مروارید سیاه قرن

او یک ماشین گلزنی به تمام معنا بود که با به ثمر رساندن حدود ۱۳۰۰ گل در رقابت های مختلف, نام خود را به عنوان بهترین گلزن تاریخ فوتبال دنیا ثبت کرد

● بهترین شماره ۱۰ تیم ملی برزیل

بسیاری از کارشناسان فوتبال دنیا، ”ادسون آراندز دوناسیمونتو“ را بهترین بازیکن تاریخ فوتبال جهان می‌دانند.

او یک ماشین گلزنی به تمام معنا بود که با به ثمر رساندن حدود ۱۳۰۰ گل در رقابت‌های مختلف، نام خود را به‌عنوان بهترین گلزن تاریخ فوتبال دنیا ثبت کرد.

”پله“ یک هافبک بازیساز، یک بازیکن نفوذی و یک مهاجم قهار بود که هر حرکت او بوی گل می‌داد! ضربات آزاد مهارنشدنی، مهارت فراوان در کنترل توپ، ارسال پاس‌های دقیق و مدریت مثال‌زدنی در زمین، همگی از خصوصیات کم‌نظیر این بازیکن اسطوره‌ای فوتبال برزیل بودند. این بازیکن ضربات سر بسیار خوبی هم داشت و شدت آنها به حدی بود که کمتر دروازه‌بانی موفق به مهار آنها می‌شد! همه این خصوصیات دست به دست هم داد تا این بازیکن سیه‌چرده با کسب القابی چون شاه و مروارید سیاه به چهره‌ای فراموش‌نشدنی و ماندگار در دنیای فوتبال تبدیل شود.

ادسون آراندز دو ناسیمونتو روز ۲۳ اکتبر سال ۱۹۴۰ در خانواده‌ای ورزشکار و ورزش‌دوست در یکی از مناطق فقیرنشین برزیل دیده به جهان گشود. پدر او فوتبالیستی به‌نام دوندینهو بود که در تیم فلومیننزه بازی می‌کرد. او نام ادسون را برای فرزند خود برگزید تا نام توماس ادیسون، مخترع برق را زنده نگه دارد! البته او را در خانه با نام ”دیکو“ صدا می‌زدند که واژه‌ای برگرفته از نام پدرش بود.

ادسون نوجوان بعدها نام دیگری هم پیدا کرد که از قضا تا آخر عمر روی او ماند! این نام، ”پله“ بود که در واقع معنی خاصی نداشت و تنها به‌دلیل علاقه اطرافیان او به دروازه‌‌بان تیم سائوپائولو برزیل که ”بیله“ نام داشت، برای او انتخاب شد.

پله در ۱۱ سالگی به باشگاه آتلتیکو بائورو رفت و ۵ سال برای تیم‌های نوجوانان و جوانان این باشگاه نه چندان معروف توپ زد. درخشش این فوتبالیست نوجوان در مسابقات به‌حدی بود که توجه مسئولان باشگاه سرشنس سانتوز سائوپائولو را به خود جلب کرد و بدین‌ترتیب در ۱۶ سالگی به عضویت تیم بزرگسالان این باشگاه درآمد! پله در سال اول بیشتر به‌عنوان بازیکن جانشین به میدان می‌رفت، اما سال دوم در ترکیب ثابت این تیم قرار گرفت و جالب اینکه در همان فصل، آقای گل مسابقات فوتبال ایالت سائوپائولوی برزیل هم شد!

گلزنی‌های فراوان این ستاره جوان، نظر کادر مربیگری تیم ملی فوتبال برزیل را نیز جلب کرد و اینگونه بود که او به تیم ملی فوتبال این کشور دعوت شد تا ستاره برزیلی دیگری به دنیای پرهیجان فوتبال معرفی شود. ستاره جوان فوتبال برزیل در سال ۱۹۵۷ نخستین بازی ملی خود را مقابل آرژانتین انجام داد و جالب اینکه در این بازی گلزنی هم کرد! باشگاه‌های خارجی زیادی در این زمان خواهان جذب این پدیده فوتبال برزیل بودند، اما دولت برزیل در پاسخ به درخواست‌های آنها قاطعانه اعلام کرد وی گنجینه ملی این کشور است و به هیچ‌وجه خارج از این کشور انتقال نمی‌یابد.

