تولید در كلاس جهانی

مدیران خواهندتوانست در هر مورد, درجه انطباق شركت موردنظر خود را موردسنجش قرار داده و سپس با بررسی بیشتر به این مهم بپــــردازند كه چگونه می توان نقاط قوت را بیشتر تقویت كرده و نقاط ضعف خود را بپوشانند تا خود را بیشتر به معیارهای تولیدكننده جهانی نزدیك كرده و از مزایای آن بهره مند گردند

در حال حاضر پیوستن كشور ما به روند جهانی شدن تولید و صنعت اجتناب ناپذیر است و تنها راهی كه برای كشور ما باقی می ماند تقویت صنایع خود از دو بعد است. اول بعد كلان اقتصادی و تصمیم گیریهای كلان و دوم بعد خرد و سیاستهای داخلی صنایع كه بعد كلان آن به سیاستگذاریهای دولت و بعد خرد آن به سیاستهای خود شركتهای تولیدی بر می گردد. تولید در كلاس جهانی هدفی برای این سیاستهای داخلی شركتهاست. این واژه برای تعریف بهترین تــولیدكنندگان در جهان به كار رفته است كه می توان آن را انقلاب دوم صنعتی دانست. در این مقاله علاوه بر برشمردن فعالیتها و روشهای كلی و عمومی این مفهوم، در قالب ۲۰ سوال به ویژگیهای این مفهوم پرداخته شده است. این ویژگیها عبارتند از: كانبان، حذف انبار مركزی، مدیریت كیفیت فراگیر، سازماندهی محیط كارخانه و... خواننده می تواند با تطبیق این سوالها با سازمان موردنظر، آن را از این جهت مورد سنجش قرار دهد.

امروزه یكی از مواردی كه تا حد زیادی ذهن تصمیم گیرندگان ارشد كشور ما را به خود مشغول كرده است. بحثهای مربوط به جهانی شدن است. از یك سو پیوستن به سازمانهای جهانی و معاهدات بین المللی به صورت یك ضرورت از طرف جامعه جهانی به تمامی كشورها در حال دیكته شدن است كه كشور ما هم از این قاعده مستثنی نیست و از دیگرسو جهانی شدن با برخی منافع كشور ما و خصوصاً شعار و فلسفه اصلی وجودی نظام جمهوری اسلامی ایران یعنی استقلال در تعارض است. چرا كه مسلم است پیوستن به معاهدات و كنوانسیون ها و سازمانهای بین المللی كه به صورت قوانین فرامرزی عمل می كنند قدرت مانور حكومتها را به عنوان اقتدار مستقل در پهنه یك كشور تضعیف می كند.

از طرفی با نپیوستن كشور ما به سازمان تجارت جهانی انزوای كشور مـــا در تمام زمینه ها قطعی خواهد بود كه به عنوان نمونه، تعرفه هایی تا ۶۰۰ درصد بر كالاهای ما وضع خواهد شد و از طرفی با پیوستن به این سازمان علاوه بر اینكه استقلال ما خدشه دار خواهد شد بسیاری از صنایع ما به دلیل نداشتن توان رقابت نابود خواهند شد.

جایی كه به نظر می رسد بیشتر ذهن تصمیم گیرندگان ما را به خود مشغول كرده است این است كه كشور ما از لحاظ مذهب و ایدئولوژی یك كشور تنها در جهان امروز به حساب می آید و با پیوستن ما به فرآیند جهانی شدن به خاطر برتری ای كه كشورهای صنعتی در تولیدات استراتژیــك برای خود فراهم كرده اند ما دراین امور باید تولید را كنار بگذاریم و غیراز چند زمینه محدود مانند پتروشیمی و... كه در آنها دارای مزیت نسبی هستیم باید عمدتاً به تولید كالاهای غیر مهم و غیراستراتژیك مانند مواد شوینده؛ كمپوت و فروش منابع زیر زمینی و... بپردازیم. در آینده كشور این مسئله دیده می شود كه اگر در مواقعی تصمیم گیری مستقل كشور ما با منافع قدرتهای جهانی در تعارض قرار گیرد آنهــا می توانند با حربه تولیدات استراتژیك برای تامین منافع خود ما را تحت فشار قرار دهند كه نمونه این بازی را در مسائل مربوط به فناوری فوق‌العاده استراتژیك هسته ای می بینیم. در این راستا بسیاری از مشكوكان به روند جهانی شدن این فرایند را زمینه ای برای كنترل جهان از سوی قدرتهای سلطه گر می دانند چرا كه براساس مقوله مزیت نسبی، تولیدات مهم به آنها و تولیدات غیرمهم به كشورهای دیگر سپرده می شود. البته در زمینه گروكشی گفته شده قوانینی برای جلوگیری از این امور در این سازمان وجود دارد ولی هیچ تضمینی برای اجرای این قوانین از سوی قدرتهای عضو این سازمان در هنگامی كه در تعارض با یك قدرت ضعیف قرار می گیرند وجود ندارد.

