تارزان مدرن میشود

به مناسبت ۱۰۰ سالگی تارزان

در سال ١٩٣٢ شاخص‌ترین فیلم تارزان با بازی قهرمان سابق المپیک «جانی ویس مولر» روی پرده رفت و به سرعت تبدیل به چهره شد. مرد جوان اشراف‌زاده داستان اصلی که استعدادی باور نکردنی در یادگیری زبان داشت جای خود را به مردی جنگلی داد که برای یادگیری زبان آدم‌ها تقلا می‌کرد

اندکی پیش از جنگ دوم جهانی یک مداد تراش فروش بی‌پول ایده درخشانی به ذهنش خطور کرد که تاثیرات آن کماکان در پهنه ادبیات و سینمای انگلیسی - اروپایی قابل مشاهده است. او که سبک مجلات سطح پایین آن دوران و داستان‌هایشان را نمی‌پسندید، تصمیم گرفت دست به کار شود و داستانی بهتر بنویسد. ادگار بوروز ٣٥ ساله ابتدا با داستان‌هایی در مورد فضا آغاز کرد و «ماجراهای جان کارتر جست‌وجوگر بین کهکشانی» اولین داستان او بود که با «شاهزاده خانمی‌از مریخ» و «خدایان مریخ» دنبال شد.

در نهایت در سال ١٩١٢، ایده طلایی او به ذهنش خطور کرد: پسر گمشده لرد گری ستوک در کودکی توسط گوریل‌ها بزرگ می‌شود و در جوانی تبدیل به مردی جذاب می‌شود به نام «تارزان»، شخصیتی که کمتر کسی را می‌توان یافت که نام او را نشنیده باشد.

بوروز تصمیم گرفت شخصیت تارزان را در «قاره تاریک» و همدم گوریل‌ها، افعی‌ها و ببرها به تصویر بکشد هرچند آفریقا در واقع ببر ندارد. شخصیت لرد‌زاده وحشی که با وجود زندگی در جنگل نوعی والا منشی و آزادگی را به نمایش می‌گذاشت خوانندگان را به خود جذب کرد و کم کم بازارش رونق گرفت.

به این ترتیب «تارزان ِگوریل‌ها» اولین بار ١٠٠ سال پیش در یک مجله داستان چاپ شد و بعد از آن به قالب کتاب به صورت مستمر تجدید چاپ شد. این کلاسیک قرن بیستمی ‌نیز مانند سایر همتایانش آمیزه‌ای از عشق و نفرت را برانگیخت. به عنوان مثال «رودیارد کیبلینگ» نویسنده داستان کودک و مولف ماجراهای موگلی در «کتاب جنگل» معتقد بود که بوروز شخصیت کتابش را از آثار او الهام گرفته و قصد داشته ببیند تا چه حد یک نویسنده می‌تواند بد بنویسد به همین دلیل این کتاب را نوشته است اما فروش بسیار بالای کتاب دهان منتقدان آن را بست.

امروزه بیشتر کتاب‌خوان‌های انگلیسی زبان کماکان در فضای آثار ادبی پیش از جنگ اول جهانی غوطه‌ورند، شرلوک هلمز و پروفسور موریارتی و پیتر پن تنها دو نمونه هستند که مشابه آنها را می‌توان به سادگی در ادبیات و سینمای امروز پیدا کرد اما ماجرای تارزان شاید به نوعی بالاتر از همه این داستان‌ها می‌نشیند. او ابرالگویی است که در خردسالی در جنگل گم شده و «مانگانی» رئیس گوریل‌ها او را بزرگ کرده است و پس از بازگشت به تمدن ترجیح می‌دهد بار دیگر به جنگل برگردد. اضافه شدن جین پورتر، دختر جوان آمریکایی به عنوان معشوق تارزان، مرد جوان جذاب چنان در عشق او گرفتار می‌شود که به هیج زن دیگری نگاه نمی‌کند و خود را وقف معشوقه‌اش می‌کند.