بدین ترتیب پله در برزیل ماندگار شد. او همراه با تیم ملی فوتبال این کشور در ۴ جام جهانی به میدان رفت و در ۳ دوره قهرمان شد تا به‌عنوان اولین کسی که به ۳ قهرمانی جهان می‌رسد، نام خود را ثبت کند.

این بازیکن افسانه‌ای در جام جهانی ۱۹۵۸ نه تنها با تیم برزیل به قهرمانی جهان رسید؛ بلکه عناوینی نظیر جوانترین بازیکن جام‌های جهانی و جوانترین بازیکن و گلزن حاضر در بازی فینال جام جهانی تا آن زمان را نیز از آن خود کرد و بدین‌ترتیب نام او در جمع رکوردشکنان مسابقات جام جهانی ثبت شد. پله در جام جهانی بعدی به سال ۱۹۶۲ نیز حضور یافت، اما تنها در ۲ بازی به میدان رفت؛ چرا که به‌دلیل آسیب‌دیدگی قادر به ادامه مسابقات نشد! البته برزیل در نهایت به قهرمانی رسید تا برای دومین بار متوالی این عنوان را از آن خود کند.

بدشانسی‌های پله در جام جهانی ۱۹۶۶ لندن هم ادامه یافت و او این‌بار نیز در میانه‌های راه به‌دلیل مصدومیت، مسابقات را ترک کرد و این برای برزیل بسیار گران تمام شد؛ چرا که انها در مرحله یک‌چهارم نهائی از تیم پرتغال شکست خوردند و از رسیدن به سومین فینال متوالی جام جهانی بازماندند.

نکته جالب اینکه پله در هر ۲ جام فوق در همان بازی‌های معدودی نیز که به زمین رفت، گلزنی کرد تا نام خود را به‌عنوان اولین بازیکنی که در ۳ جام جهانی موفق به گلزنی شده است، ثبت کند! اما اوج درخشش مروارید سیاه در عرصه ملی به مسابقات جام جهانی ۱۹۷۰ برمی‌گردد که او در تمام دیدارهای برزیل به میدان رفت و علاوه بر به ثمر رساندن چند گل، چند پاس گل زیبا هم داد تا برزیلی‌ها بار دیگر جشن قهرمانی جهان را برپا کنند.

او یک سال پس از پایان این رقابت‌ها یعنی در سال ۱۹۷۱ و در دیدار برزیل مقابل یوگسلاوی سابق در شهر ریودوژانیرو برای همیشه از فوتبال ملی خداحافظی کرد و بدین‌ترتیب پیراهن شماره ۱۰ برزیل که تا آن زمان در اختیار این بازیکن افسانه‌ای بود، به بازیکن دیگری رسید.

از آن زمان به بعد پله تنها برای تیم سانتوز به میدان می‌رفت. او ۳ فصل دیگر نیز برای این باشگاه محبوب و پرطرفدار برزیل بازی کرد تا اینکه در سال ۱۹۷۴ پس از حدود ۱۸ سال بازی در این تیم، از آن جدا شد و به آمریکا رفت تا بازی در لیگ فوتبال آمریکای‌شملای را نیز تجربه کند!