مسئله بالا و ضرورت پیوستن ما به این روند، ما را ملزم می كند كه تا وقت باقی است و تا در توان ما هست در تولیدات استراتژیك هم برای خود مزیتهایی ایجاد كنیم.

تـلاش برای تـولید در كـلاس جهانـی مـــی تواند ما را در این هدف یاری دهد. این امر از آن رو با دیگر زمینه سازیها برای پیوستن ما به روند جهانی شدن متفاوت است كه این كار امری داخلی برای تولیدكنندگان به حساب می آید. جدای از اینكه مسائل خارج از شركت باید برای موفقیت ما و عمدتاً توسط دولت هموارسازی شود مسائلی هم وجود دارد كه صنایع ما خود باید از درون نسبت به آنها اقدام كنند و معنی این مفهوم چیزی نیست جز اقدام شركتها برای ساخت در كلاس جهانی. این مفهوم می تواند یك مفهوم خرد برای صنایع ما باشد نه یك مفهوم كلان. به این معنی كه امری است مربوط به خود تولیدكنندگان. باید توجه داشت ایجاد زمینه برای تولید در كلاس جهانی وظیفه دولت است و اما اصل ماجرا یعنی خود امر تولیـد در كلاس جهـانی بعد از ایجـاد زمینــه سازیهای دولتی برعهده مدیریت درونی شركتهای تولیدكننده خواهد بود. چون در غیراین صورت، باید توقع داشته باشیم كه وظیفه تولیدكنندگان را هم دولت انجام دهد، امری كه مضحك به نظر می رسد.

در این راستا بدیهی است اولین فعالیتی كه برای حركت به سوی ساخت در كلاس جهانی باید برداریم این است كه بدانیم منظور از این مفهوم چیست و چه ویژگیهایی دارد. ما به عنوان یك شركت چه كارهایی در این زمینه انجام دهیم و سپس به عملیاتی كردن این ویژگیها در شركت خود اقدام كنیم.

● تولید در كلاس جهانی چیست؟

شونی برگر اولین كسی بود كه در سال ۱۹۸۲ از واژه تولید در كلاس جهانی استفاده كرد و این نشان از نوبودن این مفهوم دارد.

تولید در كلاس جهانی(WCM) واژه ای است كه برای تعریف بهترین تولیدكنندگان در جهان به كار رفته است.

تولید در كلاس جهانی یعنی انقلاب صنعتی دوم در زمینه ساخت؛

تولید در كلاس جهانی یعنی یك نگرش جهانی نسبت به بازار و روابط با مشتریان؛

تولید در كلاس جهانی یعنی توسعه كالا و خدمات در سطح و كلاس جهانی.

به طور كلی تولید در كلاس جهانی شامل یك سری فعالیتها و روشهای ساخت در سطح جهانی است كه عمده آنها عبارتند از:

۱ - تولید ناب و تولید پیوسته: این یك سیستم جدید تولیدی است كه بیشتر خواستگاه آن از ژاپن بوده است. روش تولید انبوه كه در اوایل قرن بیستم ایجاد شد طی دو دهه اخیر اندك اندك جای خود را به این روش می دهد.

این روش باعث افزایش بهره وری به میزان حدوداً دو برابر در استفاده از زمان، مكان، زمان انتظار و سرمایه گذاری و ضایعات می شود.

۲ - مدیریت كیفیت جامع: به طور كلی به دنبال این است كه رساندن كیفیت باید تا رسیدن به میزان ضایعات در حد صفر دنبال شود و این از طریق بهبود مستمر و توجه به كیفیت در تمام بخشهای شركت میسر است.

۳ - نگهداری بهرور و جامع: یعنی به حداقل رساندن هزینه های از دست رفته كارخانه و تجهیزات آن و به حداكثررساندن اثربخشی ماشین ها و ارزش افزوده.

