هشدار مراقب سرطان سینه باشید

متاسفانه درصد قابل توجهی از آمار بالای مرگ و میر در زنان کشور به سرطان سینه اختصاص می یابد, در حالی که این سرطان کشنده به راحتی هم قابل پیشگیری بوده و خانم ها با معاینات دوره ای و ماموگرافی هر ۳ سال یک بار و معاینه ماهانه توسط خود می توانند این بیماری را ریشه کن کنند

متاسفانه درصد قابل توجهی از آمار بالای مرگ و میر در زنان کشور به سرطان سینه اختصاص می‌یابد، در حالی که این سرطان کشنده به‌راحتی هم قابل پیشگیری بوده و خانم‌ها با معاینات دوره‌ای و ماموگرافی هر ۳ سال یک‌بار و معاینه ماهانه توسط خود می‌توانند این بیماری را ریشه‌کن کنند. دکتر محمد هادی‌زاده، رئیس کلینیک بیماری‌های سینه ابن‌سینا و عضو مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه شهید بهشتی راهکارهای دقیقی درباره این بیماری، روش‌های پیشگیری، تشخیص و درمان آن به شما می‌گوید که به چه صورت از این بیماری که سن ابتلا به آن به زیر ۴۰ سال هم رسیده است جان سالم به در ببرید.

امروزه سرطان سینه یکی از شایع‌ترین سرطان‌های زنانه است که هر ساله تعداد زیادی از مبتلایان به آن تشخیص داده می‌شوند و تعدادی هم به دلیل تشخیص دیرهنگام جان خود را از دست می‌دهند. اما این نکته را فراموش نکنید همه توده‌هایی که در سینه ایجاد شده و توسط خانم‌ها احساس می‌شود لزوما سرطان نیست و اگر این توده‌ها سرطانی هم باشد، با مراجعه به پزشک، چکاپ هر ساله و تشخیص زودهنگام، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد قابل پیشگیری خواهد بود و طی درمان، بیمار شانس بهبود بالاتری خواهد داشت.

● چراغ خطر

وجود توده یا افزایش ضخامت در سینه و در زیر بغل، ترشحات شفاف و خونی از سینه، پوسته‌ریزی در نوک سینه، قرمزی و تورم سینه، فرو رفتن نوک سینه به داخل، زخم در پوست سینه و هرگونه تغییر شکل غیرطبیعی در سینه که موجب تفاوت آن سینه نسبت به سینه دیگر شود از علائم ظاهری است که بهتر است آنها را جدی بگیرید. البته همیشه سرطان سینه همراه با توده‌ای قابل لمس نیست گاهی اوقات قبل از اینکه خانمی احساس توده و تغییرات در سینه خود داشته باشد، بعد از انجام ماموگرافی مشخص می‌شود که به سرطان مبتلا شده است.

● معاینه فردی برای تشخیص سرطان سینه

جلوی آینه ایستاده و دست‌ها را بالای سرتان ببرید طوری که بازوها در طرفین باشد و شکل منطقه سینه و پوست آن را بررسی کنید. در این ناحیه نباید تغییر رنگ یا شکل محسوسی ببینید، بعد دست‌ها را چرب کرده و ناحیه زیربغل و سینه‌ها را لمس کنید، در این حالت در صورت وجود هرگونه برآمدگی یا توده، ‌فرد متوجه آن خواهد شد. در مرحله بعد دراز کشیده و بالشی را زیر گردن خود بگذارید، یک دست را بالای سر برده و دست دیگر را به طور عرضی در موازات سینه قرار دهید.

بیشتر تغییراتی که در سینه حس می‌شود، نشانه سرطان نیست، مثل تورم سینه در دوران قاعدگی ولی اگر پس از چند روز از دوران قاعدگی، تست سینه را انجام دادید باید نشانه‌های غیرمعمول را جدی بگیرید. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که شما باید انجام دهید دقت در تغییرات ۲ سینه در معاینات ماهانه است. در سینه‌ها نیازی نیست که شما حتما توده‌ها را تشخیص بدهید فقط کافی است تغییرات نسبت به معاینات قبلی را متوجه شوید و به پزشک مراجعه کنید.

● اگر کسی از بستگان‌تان سرطان سینه دارد ...

سرطان سینه، رشد غیر قابل طبیعی سلول‌های بدن است که در نواحی مختلف سینه رشد می‌کند. ممکن است سلول‌ها هم در بافت‌های غیرغددی رشد کنند و هم در بافت‌های مختلف مانند مجاری که شیر را انتقال می‌دهند. یکی از علت‌های مهم که خطر ابتلا شدن به سرطان سینه را بالا می‌برد، افزایش سن است، پس فراموش نکنید هرچه سن بالاتر رود احتمال مبتلا شدن به سرطان سینه بیشتر می‌شود. میانگین سن ابتلا به سرطان سینه در ایران ۳۸ تا ۴۰ سالگی است که نسبت به کشورهای دیگر حدود ۸ سال جوان‌تر است به طوری که در خانم‌های زیر ۴۸ سال از هر ۸ نفر مبتلا به سرطان، یک نفر سرطان سینه و در خانم‌های بالای ۴۸ سال از هر ۳ نفر مبتلا به سرطان، ۲ نفر سرطان سینه می‌گیرند. به جز فاکتور سن، جنس بیمار هم یکی از عواملی است که از پیش در کنترل کردن این سرطان نقشی ندارد؛ البته ناگفته نماند حدود ۸/۲ درصد آقایان هم به سرطان سینه مبتلا می‌شوند.