او با باشگاه کاسموس نیویورک قراردادی ۳ ساله به مبلغ ۷ میلیون دلار امضاء کرد که تا آن زمان بالاترین مبلغی بود که به یک فوتبالیست پرداخت می‌شد. پله ۳ سال متوالی در فهرست ۱۱ نفره بازیکنان منتخب لیگ حرفه‌ای آمریکا قرار گرفت و در آخرین سال حضورش در تیم کاسموس به قهرمانی لیگ آمریکای‌شمالی هم دست یافت. این بازیکن بزرگ در اکتبر سال ۱۹۷۷ از فوتبال باشگاهی هم خداحافظی کرد. دیدار خداحافظی پله در جاینت استادیوم سائوپائولو برگزار شد و طی آن، ۲ تیم کاسموس نیویورک و سانتوز برزیل یعنی همان ۲ تیمی که پله تمام عمر ورزشی خود را در آنها سپری کرده بود، به مصاف هم رفتند و جالب اینکه او در هر نیمه برای یکی از آنها به میدان رفت!

در مورد تعداد بازی‌ها و گل‌های باشگاهی این اعجوبه برزیلی اتفاق‌نظر وجود ندارد، اما طبق برخی آمارها او طی ۲۰ سال بازی در ۱۳۶۶ بازی رسمی و غیررسمی به میدان رفت که ثمر آن، ۱۲۸۲ گل بود! این تعداد گل باعث شده پله در صدر بهترین گلزنان تاریخ فوتبال جهان قرار گیرد.

او پس از کناره‌گیری از دنیای فوتبال، از سوی فیفا به‌عنوان سفیر دوستی برگزیده شد تا با سفر به کشورهای مختلف و برگزاری دیدارهای خیرخواهانه به مردم فقیر ساکن در کشورهای جهان سوم کمک کند.

پله در سال ۱۹۹۹ از سوی کمیته بین‌المللی المپیک به‌عنوان بهترین بازیکن قرن مسابقات المپیک برگزیده شده و فیفا هم سال بعد او را به‌عنوان برترین بازیکن تاریخ فوتبال دنیا معرفی کرد. این در حالی است که برخی از کارشناسان و فوتبالدوستان دنیا بر این باور بوده و هستند که این عنوان می‌بایست به دیه‌گو مارادونا تعلق می‌گرفت و فیفا در این زمینه اعما‌ل نظر کرده است!

پله علاوه بر حضور در دنیای فوتبال، سابقه حضور در دنیای سینما را نیز دارد و تاکنون در شماری از فیلم‌های سینمائی پرفروش از جمله فیلم سینمائی ”فرار به‌سوی پیروزی“ که از تلویزیون ایران نیز پخش شده، ایفاء نقش کرده است!

●● مروارید سیاه در یک نگاه

● نام کامل: ادسون آراندز دوناسیمونتو

● نام‌های مستعار: شاه، مروارید سیاه، پله

● تاریخ تولد: ۲۳ اکتبر ۱۹۴۰

● ملیت: برزیلی

● شماره پیراهن: ۱۰

● تیم‌ها: آتلتیکو بائورو برزیل، سانتوز برزیل، کاسموس نیویورک، تیم ملی فوتبال برزیل

● بازی‌های باشگاهی: ۱۳۶۶ بازی

● گل‌های باشگاهی: ۱۲۸۲ گل

● بازی‌های ملی: ۹۲ بازی

● گل‌های ملی: ۷۷ گل

●● افتخارات باشگاهی

● قهرمانی در جام لیبرتادورس همراه با تیم سانتوز برزیل ۱۰ بار قهرمانی در مسابقات فوتبال ایالت سائوپائولو برزیل ۲ قهرمانی در رقابت‌های جام باشگاه‌های جهان همراه با تیم سانتوز برزیل

قهرمانی در لیگ فوتبال آمریکای‌شمالی همراه با تیم کاسموس نیویورک

●● افتخارات ملی

● ۳ دوره قهرمان جام جهانی همراه با تیم ملی فوتبال برزیل

● ۴ دوره حضور در مسابقات فوتبال جام جهانی همراه با برزیل

● ۲ بار قهرمان جام ملت‌های آمریکای‌جنوبی همراه با تیم برزیل

● برترین بازیکن قرن مسابقات المپیک

● بهترین بازیکن تاریخ فوتبال دنیا از دید فیفا