اوپک در مرحله تصمیم گیری افزایش یا کاهش تولید نفت برای ثبات قیمت های بازار

نزدیک شدن نشست وزرای اوپک و افزایش قیمت های نفت در چند روز اخیر سبب شده است که وزرای اوپک با تصمیم گیری جدی روبه رو باشند

نزدیک شدن نشست وزرای اوپک و افزایش قیمت های نفت در چند روز اخیر سبب شده است که وزرای اوپک با تصمیم گیری جدی روبه رو باشند. در این میان بالا بودن سطح ذخایر تجاری در دنیا و افزایش آن به میزان زیادی نسبت به سال ۱۹۹۵، افزایش تولید اوپک را تا حدی منتفی می سازد؛ به گونه ای که می توان پیش بینی کرد که در اجلاس کاراکاس نه تنها افزایشی در تولید کشورها صورت نخواهد گرفت، بلکه با نزدیک شدن به فصل تابستان و کاهش تقاضا برای نفت خام سنگین و رفتن بازار به سمت مصرف فرآورده های پالایشی بدست آمده از نفت خام سبک تا حدی از افزایش تقاضای نفت کاسته خواهد شد. اما نگرانی های ناشی از این افزایش قیمت در روزهای اخیر ممکن است مساله کاهش تولید را نیز تا حدی منتفی سازد.

ونزوئلا که بزرگترین تولید کننده نفت در آمریکای لاتین و پنجمین تولید کننده در دنیا است همواره بحث کاهش تولید را بیان می کند. کاهش تولید در این شرایط نه تنها نمی تواند التهاب بازار را به حداقل رساند بلکه ابزاری خواهد شد تا کشورهای بزرگ مصرف کننده تمام فشارهای موجود در بازار نفت را به اوپک نسبت دهند.

کارشناسان بر این عقیده اند که کمبود ظرفیت پالایشی جهان و همچنین مساله هسته ای ایران از جمله مواردی است که در یکی دو ماهه اخیر سبب افزایش قیمت ها شده است. غافل از اینکه پرونده هسته ای ایران به خودی خود نمی تواند به افزایش قیمت منجر شود بلکه موضع گیری کشورهای اروپایی و آمریکا در قبال آن، افزایش قیمت را در بر داشته است.

کشورهای بزرگ مصرف کننده نیز همواره با انتقاد از قیمت های بالای نفت، آن را مانعی در جهت رشد اقتصادی می دانند؛ در صورتی که افزایش قیمت های نفت در یکی دوسال اخیر نه تنها سبب کاهش رشد اقتصادی نشده، بلکه آمار و ارقام ها نشان دهنده رشد اقتصادی پایدار در برخی از کشورهای پرمصرف نفتی است. البته در بلندمدت افزایش بی رویه قیمت ها می تواند رشد اقتصادی جهان را دچار اختلال کند که کاهش تقاضا برای نفت و فرآورده های آن، در بلند مدت رخ خواهد داد.

افزایش تقاضای نفت در سال های اخیر نیز کاهش ظرفیت مازاد تولید کشورهای اوپک را در بر داشته است که نگرانی های ناشی از آن به افزایش بیشتر قیمت ها دامن زده است. کاهش سرمایه گذاری های این کشورها در جهت افزایش ظرفیت تولید به ویژه در کشورهای ایران، عراق و لیبی به دلیل وجود تحریم و همچنین کاهش ذخایر نفتی در برخی از کشورها مانع از رشد به موقع ظرفیت مازاد تولید شده است. هرچند که کاهش سرمایه گذاری های کشورهای عمده مصرف کننده در جهت رفع نگرانی های بازار نیز به خوبی نمایان است، اما همچنان اهرم فشار بر دوش کشورهای تولید کننده و به خصوص اوپک قرار دارد.

وجود بورس بازی های فراوان در بازارهای نفت و تنش های ژئوپلیتیکی همانند شورش در نیجریه و به تازگی ملی شدن صنعت نفت و گاز بولیوی از جمله مسایل دیگری است که قیمت های نفت را افزایش داده و این در حالی است که کشورهای اوپک نقشی در آن نداشته اند. در شرایط کنونی می توان گفت که وضعیت تنظیم بازار به دلیل وجود عوامل غیر بنیادین از عهده اوپک خارج است. کشورهای بزرگ مصرف کننده همواره به دنبال متهم کردن کشورهای اوپک و قائل شدن نقشی برای این کشورها در افزایش قیمت ها هستند. بدون اینکه کشورهای بزرگ مصرف کننده همانند هند، چین و آمریکا نقش خود را به عنوان بازیگر اصلی در ناآرامی و التهاب بازار نفت ببینند.

در حالی که یک روز بیشتر به برگزاری نشست کاراکاس باقی نمانده و قیمت های نفت همچنان روند صعودی خود را طی می کنند، کارشناسان بر این عقیده اند که دلیل افزایش قیمت ها ناشی از کمبود عرضه در بازار نیست و خبرها حاکی از اجماع کلی وزرا در حفظ سقف کنونی تولید برای حفظ قیمت های نفت در شرایط فعلی است که نشان از آن دارد که اوپک کماکان وزنه تعادل بازار نفت محسوب می شود.

نوشته: مهندس محمداسماعیل بانكیان