جلسات قمار

در اجرای امر, جلال آهنچیان احضار و پس از مذاکراتی که با وی شد و تذکراتی که به وی داده شد قبول نمود کلیه اطلاعات خود را درباره جلسات قماری که برخی از وزرا و مقامات مسئول در آنها شرکت دارند در اختیار گذارده و در آینده نیز مستمراً در این زمینه همکاری لازم به عمل آورد

یکی از مقامات ساواک در اجرای دستور مافوق خود گزارشی را در تاریخ پنجم مرداد ۱۳۵۰ از جلسات قمار مسئولان کشوری و لشکری تهیه کرده که با هم می‌خوانیم:

در اجرای امر، جلال آهنچیان احضار و پس از مذاکراتی که با وی شد و تذکراتی که به وی داده شد قبول نمود کلیه اطلاعات خود را درباره جلسات قماری که برخی از وزرا و مقامات مسئول در آنها شرکت دارند در اختیار گذارده و در آینده نیز مستمراً در این زمینه همکاری لازم به عمل آورد.

نامبرده اظهار می‌نماید حدود سه سال قبل وی در منزل خود یک جلسه میهمانی عادی ترتیب داده که در آن عده زیادی از شخصیتهای نظامی و سیاسی از جمله ارتشبد اویسی، سپهبد مبصر، سپهبد خسروانی، سپهبد شفقت، گلسرخی وزیر منابع طبیعی، زاهدی وزیر کشور، علی ایزدی رئیس دفتر والاحضرت اشرف پهلوی، سرهنگ معصومی معاون وزارت کشاورزی، هادی امیرابراهیمی، فریدون سودآور، علی عبده، تقی علوی‌کیا و عده دیگری از شخصیتها شرکت داشتند.

در این میهمانی تعدادی از میهمانها به بازی قمار سرگرم شدند و بعدها همین جلسه پایه و اساس تشکیل جلسات قمار شد و همه هفته سه شنبه‌ها این جلسات تشکیل گردید البته تعدادی از افراد نیز در جلسات سه‌شنبه‌ها شرکت می‌نمودند ولی در جلسات جدی قمار شرکت نمی‌جستند.

این جلسات هر هفته منزل یکی از افراد بود ولی غالباً یا در منزل خود من (آهنچیان) یا سپهبد پرویز خسروانی یا علی ایزدی بود.

چون در جلسات سه‌شنبه که ظاهراً جنبه میهمانی داشت خانمها نیز شرکت داشتند جلسات دیگری نیز به وجود آمد که فقط مردها شرکت داشتند و به طوری که در این اواخر تقریباً هفته‌ای دو بار این جلسات تشکیل می‌شود و تقریباً کلیه جلسات در منزل سپهبد خسروانی است.

مشارالیه اضافه می‌نماید در یک سال اخیر که میزان برد و باخت بازی بیشتر شده است افرادی که در بازی شرکت می‌کنند عبارتند از سپهبد پرویز خسروانی، ناصر گلسرخی وزیر منابع طبیعی، جلال آهنچیان، حسن زاهدی وزیر کشور، منوچهر پرتو وزیر دادگستری، هدایت ذوالفقاری آجودان کشوری اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر، حدادزاده تاجر بازار حسین وهاب‌زاده بازرگان – علی ایزدی رئیس دفتر والاحضرت اشرف پهلوی، قلی معصومی معاون وزارت کشاورزی و در بعضی از جلسات اسکندر اریه، علی‌ رضایی و القانیان نیز شرکت کرده‌‌اند.

درباره میزان برد و باختهای جلال آهنچیان اظهار می‌دارد به تدریج میزان برد و باخت افزایش پیدا کرده است به نحوی که در بعضی از جلسات ممکن است ۲۰۰-۳۰۰ یا ۶۰۰ هزار تومان برد و باخت شود اشخاص غالباً ۵۰ هزار تومان اول را نقداً می‌پردازند ولی بقیه با چک ۵۰ هزار تومانی پرداخت می‌شود ولی توافق شده هرماه یکی از چکها به بانک برده شود و گاهی قبل از اینکه چک به بانک برده شود ممکن است در اثر برنده شدن صاحب آن عیناً مسترد گردد.

جلسات گاهی تا ۳ الی ۴ ساعت بعد از نیمه شب به طول می‌انجامد و البته اشخاصی که با وزراء و مقامات مسئول شرکت کننده در این جلسات احتیاجات و یا مراجعاتی دارند بدیهی است که در همین جلسات با آنها مطرح می‌کنند.

