طرشت نیمه پنهان تاریخ تهران

از شهر ری و برخی معدود بناهای خاص که بگذریم، بیشتر آثار تاریخی تهران ریشه در دوره قاجار دارند. این موزه بویژه در محلاتی نسبتا جدیدتر نمود بیشتری داشته و تقریبا کسی انتظار دیدن …

از شهر ری و برخی معدود بناهای خاص که بگذریم، بیشتر آثار تاریخی تهران ریشه در دوره قاجار دارند. این موزه بویژه در محلاتی نسبتا جدیدتر نمود بیشتری داشته و تقریبا کسی انتظار دیدن اثری تاریخی و چند صد ساله را در خیابان‌های پرترافیک و پر از آدم و ماشین و ساختمان‌های امروزی تهران ندارد.

از سمت غرب که وارد تهران شوید نخستین چیزی که توجهتان را جلب می‌کند میدان آزادی است که بنای وسط این میدان نماد تهران به شمار می‌رود؛ هرچند که عده‌ای بر این باورند که میدان آزادی دیگر نماد پایتخت نبوده و باید جای خود را به برج میلاد که به نوعی نماد مدرنیته و تهران امروز است بدهد.

به هر حال هر چه باشد میدان آزادی در خاطرات خیلی از ما ایرانی‌ها چه تهرانی و چه غیرتهرانی نقش بسته و جایگزین کردن آن کار ساده‌ای نیست.

از آزادی که پایین‌تر بروید، محله‌ای به نام طرشت قرار دارد که شاید کمتر کسی بداند این محله جزو قدیمی‌ترین محلات نه‌تنها تهران بلکه ایران است.

محله امروزی طرشت در روزگار گذشته به نام «دوریست» خوانده می‌شد و تنها یادگار این زمان بنایی باستانی در دل این محله غربی تهران است که بقعه شیخ عبدالله دوریستی نامیده می‌شود.

امروزه این بنا در بلوار شهید جواد اکبری، خیابان عباسی شرقی و داخل پارکی در محله طرشت تهران قرار دارد.

در صفحه ۲۸ کتاب بقاع متبرکه استان تهران در مورد این بنا چنین می‌خوانیم:«... قدیمی‌ترین تاریخ موجود مربوط به سنگ قبرهایی با تاریخ ۹۵۴ و ۹۷۱ است... در سال‌های قبل دو آب انبار بزرگ قدیمی در مجاورت بقعه قرار داشته و نیز مسجدی کهنسال مربوط به قرن نهم هجری این مجموعه را کامل می‌کرده است...».

اصل بقعه با خشت خام بنا شده و در دوران صفویه تعمیرات اساسی در آن صورت گرفته است. طبق بررسی‌های محلی، گنبد از خشت بوده که ۴۰ سال پیش تخریب شده است و گنبد فعلی با مصالح آجر و گچ روی آن استوار گشته است.

ورودی بنا از سمت شرق و نقشه آن از بیرون به صورت مربع و با نمای آجر است. گنبد بنا آجری است که روی آن پوشش ایزوگام کشیده‌اند.

در هر ضلع بنا بجز ورودی، چهار طاق‌نما و در ضلع ورودی نیز چهار دهانه طاق وجود دارد. کف بنا با سنگ سبز رنگ روشن پوشیده شده و دیواره‌ها نیز تا ارتفاع دو متری از سنگ و پس از آن با آیینه‌کاری پوشیده شده‌اند.

ضریح بنا ‌سال ۱۳۸۴ نصب شده و سازنده آن ابوالفضل ابوالحسنی میبدی است. این ضریح فلزی و نقره‌ای رنگ است که در بالای آن کتیبه‌ای میناکاری شده وجود دارد. سنگ قبری در داخل ضریح قرار دارد که از مرمر سبز و جدید است.

به هر حال دیدن یک بنای تاریخی و آرامش و حس و حال مذهبی حاکم بر آن چیزی است که در شلوغی و ازدحام خیابان‌های تهران دلپذیرتر از آن چیزی است که می‌توان تصور کرد. اگر گذرتان به غرب تهران افتاد حتما سری به تنها اثر باقی مانده از گذشته دور محله طرشت بزنید.

راحله رجبی