اثرات کلان سیاست های خرد

یکی از مباحثی که در منازعه قدرت هم در بعد فراملی و هم در عرصه جامعه شناسی سیاسی چه در سطح جنبش های اجتماعی و چه در سطح زندگی سیاسی برخاسته از این جنبش ها در ریخت شناسی تیپولوژی تحولات اجتماعی بین المللی و جامعه شناسی سیاسی جدید مطرح می شود, مسأله تأثیر سیاست خرد میکروپالیتیک بر زندگی سیاسی است

یکی از مباحثی که در منازعه قدرت هم در بعد فراملی و هم در عرصه جامعه شناسی سیاسی چه در سطح جنبش های اجتماعی و چه در سطح زندگی سیاسی برخاسته از این جنبش ها در ریخت شناسی (تیپولوژی) تحولات اجتماعی بین المللی و جامعه شناسی سیاسی جدید مطرح می شود، مسأله تأثیر سیاست خرد (میکروپالیتیک) بر زندگی سیاسی است. در عملکرد سیاست و کنش سنتی، صحبت از تأثیری بود که جنبش ها، طبقات، احزاب، گروه ها، سندیکاها و... بر نظام های سیاسی (در عرصه داخلی) و سازمانهای بین المللی (در نظام بین الملل) داشتند و متعاقباً تأثیری که نظام سیاسی بر این جنبش ها، طبقات و... داشت. به عبارتی سطح کنش سیاسی سطح کلان و مربوط به کل نظام سیاسی و بین الملل می شد. همین مقوله در مورد جنبش های بین المللی که نقطه توجه خود را آگاهی دهی مطرح می کنند، متصور است.

میکروفیزیک یا میکروپالیتیک (سیاست خرد، سیاست سوپرمارکتی)، نه تنها تأثیری به مراتب بیشتر از سیاست کلان داشته و دارد، بلکه به عنوان عرصه جدید کنش های اجتماعی، سیاسی و بین المللی مطرح می شود. بدین ترتیب مطابق با این نظر، سیاست به سمت قهوه خانه ها، سوپرمارکت ها، مغازه ها، اینترنت، موبایل و... روانه شده است و دیگر از دست احزاب سیاسی برای تأثیر بر نظام سیاسی کاری ساخته نیست، بلکه باید به سراغ این سطوح خرد برویم، هم از این رو است که جنبش های بین المللی قبل از این که متوجه حکومت های فاسد شوند، به سمت جوامع روانه خواهند شد.

اجتماعی کردن فعالیت های سیاسی، پیروزی های بزرگ سیاسی (به خصوص در سطح بین المللی) به همراه خواهد داشت. اگر فعالیت سیاسی در این سطح و توسط مکانیسم های مختلف، انجام شود و گسترش یابد، موفقیت جنبش ها و سیاست ها بیشتر و کارسازتر خواهد بود. یا مثلاً موقعی که از سیاسی شدن تکنولوژی های بی زمان (مثل موبایل و اینترنت) سخن به میان می آید به معنی این است که این دستگاه خیلی بیشتر توان بالای بسیج نیروهای اجتماعی را دارد، بدان گونه که این تکنولوژی های زمانی که در خدمت سیاست قرار می گیرند اولاً جذابیت دارند و مخاطب بهتر تأثیر می پذیرد و ثانیاً اجتماع سیاسی را علیه نظام های فاسق سیاسی راحت تر (به دلیل توان بالای تأثیر بر دارنده دستگاه) بسیج می کند.

در این قسمت منظور خود را از سیاست خرد به طور کاربردی بیان خواهیم کرد، تلاش برای تحت تأثیر قرار دادن مخاطبان در جوامع را می توان با یک نمونه به خوبی مشاهده کرد. سال ۲۰۰۶ کاریکاتوریستی در کشور دانمارک دست به اقدامی موهن علیه پیامبر عظیم الشأن اسلام زد. کشیدن کاریکاتوری موهن به عنوان کنشی سیاسی توسط کشور دانمارک برای خط کشی های شوونیستی که منجر به واکنشی سراسری توسط مسلمانان شد. روزنامه ها، جراید، زعمای دستگاه های سیاست خارجی و دیپلماسی در کشورهای مؤثر در صحنه سیاسی دنیا به این کشور مقاله ها نوشتند و سفرای خود در این کشور را فراخواندند و سفرای این کشور اخطارها گرفتند.

ولی در این بین اقداماتی در برخی کشورهای مسلمان مثل ایران و مالزی در نخریدن کالاهای دانمارک در سوپرمارکت ها (اقدامی کاملاً سیاسی ولی در بعد اجتماعی و خرد و نه کلان و توسط حکومت)، تنبیه به مراتب سهمگین تری برای این کشور خاطی حقوق بشر به حساب آمد؛ که گستره تأثیر آن به مراتب بیشتر از اقدام کشورها در فراخواندن سفرا بود. سبد خرید خانوار در ایران از لبنیات دانمارک خالی شد و این کشور بازار برخی کشورهای مسلمان مثل ایران را از دست داد. اقدامات سطح خرد که اثرات کلان داشت.

نمونه های دیگر این اقدام را می توان در مواردی به کار برد که کشورهای ناقض حقوق بشر انجام می دهند و مردم از خرید کالاهای کشورهایی که از طریق اردوگاه های کار اجباری دست به ساخت کالا می زنند، خودداری کنند. یا از خرید محصول «الف» که توسط شرکت «ب» که از طریق کار کودک تولید محصول می کند، سر باز زنند. یا کالاها و محصولات کشوری که به مقدسات کشورمان توهین می کند را خریداری نکنیم و به طور کلی تغییر سبد خرید کالا به نفع منافع بشردوستانه و مصالح حقوق بشری است و این خود می تواند تأثیرگذاری به مراتب بیشتر از شلیک صدها جنگنده به یک کشور داشته باشد.

رضا رحمتی