جلال آهنچیان که در واقع یکی از افراد ثابت این جلسات است و درباره همه افراد اطلاعات کافی دارد در مورد برد و باخت هر یک از افراد چنین توضیح می‌دهد:

سپهبد پرویز خسروانی، خسروانی اوایل در بازی مهارتی نداشت ولی به تدریج مهارت پیدا کرده است معهذا در بازیها غالباً بازنده است. خسروانی ظرف یکی دو سال اخیر تقریباً سه میلیون تومان باخته است البته میزان باخت سپهبد خسروانی به مراتب بیش از این مبلغ بوده است ولی خسروانی در بعضی از بازیها در خاتمه بازی باخت خود را نمی‌پردازد مثلاً در یک جلسه خسروانی ۶۵۰ هزار تومان به ناصر گلسرخی و حسن زاهدی باخت ولی در خاتمه بازی چکها را پاره کرد و وجه آن را نپرداخت و بعضاً در این قبیل مواقع رنجشها و ناراحتیهایی بین شرکت‌کنندگان پدید می‌آید ولی بعد با وساطت سایرین حل می‌شود.

آهنچیان می‌افزاید چون با خسروانی دوستی چندین ساله دارد وجوهی را که در بازی از او می‌برد به وی برمی‌گرداند ولی خسروانی وجوهی را که از آهنچیان می‌برد به وی مسترد نمی‌دارد.

مشارالیه اضافه می‌کند چون در بازی برای صاحب منزل مبلغی به عنوان کانیات برداشت می‌شود (مخارج پذیرایی و غیره) در یک سال اخیر غالب جلسات به منزل سپهبد پرویز خسروانی انتقال یافته است و بهانه ظاهری قضیه این است که همسر خسروانی که با شوهرش اختلافاتی دارد مایل نیست شوهرش در خانه دیگران به بازی بپردازد و این وجوه در هر یک از جلسات به تفاوت بین ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان می‌شود و شاید از این بابت خسروانی طی یک ساله گذشته متجاوز از یک میلیون تومان عایدی داشته است و این امر میزان باخت وی را از حدود ۴ میلیون تومان به حدود ۳ میلیون تومان کاهش داده است.

ناصر گلسرخی وزیر منابع طبیعی – ناصر گلسرخی در بازیها گاهی برنده و گاهی بازنده است ولی در مجموع برنده است و شاید ظرف یک سال اخیر حدود یک میلیون تومان برنده باشد. ناصر گلسرخی شخصاً به آهنچیان گفته است چنانچه دو فقره باختی را که در جلسات متشکله در شمال با شرکت پرتو وزیر دادگستری و شیبانی استاندار مازندران نموده نداشت میزان برد وی متجاوز از یک میلیون و هفتصد هزار تومان می‌شد ولی باختهای مذکور برد او را به یک میلیون تومان کاهش داده است.

آهنچیان می‌افزاید گلسرخی چندی پیش به وی گفته است چون ممکن بود در مورد بازیهای من گزارشی به شرف عرض مبارک ملوکانه برسد شخصاً مراتب را به شرف عرض ملوکانه رسانده وعرض کردم من در ساعات فراغت برای سرگرمی به قمار می‌پردازم و با اقبال اعلیحضرت همانطور که در کارهای دیگر نیز موفق بوده‌‌ام در قمار نیز موفقم و برنده هستم شاهنشاه فرموده‌اند این یک امر خصوصی است و مانعی ندارد.

آهنچیان در مورد سایر اقدامات و ثروت ناصر گلسرخی اضافه می‌کند گلسرخی در شمال در منطقه نشتارود مقادیر زیادی اراضی ساحلی دارد که ظاهراً در گذشته قبل از انتصاب به مقام وزارت خریده و خود گلسرخی هفته پیش گفته است اراضی او را در شمال ۱۸ میلیون تومان می‌خرند ولی فعلاً قصد فروش ندارد.

گلسرخی در چالوس و لاهیجان نیز دو قطعه زمین جنگلی که از لحاظ مناظر طبیعی وضع ممتازی دارد ظاهراً از محلیها یکی را به مبلغ ۱۳ هزار تومان ودیگری را به مبلغ ۴۰ هزار تومان اخیراً خریداری کرده و تصرف نموده است و از لحاظ قانونی و ثبتی این اراضی چه وضعی دارد من خبری ندارم.

