راز و رمزهای حذف ناصر تقوایی از کوچک جنگلی

سریال کوچک جنگلی از امشب روی آنتن شبکه آی فیلم می رود تولید این سریال با حاشیه های زیادی روبه رو بود, بهروز افخمی از حاشیه های تولید این سریال و ماجراهای کنار گذاشتن ناصر تقوایی از این پروژه میگوید

سریال کوچک جنگلی از امشب روی آنتن شبکه آی فیلم میرود. تولید این سریال با حاشیه های زیادی روبه رو بود، بهروز افخمی از حاشیه های تولید این سریال و ماجراهای کنار گذاشتن ناصر تقوایی از این پروژه میگوید.

سریال کوچک جنگلی از محبوبترین سریال های دهه ۶۰ بود. سریالی که علیرضا مجلل در آن نقش میرزا کوچک خان جنگلی را به عهده داشت و مهدی هاشمی، سیروس گرجستانی و اسماعیل محرابی از بازیگران اصلی آن بودند اما مهمترین نکته در خصوص کوچک جنگلی این است که این سریال اولین کار بهروز افخمی در زمینه کارگردانی محسوب میشود که پر از حاشیه های ریز و درشت و جنجالی بود و افخمی با این سریال نشان داد از همان آغاز کارش با حاشیه ارتباط خوبی دارد.

حاشیه هایی که افخمی برای اولین بار دو سال پیش در گفتگو با ماهنامه «پردیس» صریحا پرده از آنها برداشت. قسمتی از این مصاحبه صریح و بی پرده به حاشیه های کوچک جنگلی اختصاص دارد. از علت کنار گذاشته شدن ناصر تقوایی تا بازنویسی مجدد فیلمنامه و اتفاقات تولید. این سریال قرار است از امشب ساعت ۲۲:۳۰ از شبکه آی فیلم روی آنتن برود. بد ندیدیم به بهانه پخش مجدد این سریال این حاشیه ها را بار دیگر مرور کنیم.

● ایرادات بنی اسرائیلی تقوایی

اولین نکته ای که افخمی به آن اشاره میکند این است که به دلیل گذشت بیش از دو دهه از اتفاقات آن سریال و همچنین نبودن تقوایی برای پاسخگویی احتمالی به حرفهایی که میزند، دوست ندارد جزئیات کنار گذاشتن تقوایی از پروژه را رسانهای کند اما کلیت ماجرا را اینگونه تعریف میکند: «کمی قبل از آغاز فیلمبرداری ایرادگیریهای عجیب و غریب از سوی تقوایی آغاز شد که بیشترشان ایرادهای بنیاسرائیلی بودند. به همهچیز گیر میداد، از مسائل تکنیکی تا ریزترین جزئیات صحنه. من امیدوار بودم با آغاز فیلمبرداری این بهانه گیری ها تمام شود و بتوانیم ادامه کار را در آرامش انجام دهیم اما اینگونه نشد.»

● سرعت صفر تقوایی در تولید

البته به گفته او بحث کنار گذاشتن تقوایی دو سال قبل از فیلمبرداری شروع شده بوده و افخمی که در آن زمان مدیر فیلم و سریال شبکه یک بوده با توجه به توانایی و سابقه تقوایی تمام قد پشت او میایستد اما از یکجا به بعد افخمی هم تحملش به پایان میرسد: «راندمان فیلمبرداری کار بسیار ضعیفتر از حد نرمال سریالهای تلویزیونی بود و کار با سرعت صفر پیش میرفت. برای این فیلم در آن زمان بودجهای ۵۰ میلیون تومانی در نظر گرفته بودیم که به پول الان حدود ۱۵ میلیارد تومان میشد. تا آن روز حدود ۲۰ میلیون تومان بودجه هزینه شده بود. ادامه این وضعیت از نظر من هم بودجه گزاف کار را به هدر میداد و هم نتیجه کار را ضعیف میکرد. همه مسائل موجود در آن زمان دست به دست هم داد تا در آن مقطع مجبور به تسلیم در برابر تصمیم مدیران شوم و ادامه کار را از ناصر تقوایی بگیرم.»

● کسی حاضر نمیشد جایگزین تقوایی شود

اما هنگامیکه تقوایی از کار کنار گذاشته شد افخمی که تا قبل از این سابقه کارگردانی نداشته خودش وظیفه جلو بردن پروژه را به عهده میگیرد. همین مسئله باعث میشود که این شایعه به وجود بیاید که او برنامهریزی شده پروژه حذف تقوایی از آن پروژه را کلید زده اما افخمی به شدت این مسئله را رد میکند: «شما خودتان را جای کارگردانهای دیگر بگذارید؛ وقتی کاری را از یک کارگردان بزرگ بگیرند، حاضرید ادامه کارش را قبول کنید و بدنام شوید؟ مسلما نه. به دلیل احساس مسئولیت مجبور بودم این کار را قبول کنم و اصلا مهم نیست که کسی این مسئله را باور کند یا نه. واقعیت این است که اگر حتی ناصر تقوایی هم باشید ولی نتوانید یک کار را به نحو مطلوب پیش ببرید شما را کنار میگذارند. من حتی برای به سرانجام رساندن این کار، فیلم سینمایی «دست نوشتهها» را رها کردم. پس هیچگونه حرص و طمعی برای قرار گرفتن در جایگاه تقوایی در من وجود نداشت.»

● فیلمنامه اولیه غلط بود

اما نکته جالبی که وجود دارد این است که همه چیز در کوچک جنگلی پس از کنار گذاشتن تقوایی کاملا عوض میشود:« ما مجبور شدیم کل کار را تغییر دهیم، از بازیگران گرفته تا فیلمنامه. این تغییرات هم کاملا بر اساس احتیاجات سریال بود نه مسائل شخصی.» افخمی فیلمنامه اولیه را حتی با بازنویسی یک گروه مشاور حرفهای مثل «سیفالله داد» و «مهرزاد مینویی»، «محمدرضا جوزی» و «دکتر ماکویی» بسیار ضعیف میداند و از تغییرات گسترده فیلمنامه پس از اینکه کارگردانی را به عهده گرفته، میگوید:« فیلمنامه «ناصر تقوایی» براساس یکسری پاورقی دراز مدت و شبه رمانسهای قرن ۱۹ نوشته شده بود. این پاورقی با نام «مردی از جنگل» به قلم «احمد احرار» در یکی از مجلات هفتگی چاپ میشد. «ناصر تقوایی» این مسئله را به هیچکس نگفته بود. اشتباه تقوایی این بود که نمیدانست «احمد احرار» اصلا تاریخنویس نیست و صحت مسائل تاریخی برایش اهمیتی ندارد.

به همین دلیل فیلمنامه پر اشکال بود. من سعی کردم با توجه به این مسئله، تغییرات زیادی در فیلمنامه انجام دهم تا هرچه بیشتر به واقعیت قضیه نزدیک شوم ولی با این حال در تیتراژ پایانی فیلمنامه نام «احمد احرار» را ذکر کردم.» اما نتیجه نهایی کار از نظر افخمی کار آبرومندی است:« حاصل کار در مجموع تقریبا رضایتمند بود. البته من اعتقاد دارم در تعریفی که اکنون از این سریال میشود کمی اغراق هم دخیل است و اگر این سریال الان دوباره دیده شود، اشکالات فنی آن به چشم میآید. از جمله صدای ضعیف سریال.»