ماجراهای تارزان هوشمندانه در قالب کمیک استریپ، فیلم و کالا بازتولید شد و طیف هواداران و علاقه‌مندان خود را یافت. در سال ١٩١٩ المو لینکلن در نقش نخستین تارزان تاریخ سینما در فیلمی‌ صامت حضور یافت و بعد از او ٨٩ تارزان دیگر نیز تا‌کنون روی پرده رفتند، بی‌آنکه این موضوع مانع چاپ ٢٦ کتاب مختلف از ماجراهای تارزان از جمله «پسر تارزان»، «تارزان شکست‌ناپذیر» و... شود. نویسنده در سال ١٩٢٣ شرکتی بنیان گذاشت که تمام حقوق مادی و معنوی این شخصیت و ماجراهایش را در تملک داشت.

در سال ١٩٣٢ شاخص‌ترین فیلم تارزان با بازی قهرمان سابق المپیک «جانی ویس مولر» روی پرده رفت و به سرعت تبدیل به چهره شد. مرد جوان اشراف‌زاده داستان اصلی که استعدادی باور نکردنی در یادگیری زبان داشت جای خود را به مردی جنگلی داد که برای یادگیری زبان آدم‌ها تقلا می‌کرد.

البته بوروز اهمیت چندانی نمی‌داد، او همچنان سرگرم کسب درآمد از شخصیتی بود که خلق کرده بود تا آنکه در ٧٥ سالگی بر اثر حمله قلبی درگذشت و مالکیت تارزان را به وارثانش سپرد.

در ۱۰۰سالگی تارزان، اگر نگاهی به وضعیت سینما بیندازیم، می‌بینیم که غالب داستان‌های شناخته شده و پر فروش تبدیل به فیلم شده‌اند. در واقع صاحبان شخصیت‌هایی مانند مرد عنکبوتی، سوپرمن و شخصیت‌هایی از این دست در تلاشند تا حد امکان از این شخصیت‌ها و داستان‌های محتمل آنها اقتباسات سینمایی انجام دهند. اما شرکت صاحب امتیاز تارزان از این هم فراتر رفته و عهده‌دار پروژه‌ای شده که در آن تارزان به شکل و شمایلی کاملا مدرن در می‌آید. پیشنهاد دهنده این پروژه یکی از فیلمنامه‌نویسان ‌هالیوود، به نام اندی بریگز است.

او که از کودکی جزو طرفداران پر و پا قرص شخصیت تارزان بوده است، می‌گوید:«در داستان جدید کماکان برای شخصیت‌های سابق و داستان اصلی احترام قائل هستیم اما در عین حال قصد داریم آن را به سوی داستانی مدرن و جذاب پیش ببریم، به عنوان مثال قبایل آدم‌خوار داستان اصلی در این فیلم با شورشیان مسلح جایگزین خواهند شد و جین، تبدیل به نوجوانی مدرن می‌شود...»برای مدتی طولانی داستان تارزان به خاطر سویه‌های نژاد‌پرستانه و جنسیت گرایانه‌اش مورد انتقاد بوده است و حالا شرکت صاحب امتیاز از پیشنهاد بازنویسی داستان تارزان به عنوان فرصتی مغتنم برای جای دادن مفاهیم اخلاقی جدید در داستان استفاده کرده است، به تارزان جدید لقب پر طمطراق «جنگجوی طبیعت» داده شده و انتظار می‌رود که امسال برای مخاطبان نوجوان و بزرگسال برای فروش عرضه شود.

کریس بردفورد نویسنده «سامورایی جوان» در مورد تارزان جدید می‌گوید که این شخصیت «بیش از پیش موضوعیت دارد و به زمان حال مربوط است.» این موضوعیت مسئله‌ای است که بیش از هرچیز باید در بازنویسی داستانی که در زمان استعمار بریتانیا نگاشته شده رعایت شود. شخصیت جدید در رمان بریگز -که به زودی قسمت‌های دیگری از آن نیز به چاپ خواهد رسید- دوستدار و حافظ طبیعت و حیوانات است و تمام تلاشش این است که آنها را از آسیب‌های جهان مدرن حفظ کند. انتظار می‌رود سری فیلم ساخته شده بر مبنای این بازنویسی نیز به زودی از تلویزیون پخش شود. بریگز می‌گوید که این پروژه را صرفا از روی عشق انجام می‌دهد نه به خاطر دستمزد و از قوال ایتالو کالوینو نقل می‌کند: «یک اثر کلاسیک کتابی است که هرگز گفتن آنچه می‌خواسته بگوید را به پایان نبرده است.»