آهنچیان اضافه می‌کند در مورد اراضی ساحلی غازیان متعلق به خانواده دریابیگی که میزان آن حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار متر است وبهای آن حدود ۴۰ الی ۵۰ میلیون تومان می‌شود و از صورت ملی به غیر ملی درآمده و شایعاتی در این باره انتشار یافته شخصاً از ناصر گلسرخی سئوال کرده است گلسرخی به وی اظهار نموده این اراضی را که متعلق به خانواده دریابیگی بود مأمورین منابع طبیعی ملی اعلام کرده بودند از دفتر مخصوص شاهنشاهی به وزارت منابع طبیعی ابلاغ شد که این اراضی غیرملی اعلام شود ولی من جواب دادم که مصلحت نیست ولی بعداً اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر شخصاً به من امر فرمودند که این اراضی غیرملی اعلام شود که در اجرای امر اقدام شده است. (توضیح – این اراضی را جلال سادات تهرانی به قرار متری ۱۵ ریال از خانواده دریابیگی خریده و سپس این اراضی غیرملی اعلام شده و بهای آن متری بین ۳۰۰ الی ۴۰۰ ریال است که سادات تهرانی سرگرم تقسیم آن است و شایع است که سادات تهرانی گفته برای انجام این معامله ۵ میلیون تومان رشوه پرداخته است).

منوچهر پرتو وزیر دادگستری – آهنچیان اظهار می‌دارد پرتو در جلسات متشکله در منزل خسروانی شرکت می‌نماید ولی میزان برد و باخت او چندان قابل توجه نیست و از ۱۰ هزار تومان تجاوز نمی‌کند ولی گویا در جلسات دیگری که پرتو با گلسرخی – علی ایزدی – حیدرعلی ارفع و حسن زاهدی دارند و همچنین در جلساتی که با مهدی شیبانی وگلسرخی دارند برد و باختهای وی شاید زیاد باشد.

حسن زاهدی وزیر کشور – وزیر کشور در بازی غالباً برنده است ولی دو سه ماه قبل در یک جلسه ۲۰۰ هزار تومان باخت و بعد از آن مدتی است در جلسات بازی منزل خسروانی شرکت نمی‌کند و اگر هم شرکت می‌کند برد و باخت چندانی ندارد.

علی ایزدی – علی ایزدی در جلسات ما شرکت داشت ولی چون غالباً پس از آن که ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان برنده می‌شد بازی را ترک می‌کرد تصمیم گرفته شد دیگر از او دعوت نشود ولی همانطوری که گفته شد با گلسرخی، ارفع، حسن زاهدی و پرتو جلسات دیگری دارند.

هدایت‌الله ذوالفقاری – هدایت ذوالفقاری آجودان کشوری اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر در جلسات ما غالباً برنده است و شاید ظرف یک سال اخیر حدود ۲ میلیون و پانصد هزار تومان برده باشد و از خون من (آهنچیان) در حال حاضر ۷۰۰ یا ۸۰۰ هزار تومان چک دارد.

حدادزاده تاجر بازار – حدادزاده غالباً در بازی بازنده است و ظرف یک سال اخیر حدود ۲ میلیون تومان باخته است.

حسین وهاب‌زاده بازرگان – حسین وهاب‌زاده گاهی در جلسات ما شرکت می‌کند و تاکنون حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان باخته است.

اسکندر اریه – اسکندر اریه نیز چند جلسه در بازی شرکت داشته و در یک جلسه ناصر گلسرخی و حسن زاهدی مبلغ ۷۰۰ هزار تومان از اسکندر اریه بردند.

قلی معصومی معاون وزارت کشاورزی – مشارالیه نیز در بازیها برنده است و تاکنون حدود ۷۰۰ هزار تومان برد داشته است.

خلیلی مدیرکل مالی وزارت منابع طبیعی – خلیلی چند جلسه در بازی شرکت کرده و در یک جلسه ۲۷ هزار تومان به سپهبد خسروانی باخته که فقط ۷ هزار تومان آن را پرداخته است. جلال آهنچیان همچنین افزود در بعضی از جلسات که صورت میهمانی دارد ارتشبد اویسی امیرمتقی و برخی دیگر به بازی تخته می‌پردازند و بزرگترین رقم باخت ارتشبد اویسی در تخته ۲ هزار تومان بوده است.

در یک جلسه که روز سیزده فروردین در کرج تشکیل گردید هوشنگ انصاری وزیر اقتصاد و روحانی وزیر آب و برق نیز شرکت داشتند و در این جلسه میزان برد و باخت حدود ۱۵ هزار تومان بود و می‌افزاید جلسات قمار دیگری نیز با شرکت اسکندر اریه – حسین وهاب‌زاده – قاسم طاهباز – اسکندر ارجمند و هراتی تشکیل می‌شود که من در آن شرکت نمی‌کنم ولی میزان برد و باخت در هر یک از این جلسات بین یک تا دو میلیون تومان است.

آهنچیان اضافه می‌کند خود وی در بازی گاهی برنده و گاهی بازنده است ولی در مجموع می‌تواند بگوید که برنده است.

مشارالیه می‌گوید در چند جلسه که در مازندران با شرکت ناصر گلسرخی – حسن زاهدی و مهدی شیبانی تشکیل بوده او نیز شرکت و در یک جلسه ۲۲۰ هزار تومان باخته است.

آرشیو اسناد ساواک

مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی