ترس‌ها و درس‌ها

خدا رحمت کند دکتر محمدولی سهامی، استاد روان‌پزشکی کودک و خانواده را که تقریبا ۴۰ روز از درگذشتش می‌گذرد. همیشه در مواجهه با والدینی که از مشکلاتشان می‌گفتند جمله معروفی داشت: «تجربه‌های بالینی و آموخته‌های سالیان دراز، این باور را در من برانگیخته که کودک بدون مساله وجود ندارد.

خدا رحمت کند دکتر محمدولی سهامی، استاد روان‌پزشکی کودک و خانواده را که تقریبا ۴۰ روز از درگذشتش می‌گذرد. همیشه در مواجهه با والدینی که از مشکلاتشان می‌گفتند جمله معروفی داشت: «تجربه‌های بالینی و آموخته‌های سالیان دراز، این باور را در من برانگیخته که کودک بدون مساله وجود ندارد.

خانواده خوب باید بتواند به نحوی شایسته مسایل فرزندان خود را حل کند.» زیر نظر این استاد گرامی کتاب‌های مفید زیادی ترجمه شده است. اگر برای مشکلاتی مثل بدخوابی، دروغگویی، درس نخواندن و مشکلات دستشویی رفتن و... در جستجوی کتابی هستید که راه‌حل‌های ساده و کارآمد را معرفی کند، توصیه می‌کنم حتما کتاب «چگونه با کودکم رفتار کنم» نوشته دکتر گاربر را که زیر نظر دکتر سهامی ترجمه شده است، بخوانید. بی‌مناسبت نیست که توصیه‌های این استاد گرامی در مورد ترس‌های کودک را بازخوانی کنیم:

۱. ترس اقتضای سن کودک را بشناسید: بسیاری از کودکان ۳ تا ۵ ساله از تاریکی می‌‌ترسند اما فقط وقتی مداخله شما ضروری است که فرزندتان خواب راحتی در شب نداشته باشد.

۲. واکنش بیش از حد نشان ندهید: همان‌طور که نادیده گرفتن ترس منطقی نیست، هیچ‌گاه نباید زیاد واکنش نشان دهید. عصبانی شدن، انتقاد بی‌موقع و مسخره کردن با جمله‌هایی مانند «گربه به اون کوچکی کاری نداره به تو!»، «ترسو، خرس گنده شدی!» و... تاثیر منفی دارد. هر چه بیشتر این رفتارهای غلط را انجام دهید، ترس کودک بیشتر خواهد شد. هر چند شاید از ترس شما آن را نشان ندهد. در مقابل همدردی و توجه بیش از حد نیز ممنوع است. در آغوش کشیدن و نوازش کودک در پی بروز ترس، به او این حس را می‌دهد که خطری واقعی وجود دارد. مادری که با نزدیک شدن یک گربه بلافاصله پسرش را بغل می‌کند و می‌گوید: «نترس! گربه نمی‌تونه نزدیکت بشه، اینجام.» مادر همان مردی است که هنوز از گربه‌ها می‌ترسد و به محض خروج از اداره همه جا را می‌پاید تا مبادا گربه‌ای سر راهش باشد.

۳. حمایت را فراموش نکنید: لازم نیست برای کودکی که از هیولای زیر تختش می‌ترسد، نطق کنید. به او اطمینان دهید زیر تخت چیزی نیست و تشویقش کنید در حضور شما زیر تخت را وارسی کند.

۴. رفتارهای جسورانه را تقویت کنید: کلید کمک به کودک برای غلبه بر ترس، تحسین و تشویق انجام رفتارهای جسورانه است. نباید روی احساس ترس او سرپوش بگذارید. بگذارید اعتراف کند از تاریکی، گربه و... می‌ترسد. حس او را مسخره و احمقانه ندانید. در اتاق تاریک کنارش بنشینید و در مورد اینکه چرا از این اتفاق تاریک می‌ترسد حرف بزنید. به او اطمینان دهید خطری در این تاریکی تهدیدش نمی‌کند. نشانش دهید پنجره‌ها قفل‌اند و دزدی نمی‌تواند بیاید.

نشان دهید نورها چطور سایه روی دیوار را می‌سازند. او حتی اگر ۲ دقیقه به اتاق تاریکش رفت و عروسکش را از آنجا آورد در آغوشش بگیرید و این جسارت را تحسین کنید تا باز هم تشویق شود.

الهه رضاییان

بازخوانی توصیه‌های دکتر سهامی