۱ دی ماه ۱۳۳۶ (دهم ژانویه ۱۹۵۸) دادشاه بلوچ که سردبیر وقت روزنامه اطلاعات اورا «دادشاه یاغی» می نوشت کشته شد و دو همسر و باقیمانده همدستان وی که چند نفر بیش نبودند دستگیر شدند!. برای بدام انداختن دادشاه که یک خرده مالک ناراضی و عاصی از رفتار ماموران دولتی بود، ژاندارمری ایران (که در دهه ۱۳۶۰ با پلیس ادغام و نیروی انتظامی نام گرفته اند) متوسل به یک سرشناس محلی شد و او به قید سوکند و با ارسال یک جلد قرآن دادشاه را برای مذاکره و سازش با دولت دعوت کرده بود که ژاندارمهایی که در هشتکوه بر سر راهش به خانه سرشناس محل کمین کرده بودند او، برادرش محمد و دو تن از همدستانشان را کشتند. در این آخرین زد و خورد، چند ژاندارم نیز جان خودرا از دست داده بودند. (اواخر تابستان سال ۱۳۳۶ - سپتآمبر ۱۹۵۷ - نگارنده این سایت به عنوان خبرنگار وقت روزنامه اطلاعات برای چند روز به محل فرستاده شده بود تا از نزدیک چگونگی تعقیب دادشاه را به تهران گزارش کند. اعزام خبرنگار از تهران، به صورت نوبتی انجام می گرفت).

ماجرا از چهارم فروردین ۱۳۳۶ شروع شده بود. در این روز دادشاه و برادرش محمد با چند تن دیگر در نیمه راه چاه بهار ـ ایرانشهر و در پیچ و خمهای تنگ سرخ (سرخه) واقع در منطقه کوهستانی «الاشار ـ سپید کوه» راه را برخودرو رئیس منطقه ای کرمان «اصل چهار ترومن» بستند که با همراهانش از ایرانشهر رهسپار چاه بهار (چابهار) بود. در این ماجرا، کارول (کرول) رئیس ۳۷ ساله اصل چهار ترومن، ویلسون ۳۵ ساله همکار او، همچنین مترجم و راننده ایرانی این گروه کشته شدند و بانو آنیتا همسر ۳۵ ساله کرول به اسارت درآمد. هفت روز بعد از وقوع حادثه، جسد بانو آنیتا در چند کیلومتری محل ربوده شدن او به دست آمد که ضعف ژاندارمری ایران تلقی شد که نتوانسته بود در یک فضای محدود و در فرصتی که داشت مخفیگاه ربایندگان را بیابد.

ژاندارمری ایران همه تلاش خودرا بکار برد ولی نتوانست دادشاه و همدستانش را که از این کوه به آن کوه می رفتند در مدتی کوتاه که انتظار می رفت دستگیر کند (مشابه قضیه بن لادن در قرن ۲۱، البته در ابعادی کوچکتر). این وضعیت باعث شده بود که شاه، دادن ترفیع درجه افراد و افسران ژاندارمری را موکول به دستگیری دادشاه کند. قضیه یکبار دیگر و هنگامی که آن چند نفر با تفنگ برنو (تک تیر) هواپیمای حامل رئیس ستاد ژاندارمری را سرنگون و اورا کشته بودند بزرگ شده بود و خبرگزاری های پرمشترک جهان (معروف به بیگ ـ ۴) خبرنگار به محل فرستاده بودند. پس از کشته شدن دادشاه، روزنامه های تهران به اصرار دولت عکس جنازه وی منتشر ساختند تا مردم گزارش مرگ او را باور کنند. همچنین عکس یکی از دو زن اورا.

در هشت سال و دو ماهی که از عملیات نظامی مستقیم آمریکا در افغانستان می گذرد، مطبوعات بارها به مسئله دادشاه اشاره داشته و به پیروزی نظامی آمریکا تردید کرده اند زیرا که منطقه و افراد متشابه اند.