عوامل دیگری که از پیش قابل کنترل نیستند سابقه خانوادگی و ژنتیک، بالغ شدن دختر خانم‌ها قبل از ۱۳سالگی، یائسگی بعد از ۵۱ سالگی، بارداری بالای ۳۰ سالگی، اضافه وزن و چاقی نامحسوس بعد از یائسگی است که این افراد بیشتر باید مراقب زنگ خطر این بیماری باشند اما عوامل دیگری هم هستند که با رعایت آنها می‌توانید شانس مبتلا شدن به سرطان سینه را در خود کاهش دهید، پس پیشنهاد می‌شود مادران باردار برای پایین آوردن خطر این احتمال حداقل تا ۱۸ ماه به شیردهی فرزندشان ادامه دهند. همچنین بهتر است خانم‌ها پس از یائسه شدن برای بهبود وضعیت جسمانی به صورت مداوم از داروهای استروژنی و هورمونی استفاده نکنند. استفاده طولانی‌مدت از داروهای جلوگیری این احتمال را افزایش می‌دهد که اثراتش را حدود ۵ تا ۱۰ سال بعد از مصرف نشان می‌دهد، البته این احتمال در افرادی که در فاصله زمانی کوتاه از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند، وجود ندارد. در خانم‌های ایرانی که به طور متوسط بعد از زایمان حدود ۵ تا ۷ کیلوگرم بر وزن قبلی‌شان اضافه می‌شود، بهتر است با رعایت رژیم غذایی سالم که حاوی مقادیر زیادی از سبزیجات و غذاهای کم‌چرب است و ورزش کردن مداوم و استفاده نکردن از دخانیات این خطر را از خود دور کنند بنابراین فراموش نکنید چربی اضافه محل مناسبی برای رشد هورمون استروژن است. همچنین از پوشیدن لباس‌های زیر تنگ و کشی که فشار بالایی روی غدد سینه وارد می‌کند اجتناب کنید.

● بعد از تشخیص

درمان سرطان سینه به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از این عوامل، تشخیص به موقع این بیماری است که تعیین می‌کند توده‌های سرطانی تا چه حدی پیشروی کردند تا جراحی برداشت جزئی یا کامل سینه، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی انجام شود. در گذشته از هر ۱۰ جراحی درمان سرطان سینه حدود ۸ جراحی به صورت برداشتن کامل بافت و تخلیه سینه بود اما امروزه با پیشرفت در علم جراحی سینه از هر ۱۰ جراحی برای سرطان سینه، حدود ۸ جراحی منجر به نگه داشتن بافت سینه می‌شود.

● اگر جراحی پروتز سینه انجام داده‌اید، نگران نباشید

انجام جراحی پروتز سینه فی‌البداهه شانس سرطان سینه را بالا نمی‌برد اما گزارش‌های خیلی نادری در این راستا صورت گرفته و متوجه شده‌اند کسانی که حجم بالایی از پروتز می‌گذارند در اثر فشار بالایی که به غدد لنفاوی وارد می‌شود، احتمال مبتلا شدن به نوعی لنفوم را در خود بالا می‌برند. همچنین برای این دسته از افراد محدودیت انجام ماموگرافی برای پیشگیری وجود دارد و برای کنترل این بیماری ام آر آی توصیه می‌شود.

● باورهای غلط

این باور خانم‌ها اشتباه است که نباید با لمس هر توده سطحی در سینه احساس نگرانی کرد و چیزی جز کیست نیست و احتیاجی به مراجعه به پزشک وجود ندارد. فراموش نکنید توده‌های سرطانی ممکن است در زمان شروع کوچک باشند که با پیشگیری و مراجعه نکردن به پزشک بیماری‌های سینه رشد می‌کنند. اندازه و سایز توده‌های سینه در برخی از زنان به اندازه یک نخود و در برخی حتی به اندازه گریپ‌فروت هم می‌رسد. در ایران با توجه به پایین‌تر بودن سن ابتلا به سرطان سینه بهتر است خانم‌ها از ۴۰سالگی با مراجعه به پزشک و مراکز درمانی و انجام ماموگرافی از ابتلا به سرطان سینه پیشگیری کنند تا پزشک بتواند با تشخیص به موقع احتمال بزرگ شدن توده سرطانی را در بیمار کاهش دهد.

● با ماموگرافی از سرطان سینه سبقت بگیرید

خانم‌های ۴۰ تا ۵۵ ساله به خاطر داشته باشند حتما باید هر ۳ سال یک‌بار برای انجام ماموگرافی به پزشک متخصص مراجعه کنند. مقدار کمی اشعه ایکس می‌تواند ۳ سال قبل از اینکه منجر به اتفاقی شود، شما را از وجود تغییرات لنفی با خبر کند تا شما وقت کافی برای جلوگیری از پخش شدن سرطان و درمان به موقع داشته باشید. فراموش نکنید که هزینه پیشگیری و مراجعه اولیه به پزشک چند برابر کمتر از هزینه درمان است. همچنین خانم‌های ۲۰ تا ۴۰ ساله هم هر ۳ سال یک‌بار برای معاینه به پزشک بیماری‌های سینه مراجعه کنند اما هر ماه خود شخص با آموزشی که از طرف پزشک مربوطه دیده باید سینه خود را معاینه و در صورت مشاهده توده و تغییراتی به پزشک مراجعه کند.