الازهر در این روزها

«الازهر» بزرگترین و عالی‌ترین موسسه دینی مصر است که حدود هزار سال قبل در دوران حکومت فاطمی، تاسیس شد. این موسسه درحال حاضر دارای سه بخش است:
۱) دانشگاه الازهر
۲) مجمع البحوث الاسلامیه
…

«الازهر» بزرگترین و عالی‌ترین موسسه دینی مصر است که حدود هزار سال قبل در دوران حکومت فاطمی، تاسیس شد. این موسسه درحال حاضر دارای سه بخش است:

۱) دانشگاه الازهر

۲) مجمع البحوث الاسلامیه

۳) مشیخهٔ الازهر

دانشگاه الازهر

دانشگاه الازهر توسط ریاست دانشگاه الازهر نظارت می‌شود که این ریاست هزاران دانشجوی حاضر در دانشکده‌ها را اداره می‌کند. دانشجویان این دانشگاه عمدتاً در رشته‌های دینی و جمعی نیز در علوم انسانی و علوم تجربی مانند فلسفه، اقتصاد، تاریخ، پزشکی، کامپیوتر و کشاورزی تحصیل می کنند.

اکثر دانشکده‌های این دانشگاه، در مصر و تعدادی از آن ها درکشورهای اسلامی تاسیس شده‌اند.‌ شرط ورود به رشته‌های علوم دینی دانشگاه الازهر، حفظ کل قرآن مجید است و دانشجویان رشته‌های غیر دینی نیز باید بخشی از قرآن را حفظ و در طول تحصیل به حفظ کامل قرآن مجید بپردازند.

مجمع البحوث الاسلامیه

مجمع البحوث الاسلامیه، بخش دوم موسسه الازهر است که جایگاه پژوهشی و علمی دارد. اعزام مبلغ، انتشار مجلات و صدور فتوا در این مجمع با حضور بیش از ۶۰ نفر از متفکران و اندیشمندان بزرگ دینی مصر صورت ‌می‌گیرد و ریاست آن با دبیرکل مجمع البحوث الاسلامیه است.

مشیخهٔ الازهر

مَشیَخه الازهر بخش سوم این موسسه است که مکتب و دفتر شیخ‌الازهر محسوب ‌می‌شود و دارای بخش‌های متعددی از جمله معاهد‌الازهریه است که شامل مراکز آموزشی دبستانی تا پیش دانشگاهی الازهر است و بیش از ۲ و نیم میلیون دانش‌آموز در این مراکز تحصیل می‌کنند تا به دانشگاه الازهر وارد شوند.

مقامات الازهر

شیخ الازهر، عالی‌ترین مقام دینی کشور مصر است که اشراف عالی بر هر سه بخش را به عهده دارد. مفتی مصر، مقامی خارج از الازهر است و اکنون دکتر «علی جمعه» سمت آن را بر عهده دارد و مفتی‌ مصر از نظر تشکیلاتی به وزارت اوقاف و امور دینی مصر وابستگی دارد.

رییس دانشگاه الازهر در سال های اخیر، دکتر «احمد الطیب» بود که پس از درگذشت دکتر «محمد سید طنطاوی»، شیخ الازهر، به عنوان شیخ جدید الازهر و به جای او، دکتر «عبدالله الحسینی» به عنوان رئیس این دانشگاه الازهر معرفی شده است.

انتخاب شیخ الازهر تا اواسط قرن بیستم، توسط بزرگان الازهر صورت می‌گرفت؛ یعنی بزرگان الازهر، سه نفر را از بین خود انتخاب می کردند و ریاست جمهوری از میان این سه کاندیدا یک نفر را انتخاب می‌کرد، ولی به تدریج این روند تغییر کرد و امروز رییس جمهور اقدام به انتخاب و نصب یک نفر از بزرگان الازهر می نماید که شیخ طنطاوی و دکتر الطیب این گونه انتخاب شدند. احمد الطیب به عنوان چهل و ششمین شیخ‌الازهر توسط ریاست‌جمهوری به این مقام منصوب شده است.

سیاست مذهبی

یکی از پایه‌های اعتقادی و محکم الازهر موضوع اعتدال، حد وسط بودن و حفظ وحدت امت اسلامی است و الازهر در این سال ها درتلاش است تا اجازه ندهد وهابیت وارد دانشگاه الازهر و مصر شود. اگرچه این موضع الازهر درحال آسیب دیدن است. در آخرین جلسه به ریاست طنطاوی، مصوبه‌ای توسط جریان تندرو مطرح شد مبنی بر این که اهانت کننده به صحابه کافر است که با صدور این فتوا بی طرفی الازهر زیر سوال رفت و خدشه دار شد.

متن حاضر گزیده تنظیم شده ای از گفت و گوی حوزه نیوز با «محمدحسن زمانی»، رایزن سابق فرهنگی ‌ایران در مصر، است.

منبع: هفته نامه - پنجره - ۱۳۸۹ - شماره ۴۰ - تاریخ شمسی نشر ۰۰/۰۰/۱۳۸۹