چگونه در ژورنال های علمی اقتصاد مقاله منتشر کنیم

پیش از هر چیز باید در باب اهمیت انتشارات مقالات علمی در مجلات آکادمیک اقتصاد مطالبی را عرضه کرد امروزه عرصه آکادمیک عرصه ای بیش از پیش رقابتی گردیده و کرسی های استادی دانشگاه کمتر از تعداد کسانی است که دارای مدرک دکترا اقتصاد هستند از اینرو رقابتی سخت برای تصاحب این کرسی ها ایجاد شده است

پیش از هر چیز باید در باب اهمیت انتشارات مقالات علمی‌‌‌در مجلات آکادمیک اقتصاد مطالبی را عرضه کرد. امروزه عرصه آکادمیک عرصه‌ای بیش از پیش رقابتی گردیده و کرسی‌های استادی دانشگاه کمتر از تعداد کسانی است که دارای مدرک دکترا اقتصاد هستند. از اینرو رقابتی سخت برای تصاحب این کرسی‌ها ایجاد شده است.

اگرچه بخشی از وظایف محوله به اساتید دانشگاه تدریس است، اما این تنها بخش کوچکی از وظایف آنها را تشکیل می‌‌‌دهد و وظیفه اصلی آنها که همانا تحقیق باشد را منتفی نمی‌‌‌کند. لذا معیار اصلی سنجش و ملاک اصلی ارزیابی افراد در عرصه آکادمیک توان تحقیق و پژوهش آنها است که بر حسب معیار تعداد مقاله منتشر شده در مجلات مورد ارزیابی قرار می‌‌‌گیرد. اگر کسانی به عنوان استاد دانشگاه در دانشگاه‌های خارجی به کار گرفته شوند، تمدید قراردادشان منوط به بررسی تعداد مقالاتی است که در این فاصله زمانی منتشر کرده‌اند. همچنین ارتقای اساتید دانشگاه از مربی به دانشیار و پس از آن از دانشیار به استادیار و نهایتا استاد تمام همگی بر حسب تعداد مقالاتی تعیین می‌‌‌گردد که توسط آنها منتشر شده است.

اصولا دانشجویان دکترا، موظفند در دوره عالی خود یک تحقیق علمی‌‌‌که همان رساله دکترای آنها باشد انجام دهند. حال باید چگونه رساله‌ای تدوین کرد که دکترهای جوان را در انتشار مقالات علمی‌‌‌یاری رساند؟ دو اسلوب در این عرصه دیده می‌‌‌شود. یک اسلوب در رشته علوم سیاسی رایج است. در رشته علوم سیاسی افراد تز دکتری خود را به شکل کتاب می‌‌‌نویسند و نهایتا آن را به شکل کتاب منتشر می‌‌‌کنند. در علوم سیاسی، کتاب‌ها اهمیت دارند اما در رشته اقتصاد کتاب نوشتن چندان اهمیتی ندارد و معیار ارزیابی تعداد مقاله منتشر شده است. نتیجه مستقیمی‌‌‌ که از این حرف گرفته می‌‌‌شود این است که تزهای دکترای خود را به شکل سلسله مقالاتی یا فصل‌هایی بنویسید که هرکدام را بتوان جداگانه به مجلات علمی‌‌‌گوناگون ارسال کرد. همچنین به شکلی که بتوان برخی فصول را حتی قبل از اتمام کل رساله به شکل مقاله درآورد و به مجلات ارسال کرد تا چنانچه این مقاله چاپ شد بتواند شما را در یافتن شغل بلافاصله پس از فارغ‌التحصیلی یاری رساند. اصولا باید بتوان چیزی حدود ۲ یا ۳ مقاله از یک تز دکترا بیرون آورد که قابل چاپ در مجلات علمی ‌‌‌باشد.

اندازه مقالاتی که از تزهای دکترا استخراج می‌‌‌شود، نباید خیلی طولانی باشد. ترجیحا تعداد صفحات یک مقاله آکادمیک باید چیزی بین ۲۰ تا ۲۵ صفحه باشد. هرچه مقاله موجز‌تر باشد سریع‌تر خوانده می‌‌‌شود و نظر نهایی داور سریع‌تر به‌دست می‌‌‌آید. همچنین هرچه شما در مقاله خود مطالب بیشتری بگویید، احتمال اینکه خطاهای بیشتری در آنها یافت شود، افزایش می‌‌‌یابد. لذا مقالات کوتاه‌‌‌‌تر احتمال قبولی بیشتری دارند و احتمال اینکه داوران تقاضای تجدیدنظر از نویسنده کنند کمتر می‌‌‌گردد.

نکته دیگری که باید در مورد انتشار مقالات مورد توجه قرار داد، دوره زمانی پیش روی انتشار مقالات است. در بهترین و خوش بینانه ترین حالت، حداقل یک سال به طول می‌‌‌انجامد تا مقاله‌ای که صددرصد درست و بدون اشکال است به چاپ برسد. اما در حالت متوسط این رقم چیزی حدود ۳ سال است. عامل مهم دیگر در انتشار مقاله بده بستان میان کمیت و کیفیت مقالات است. هر فرد آکادمیک باید در رزومه خود تعداد زیادی مقاله منتشره داشته باشد. در عین حال باید این مقالات در ژورنال‌های معتبر و معروف به چاپ رسد. لذا یک رابطه بده بستان برقرار می‌‌‌گردد. اگر شما بخواهید مطلب مهمی‌ ‌‌که بتواند در بهترین ژورنال‌های اقتصادی به چاپ برسد، تهیه کنید زمان زیادی را از دست خواهید داد و زحمت مضاعفی را متحمل خواهید شد. از سوی دیگر اگر تعداد مقاله زیادی در نشریات دست چندم و کم اعتبار چاپ کنید، تعداد آنها وزن رزومه شما را زیاد نمی‌‌‌کند. لذا باید تعادلی میان تعداد مقالات علمی ‌‌‌و کیفیت آنها برقرار کنید. اگر از رساله دکتری خود چند مقاله استخراج کردید، همه را به یک ژورنال نفرستید چرا که وقتی دیگران رزومه شما را بررسی می‌‌‌کنند، ممکن است که با خود بگویند این فرد دوستی در این نشریه دارد که به آسانی در آنجا مقاله منتشر می‌‌‌کند! لذا سبد مقالات خود را متنوع کنید! در میان مقالات خود ببینید که به کدام اطمینان بیشتری دارید. آنها را به مجلات معتبر‌تر و با پرستیژ‌تر بفرستید و مقالاتی که ضعیف‌‌‌‌تر هستند را به مجلات ضعیف‌‌‌‌تر و این ریسک را نکنید که همه را به مجلات عالی و خیلی معروف بفرستید. اصولا نرخ پذیرش مقاله در مجلات خوب (نه عالی!) چیزی در حدود ۱۵درصد است. یعنی حدود ۸۵درصد مقالاتی که برای مجلات خوب اقتصادی ارسال می‌‌‌شود، رد می‌‌‌شوند. حال با توجه به این واقعیت که برای رقابت در عرصه آکادمیک ناگزیر از انتشار سالی یک مقاله علمی‌‌‌ هستید، به این نتیجه می‌‌‌رسید که باید در هر سال ۷ مقاله علمی‌‌‌در حال ارزیابی توسط داوران داشته باشید تا حداقل یکی از آنها به چاپ برسد و در رزومه شما وارد گردد.

حال مقاله علمی ‌‌‌را چگونه تنظیم کنیم؟ توصیه من این است که مقدمه و نتیجه‌گیری را در آخر کار بنویسید، چون این دو بخش مهم‌ترین بخش‌های مقاله هستند و بیش از بقیه مقاله با دقت مورد توجه قرار می‌‌‌گیرند. نخست مدل‌های خود را درست کنید و تست‌ها را انجام دهید و از صحت آنها اطمینان خاطرحاصل کنید و آنها را به شکل مقاله درآورید آنگاه با دقت روی تک تک کلمات و اصطلاحات، مقدمه و نتیجه را بنویسید. به عبارت دیگر نوشتن مقدمه و نتیجه باید زمانی معادل با کل زمان صرف شده برای دیگر بخش‌های مقاله را به خود اختصاص دهد. این امر نشان دهنده اهمیت نگارش مقدمه و نتیجه است.

در مقدمه چه چیزهایی باید گفت. در مقدمه باید نشان دهید که مساله‌ای مهم را مشاهده کرده‌اید و راه حل مشخص و جالبی دارید. مقدمه نباید طولانی باشد. سه صفحه کافی است. در آن انگیزه اصلی خود را بیان کنید. کارهایی که شده را مرور کنید و خلاصه‌ای از کاری که می‌‌‌خواهید انجام دهید را بیان کنید. به کارهای کسانی که فکر می‌‌‌کنید داور مقاله شما خواهند شد ارجاع دهید و کارهای آنها را قدر بنهید.

در متن اصلی مقاله از علائم رایج در اقتصاد استفاده کنید. گاهی مقاله‌ای تئوریک می‌‌‌نویسید. در این موارد تلاش کنید که از اشکال و نمودارهایی استفاده کنید که مقصود شما را بهتر نشان دهد. صرف مقاله تئوریک ملال‌آور است. سعی کنید که تعادلی میان کار تئوریک و کار آماری برقرار کنید. یک مقاله تئوریک باید اثبات کند که چیز جدیدی عرضه کرده است. مقاله تجربی باید تئوری خاصی که راهبر عملش بوده را نشان دهد. در مورد سبک نگارش مقاله نیز باید به این مساله توجه داشت که انگلیسی‌زبان‌ها معمولا از جملات خیلی طولانی خوششان نمی‌‌‌آید. مطالب خود را به پاراگراف‌های مختلف تقسیم کنید و به سازگاری میان آنها توجه کنید. معمولا در هر صفحه باید سه پاراگراف وجود داشته باشد. اگر مقاله تئوریک می‌‌‌نویسید، از قضایا، فرضیات و چیزهایی مانند آن استفاده کنید که نتایج به‌دست آمده را خلاصه کنید و پشرفت‌های گام به گام مقاله را روشن سازید. معادلات باید شماره داشته باشد تا دنبال کردن آنها آسان باشد اما در این کار افراط نکنید. درمقالات تجربی، تست‌های صورت گرفته را در یک جدول خلاصه کنید. بیش‌تر از شش جدول به این شکل مناسب نیست. در مقاله خود به دیگر مقالات خود اگربه جا هست، ارجاع دهید خصوصا مقالات مهم خود را زیرا داور متوجه می‌‌‌شود که شما چندین مقاله داشتید و فردی نیستید که دست کم گرفته شوید. اما مراقب باشید که در این کار افراط نکنید. در مقاله خود بیش از حد ارجاع ندهید. یک مقاله خوب به طور متوسط به ۱۵ تا ۲۰ مقاله و منبع دیگر ارجاع می‌‌‌دهد.

وقتی مقاله خود را نوشتید باید آن را عرضه کنید و به جامعه معرفی کنید. به همین دلیل بهتر است که آن را در جاهای مختلف و سمینارها عرضه کنید. بازخوردهایی که از این جلسات می‌‌‌گیرید به شما کمک می‌‌‌کند تا اشکالات اصلی کار خود را در یابید قبل از اینکه شش ماه منتظر نظر داور شوید تا به همین اشکالات برسید. اگر بتوانید مقاله را در جمعی از افرادی که در این حوزه کار می‌‌‌کنند عرضه کنید بازخوردهای بهتری خواهید گرفت. سمینارهای بزرگ برای این مقصود مناسب نیستند زیرا زمان کمی‌‌‌را به هر سخنران اختصاص می‌‌‌دهند. این سمینارهای بزرگ بیش‌تر برای شبکه‌سازی مناسب هستند.

مساله بعدی پس از آنکه مقاله نوشته شد این است که آن را به کدام مجلات ارسال کنیم؟ اولین سوال این است که آیا آن را به مجلات علمی‌‌‌عمومی‌‌‌که همه گونه مقاله اقتصادی چاپ می‌‌‌کنیم ارسال کنیم یا مجلات علمی‌‌‌اقتصادی که فقط در یک حوزه بسیار تخصصی خاص مقاله چاپ می‌‌‌کنند؟ در رابطه با این سوال، میان شیوه رایج در آمریکا و اروپا تفاوت‌هایی دیده می‌‌‌شود. از پنج مجله بر‌تر اقتصادی دنیا که همانا مجله مرور اقتصادی آمریکا (AER)، اکونومتریکا، مجله اقتصاد سیاسی (JPE)، مروری بر مطالعات اقتصادی (RES) که بگذریم، آمریکایی‌ها ترجیح می‌‌‌دهند مقالات تخصصی در مجلات علمی‌‌‌کاملا تخصصی چاپ شوند در حالیکه در اروپا این گرایش هست که مقالات مستقل از موضوع آنها در مجلات علمی‌‌‌بر‌تر اروپایی یعنی مجله اقتصادی (EJ)، مجله انجمن اروپایی اقتصاد (JEEA)، مرور اقتصادی اروپایی (EER) منتشر شوند.

