روزی روزگاری، زمین

آدمی برای هزاره‌های متوالی بر روی زمین زیست، نان از دل زمین به دست آورد، آب از دل زمین برگرفت و سرانجام در دل زمین آرام یافت. این ماجرا همچنان ادامه داشت، تا آنکه در حدود یکصد …

آدمی برای هزاره‌های متوالی بر روی زمین زیست، نان از دل زمین به دست آورد، آب از دل زمین برگرفت و سرانجام در دل زمین آرام یافت. این ماجرا همچنان ادامه داشت، تا آنکه در حدود یکصد و پنجاه تا دویست سال پیش انقلاب صنعتی به وقوع پیوست. انسان که تا آن زمان قدردان زمین بود و به شکرانه برخورداری از نعمت‌هایی که حاصل می‌کرد، حرمت و قداست زمین را پاس می‌داشت و به همین منظور گاه و بی‌گاه به جشن و شادمانی می‌پرداخت، ناگهان ایمان از کف داد و با ابزار و امکاناتی که چیرگی او را بر طبیعت میسر ساخته بودند، به هوای انباشت هرچه بیشتر مال و ثروت جای جای زمین را بردرید، آب رودخانه‌ها و دریاها را از گند پسماندها و زباله‌های کارخانجات و صنایع آکند، درختان را برکند و جنگل‌ها را نابود ساخت و هوای پاک و فرحبخش زمین را از ذرات مرگبار و سمی انواع گازهای گلخانه‌ای انباشت، پس میانگین دما افزایش یافت و سیاره زیبای زمین بیمار و تب‌دار شد، به این ترتیب چرخه طبیعی حیات بر هم خورد و از اینجا به بعد بود که طوفان‌ها وزیدن گرفتند، سیلاب‌ها جاری شدند، خشکسالی گسترس یافت، فقر و بیماری شایع شد و جانوران و حیوانات معصوم و زیبا از پای درآمدند. در این میان بیم و ترس دولت‌ها از یکدیگر که ناشی از حرص و ولع آنها برای دست‌اندازی هرچه بیشتر بر منابع و امکانات بود نیز مزید بر علت شد و آنها را به سوی ساخت انواع سلاح و مهمات مرگبار و ویرانگر و از جمله سلاح‌های هسته‌ای سوق داد تا آنجا که هم‌اکنون در زرادخانه‌های نظامی دنیا بر روی هم تعداد حدود ۲۷۶۰۰ سلاح هسته‌ای وجود دارد که از قدرت چند ده بار نابود کردن کره زمین برخوردارند.

آنچه در این میان از یاد رفت و به کلی فراموش شد زمین بود. انگار نه انگار که این سیاره میراث ارجمند گذشتگان و امانتی خطیر از جانب آیندگان است. پس بحران از راه رسید و عواقب آن همه‌گیر شد. بر این اساس جمعی که از دیگران حساس‌تر و خیراندیش‌تر بودند به میدان آمدند. اعتراض‌ها بالا گرفت، راه‌پیمایی‌ها انجام شد، اجلاس‌ها و نشست‌ها برپا و بیانیه‌ها صادر گردید. در این بین روزی هم به نام «روز جهانی زمین پاک» نامگذاری شد.

ماجرا از این قرار بود که در سال ۱۹۶۹ جان مک مونل فرزند یک مبلغ مسیحی و علاقه‌مند به عرصه‌های دین، علم و صلح روز زمین پاک را در اجلاس یونسکو مطرح کرد که این امر مورد استقبال جامعه جهانی و از جمله سیتو اتانت دبیرکل وقت سازمان ملل متحد قرار گرفت. از آن پس مقرر شد که روز ۲۲ آوریل هر سال ـ مصادف با دوم اردیبهشت ـ به عنوان روز زمین پاک گرامی داشته شود.

در این روز برنامه‌های مختلفی در سراسر دنیا به اجرا در می‌آید. از جمله اینکه طبالان بر طبل‌ها می‌کوبند و نوازندگان سازها را کوک می‌کنند و در کوچه‌ها و خیابان‌ها به راه می‌افتند و با نواختن انواع آهنگ به مردم هشدار می‌دهند که زمین در خطر است و باید کاری کرد. در این روز در کشور ما نیز برنامه‌هایی که بیشتر جنبه نمادین دارند به اجرا گذاشته می‌شوند و از جمله گروه‌هایی از دانش‌آموزان با پلاکاردها و پارچه‌نوشته‌هایی در دست در خیابان‌ها به راه می‌افتند و شعاری چند سر می‌دهند و بعد از آن به مدرسه باز می‌گردند و دیگر همه‌چیز در محاق می‌رود و فراموش می‌شود تا سال بعد. حال آنکه بایست هر روز را روز زمین دانست و در این خصوص خائف بود و اندیشناک و چه بهتر آنکه این امر در میان همین دانش‌آموزان و نوباوگان امروز که زنان و مردان فردا هستند نهادینه شود، چه اینکه گفته‌اند: «یادگیری در کودکی همچون کندن نقش بر سنگ است» که هیچ‌گاه زدوده نخواهد شد. یک کودک و یک دانش‌آموز از همان ابتدا و با همه وجود باید دریابد که سلامت او در سلامت آفاق و پاکیزه بودن سیاره زمین است و بدیهی است که این مهم میسر نخواهد شد مگر با سرمایه‌گذاری کافی و همکاری لازم از سوی ارگان‌هایی مثل آموزش و پرورش، صدا و سیما، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و نهادهای دیگری از این دست. در این صورت است که می‌توانیم به آینده زمین امیدوار باشیم.

مسعود یوسفی