دوری اروپا از آمریکا

جاسوسی آمریکا از دولتمردان و شهروندان اروپایی و واکنش محافل رسانه ای و سیاسی اروپا به این اقدام آمریکا, در کنار ده ها مولفه دیگر یک اصل را آشکار کرد و آن رویکرد اروپا به دوری از آمریکاست

جاسوسی آمریکا از دولتمردان و شهروندان اروپایی و واکنش محافل رسانه‌ای و سیاسی اروپا به این اقدام آمریکا، در کنار ده‌ها مولفه دیگر یک اصل را آشکار کرد و آن رویکرد اروپا به دوری از آمریکاست.

از یک سو سران اروپا حتی متحدان آمریکا یعنی فرانسه و آلمان به صف آرایی در برابر آمریکا پرداختند، هرچند در ظاهر تلاش کردند تا فضای تنش میان طرفین چندان گسترده نشود و بر لزوم تعامل با آمریکا برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی تاکید کردند.

از سوی دیگر رسانه های اروپایی ازجمله فیگارو، لوموند، گاردین و... شدیدترین حملات را به آمریکا داشته و به افشای ابعاد رسوایی آمریکا پرداختند.

مجموع این رفتارها و سکوت نکردن اروپا در برابر تحرکات آمریکا در حالی صورت می گیرد که مولفه های متعددی در باب دوری این دو متحد را می توان از هم اکنون مشاهده کرد.

در حوزه نظامی اروپا هر چند رویای ارتش واحد را کنار نهاده، اما در مسیر تقویت ناتو نیز گام برنمی دارد، چنان که یکی از مشکلات ناتو را پرداخت نکردن تعهدات مالی کشورهای اروپایی عنوان می کنند.

نمود عینی دیگر در مخالفت های نظامی اروپا با آمریکا را در تاکید این کشورها بر خروج نظامیان از افغانستان و نیز مشارکت نکردن آنها در جنگ سوریه می توان مشاهده کرد.

این فرآیند چنان بود که آمریکا نتوانست رضایت اروپا را برای اقدام نظامی علیه سوریه کسب کند و در نهایت به گزینه سیاسی تن داد البته نباید از نظر دور داشت که اروپا و آمریکا در حوزه نظامی همچنان منافع مشترکی دارند که محور آن را نیز خاورمیانه و آفریقا تشکیل می دهد، چنان که آنها برای تحقق این مهم طرح های متعددی پیاده کرده اند که شرایط بحرانی این مناطق برگرفته از این تحرکات است.

در حوزه اقتصادی نیز تنش های متعددی میان طرفین مشاهده می شود، چنان که طرفین یکدیگر را عامل بحران اقتصادی می دانند.

لغو توافقات تجارت آزاد میان طرفین پس از اعلام تعطیلی دولت آمریکا نمودی از این اقدامات بود. در حوزه سیاسی نیز می توان تضاد منافع را میان اروپا و آمریکا مشاهده کرده که نمونه آن تضاد دیدگاه آنها در قبال کشورهایی مانند روسیه، چین و هند است زیرا در حالی آمریکا به دنبال تقابل با این کشورهاست که اروپا بر توسعه مناسبات با آنها تاکید دارد.

حال این پرسش مطرح می شود که چرا اروپا در این مسیر قرار گرفته و چه اهدافی را پیگیری می کند؟ پاسخ به این پرسش را در تحولات داخلی اروپا و سیاست خارجی آن می توان مشاهده کرد.

در حوزه داخلی اتحادیه اروپا، بسیاری از کشورهای دیگر پذیرنده همگرایی اتحادیه با آمریکا نیستند و به تقابل با کشورهایی مانند آلمان، فرانسه و انگلیس به عنوان متحدان اصلی آمریکا می پردازند.

اکنون این کشورها برای جلوگیری از فروپاشی اتحادیه اروپا و ادامه قدرت نمایی در برابر دیگر اعضا باید الزاما در مسیر تقابلی با غرب قرار گیرند.

در حوزه مردمی نیز ملت های اروپایی دیگر روابط با آمریکا را یک افتخار نمی دانند، بلکه چالشی برای وحدت درونی و اهداف جهانی خود ارزیابی می کنند؛ آنها دوری از آمریکا را راهکار مقابله با این روند می دانند.

در این شرایط دولت ها برای حفظ قدرت خود چاره ای جز تقابل با آمریکا ندارند. آنها که در تحقق طرح های اقتصادی ناتوان بوده اند، مقاومت در برابر خواست مردم مبنی بر دوری از آمریکا را برابر با طغیان مردم و سرنگونی دولت هایشان می دانند بنابراین با کاهش سطح روابط خود با آمریکا به دنبال مقابله با این فرآیند هستند.

این را نیز نباید فراموش کرد که نسل جدید سیاستمداران اروپایی تعامل با آمریکا را نوعی پذیرش سلطه واشنگتن به حساب می آورند بنابراین در ابعاد مختلف به دنبال فاصله گرفتن از این کشور هستند.

در عرصه جهانی نیز اروپا دریافته است که همراهی با آمریکا بیشتر از آن که برایش فایده داشته باشد، هزینه های مالی و انسانی به همراه داشته است که نتیجه آن نیز تخریب چهره جهانی اروپا بوده است.

جنگ افروزی های آمریکا در حالی که منابع مالی و انسانی اروپایی را تضعیف می کرد چهره ای جنگ طلب و البته غیر مستقل از اروپا را به نمایش می گذاشت، اما نتیجه دیگر آن دوری دولت ها و ملت ها از آمریکا بود.

تمایل به جنگ افروزی در جهان از جمله در قالب ناتو، مانع ازتحرکات اقتصادی و سیاسی گسترده اروپا در جهان شد، به گونه ای که امروزه جهانیان، اروپا را قدرتی درجه پایین و البته وابسته به آمریکا می دانند که توان ایفای نقش مستقل و مثبت در جهان را ندارد.

با توجه به این شرایط است که اروپا برای جلوگیری از فروپاشی درونی و نیز احیای جایگاه جهانی خود در مسیر کاهش مناسبات با آمریکا گام برمی دارد؛ البته باید در نظر داشت که این امر به منزله جدایی و تقابل طرفین نیست زیرا منافع اروپا و آمریکا چنان به هم گره خورده که در کوتاه مدت قابل گذشت نیست، اما در نهایت اتحاد سنتی میان آنها متزلزل شده و طرفین بیشتر براساس منافع فردی خود تصمیم می گیرند. امروزه تعاملات اروپا و آمریکا بیشتر جنبه ظاهری دارد؛ اروپا سعی می کند در برابر قدرت های جهانی همچنان قد علم کند تا از قرار گرفتن در انتهای جدول قدرت های جهانی جلوگیری شود.

قاسم غفوری