غیر از نکته کلی فوق، باز سوال قبل به قوت خود باقی است که مقالات خود را برای چاپ به کدام نشریه بفرستیم. پاسخ ابتدایی این است که هرچه وزن نشریه‌ای که مقاله در آن چاپ می‌‌‌شود بیش‌تر باشد، اعتبار نویسنده بیش‌تر خواهد شد. لذا تا جای ممکن مقالات خود را به مجلات علمی‌‌‌بر‌تر اقتصادی ارسال کنید. رتبه‌بندی‌های مختلفی برای تعیین برتری یا فروتری مجلات اقتصادی عرضه شده که از آن میان چهار رتبه‌بندی اعتبار و اشتهار بیشتری دارد. رتبه‌بندی اول، رتبه‌بندی مبتنی بر میزان ارجاع در علوم اجتماعی است. این رتبه‌بندی هر سال به این مساله نگاه می‌‌‌کند که در مقالاتی که در مجلات مختلف منتشر می‌‌‌شود، به کدام مقالات ارجاع شده و میزان ارجاع چقدر بوده است. بر حسب اینکه مقاله مذکور در کدام نشریه منتشر شده باشد، امتیازی به آن نشریه علمی‌‌‌داده می‌‌‌شود. در نهایت این امتیازها جمع بسته شده و بر اساس آن یک رتبه‌بندی عرضه می‌‌‌شود. عیب این نوع رتبه‌بندی این است که کاری به اعتبار مجلاتی که ارجاع مقالات منتشر در آنها را ارزیابی می‌‌‌کند ندارد. حسن این رتبه‌بندی این است که دائما یعنی هرسال به روز می‌‌‌شود و با نگاه به آن می‌‌‌توان فهمید که کدام مجله در حال رشد و کدام در حال تنزل است. رتبه‌بندی دوم توسط کالایتزیداکیس و همکارانش صورت گرفته که در سال ۲۰۰۳ در نشریه انجمن اقتصادی اروپا منتشر شد. این رتبه‌بندی بسیار جامع است و حدود ۱۷۰ نشریه علمی‌‌ ‌اقتصادی را در بر می‌‌‌گیرد و معیار رتبه‌بندی‌اش این است که هر نشریه چقدر در شکل گیری علم اقتصاد موثر بوده است. برای این مقصود روش بسیار مفصل و طولانی و جامعی را انتخاب کرده است. اشکال این رتبه‌بندی این است که کمی‌‌‌به مجلات تئوریک و اقتصادسنجی سوگیری دارد و این قبیل مجلات را در مقایسه با مجلات کاربردی‌‌‌‌تر اقتصاد در رتبه بالاتری قرار داده است. در جدول زیر این رتبه‌بندی آمده است.

رتبه‌بندی سوم از آن کوردزیاکی و یو است که در مجله تحلیل اقتصادی و سیاست گذاری برکلی در سال ۲۰۰۶ منتشر گردید. این رتبه‌بندی بسیار جامع است و مجلات را از سه لحاظ یعنی میزان تاثیر گذاری آنها در علم اقتصاد، میزان تاثیرگذاری آنها بر سیاست‌گذاری‌ها و نهایتا میزان تاثیرگذاری کلی آنها رتبه‌بندی کرده است. رتبه‌بندی چهارم رتبه‌بندی موسسه تینبرگن است. در این رتبه‌بندی، مجلات نمرات AA، A، B، BB می‌‌‌گیرند.

تنها پنج مجله بر‌تر اقتصادی جهان، نمره AA دارند. مجلات بیشتری رتبه A دارند که انتشار مقاله در آنها نیز اهمیت بسزایی دارد. البته در مجلاتی که در رتبه‌بندی B قرار گرفتند، مقالات بسیار مهم از افراد شاخص نیز چاپ می‌‌‌شود. مجلات دارای رتبه A و B در جدول زیر آمده است:

رتبه‌بندی‌های مذکور گفته شد تا به بتوان به این سوال جواب داد که مقاله خود را به کجا ارسال کنیم؟ فرض کنید که هر سال پنج مقاله در حال بررسی دارید. حال اولین توصیه این است که سبد مقالات خود را متنوع کنید و ترجیحا همه را به یکجا نفرستید. وقتی می‌‌‌خواهید در مورد ارسال مقاله‌تان تصمیم گیری کنید، به این مساله فکر کنید که موضوع مقاله شما بیش‌تر در کدام نشریات مورد بررسی قرار می‌‌‌گیرد. از ارسال مقاله به مجلاتی که قبلا به طور مرتب مقالات قبلی‌تان را رد کرده احتراز کنید زیرا ممکن است که کسی آنجا باشد که از شما خوشش نمی‌‌‌آید.