۴ - دستیابی سریع به تغییرات مثبت: یعنی كاهش موثر در زمان راه اندازی و استفاده مجدد از تجهیزات. این كار به ما در رسیدن به تولید كم حجم و تولید در دسته های كوچك كمك مـــی كند و این همان چیزی است كه می تواند خواسته هاو سفارشهای مشتریان ما را تامین كند.

۵ - ارزیابی عملكرد جامع كاركنان و درگیركردن جامع كاركنان در امور شركت: این كارها به این خاطر انجام می شود كه مشاركت و تعهد كاركنان نسبت به بهبودهای واقعی در شركت برانگیخته شود. به علاوه احساس مسئولیت و جوابگویی افراد به حداكثر برسد و بالاخره اینكه این كارها موجب جلب اطمینان از رضایت شغلی و عملكرد كاركنان می شود.

● علت وجودی ساخت در كلاس جهانی

برخی از علل ایجاد ساخت در كلاس جهانی عبارتند از:

۱ - رشد سریع ارتباطات؛

۲ - منفعت طلبی سرمایه داران؛

۳ - توسعه و رشد وسایل حمل و نقل؛

۴ - سلطه طلبی امپریالیستی.

ویژگیهای شركتهایی كه در كلاس جهانی تولید می كنند چیست؟ برای ویژگیهای این نوع شركتها شاید تعاریف مختلفی وجود داشته باشد و این امر را می تواند با حك كردن این مفهوم در سایت های جستجوگر اینترنت مشاهده كرد. اگر بخواهیم بدانیم از نظر تولید در كلاس جهانی در چه سطحی هستیم باید ببینیم كه از نظر ویژگیهای آن در چه حدی قرار داریم. با پاسخ به سوالهای زیر و استفاده از جدولی كه در پیوست آمده است می توانیم خود را از این نظر مورد سنجش و مقایسه با شركتهای دیگر در ایالات متحده و انگلیس قرار دهیم.

۱ - آیا شمـا مشتـریانتـان را به مـوقع راه مـــــی اندازید؟ عمل كردن به موقع به تعهداتی كه نسبت به مشتریان دارید، یكی از نكاتی است كه نباید فراموش شود. تاخیرهای پی درپــی و حتی یك باره شما در هنگامی كه مشتـری نیاز مبرمـی به محصولات شما دارد می تواند به قیمت از دست دادن آن مشتری تمام شود.

۲ - آیا تمـام افرادی كه در شركـت شما كار مـی كنند مشتریان كلیدی شما را می شناسند؟ آیا آنها می دانند فرق شركت شما با شركتهای دیگر در چه اموری است؟ آگاهی زیردستان از این امور و آگاهی آنها از نقاط ضعف و قوت شركت باعث می شود كه رضایتمندی آنها بالا رود. رسیدن به هدف یعنی تولید در كلاس جهانی بدون همكاری و آگاهی كاركنان میسر نخواهد بود.

منابع و مأخذ:

۱ - دكتر مهدی غضنفری و سیداصغر ابن الرسول، تولید در مقیاس جهانی، ضرورتی برای صنعت

خودرو، مجله تدبیر شماره ۱۲۰

۲ - WWW.AC.ZA/WCP

۳ - WWW.BPIC.UK

۴ - مایكل همر - فراسوی مهندسی دوباره - ترجمه دكتر عبدالرضا رضایی نژاد - موسسه خدمات فرهنگی رسا - چاپ اول ۱۳۷۸

۵ - LEE KARJEWSKI AND LARRY OPARATION MANAGEMENT STRATEGY AND ANALYSIS- LEE KARJEWSKI AND LARRY P.RITZMAN - ۲۰۰۲ - SIXTH EDITION.

۶ - جیمز ووماك - دانیل جونز - دانیل روس - تولید ناب انقلاب در كیفیت - ترجمه آزاده رادنژاد - چاپ اول ۱۳۷۸

۷ - استیفن.پی.رابینز - رفتار سازمانی - ترجمه دكتر علی پارساییان و دكتر سیدمحمد اعرابی - دفتر پژوهشهای فرهنگی - چاپ ششم ۱۳۸۲

۸ - تی.سی ای. چنگ و سوزان پودولسكی - نظام تولید بهنگام - ترجمه سیدحسن افتخاریان و حمیده غیاثوند - انتشارات سازمان مدیریت صنعتی- چاپ اول ۱۳۸۰

یاسر سبحانی فرد: دانشجوی كارشناسی ارشد مدیریت تولید و عملیات

---