اگر مقاله‌تان را ارسال کردید و داور به شما گفت که باید در بعضی جاها تجدیدنظر کنید، این را یک پاسخ خیلی خوب تلقی کنید! وقتی ایرادات را دریافت کردید بلافاصله شروع به اعمال آنها کنید زیرا در برخی نشریات اگر ارسال مجدد مقاله از یک زمانی بگذرد باید مجددا پولی برای ارزیابی و چاپ مقاله پرداخت کنید. کمی‌‌‌ در مورد اینکه اصلاحات را چگونه انجام دهید، فکر کنید. اگر اصلاحات مذکور غیرقابل اجرا به نظر می‌‌‌رسد با یک فرد با تجربه و با سابقه در دانشکده خود مشورت کنید و نظر او را نیز جویا شوید. در نامه‌ای که به داور می‌‌‌نویسید بسیار دقیق و مشخص و مودبانه اصلاحاتی که انجام داده‌اید را یادآور شوید. اگر این نکات را برای داور روشن نکنید ممکن است که داور با بی‌حوصلگی آن را رد کند. از این رو در مورد کلمات مورد استفاده در این نامه کمی‌ ‌‌تامل کنید.

نحوه نگارش انگلیسی مقاله خیلی مهم است. لذا در اوایل کار خود می‌‌‌ارزد که آن را برای یک ویراستار بفرستید. مقاله خود را پیش از ارسال با دیگران در میان بگذارید، اما در عین حال مراقب باشید که ایده‌های شما دزدیده نشود. برای جلوگیری از این امر، توصیه می‌‌‌شود که سریع مقاله خود را با ذکر تاریخ در وب‌سایت خود بگذارید. به کنفرانس‌ها بروید و مقاله خود را معرفی کنید و به دیگران بشناسانید. ارزیابی‌هایی که داوران مجلات خوب می‌‌‌فرستند بسیار ارزشمند است. گاهی هم آدمی ‌‌‌گرفتار داوران تنبل و بی‌حوصله می‌‌‌شود. اگر ایده‌ای که می‌‌‌خواهید در مقاله عرضه کنید، کاملا برخلاف جریان حاکم است و حرف بسیار جدید است، باید کسی را در تیم داوری مجله بیابید که از شما حمایت کند تا مقاله شما بتواند منتشر گردد. گاه داوران قبل از ارزیابی از طریق اینترنت می‌‌‌بینند که چه کسی این مقاله را نوشته و ارزیابی شان تحت تاثیر این مساله قرار می‌‌‌گیرد، اما واقعیت این است که در برخی مجلات نام نویسندگان از مقاله جدا می‌‌‌شود تا چنین سوگیری‌هایی در قضاوت داوران وارد نشود.

یکی از دلایل رد شدن مقاله‌ها کپی کردن و تکرار کردن مقالات دیگران است. امروزه همه مجلات نرم افزارهایی دارند که به سرعت می‌‌‌فهمند یک مقاله چقدر کپ زده شده است. عامل دیگری که موجب رد شدن مقاله می‌‌‌شود این است که یک مقاله را به چند مجله می‌‌‌فرستند و این مساله به سرعت مشخص می‌‌‌شود. گاه جوانان با دریافت اولین جواب‌های منفی به لحاظ روحی افسرده می‌‌‌شوند اما باید بدانند که دریافت جواب‌های منفی قاعده بازی است.

گاه چند جواب مختلف از داورهای مختلف می‌‌‌گیرید. شما می‌‌‌توانید ادله یک داور را علیه یک داور دیگر به کار گیرید و تلاش کنید تا آن داور را متقاعد سازید. گاه جواب منفی می‌‌‌گیرید اما باید بتوانید داور را متقاعد کنید که مجددا مقاله را بررسی کند. این رفت و برگشت‌ها گاه آنقدر طول می‌‌‌کشد که خسته کننده می‌‌‌شود. مثلا مقاله‌ای بوده که هفت سال طول کشیده تا نهایتا به چاپ رسیده است. گاه این فرآیند آن قدر طول می‌‌‌کشد که داده‌های جدید به‌دست می‌‌‌آید و داور می‌‌‌خواهد حال با داده‌های جدید مجددا مدل را اجرا کند که این امر می‌‌‌تواند کل نتایج مقاله را تغییر دهد. در برخی مجلات این اجازه به نویسنده مقالات داده می‌‌‌شود که بگویند چه کسانی را نمی‌‌‌خواهند به عنوان داور مقاله قرار دهند، چرا که ممکن است برخی به خاطر اغراض شخصی مقالات دیگران را رد کنند.

جیوانی فاکینی

تلخیص: علی سرزعیم