رابطه ورزش و افسردگی

درباره اثر ورزش در درمان افسردگی در سال‌های اخیر مطالعات متعددی انجام شده که بیشتر آنها نشان داده‌اند ورزش به بهبود افسردگی کمک می‌کند. اگر چه سازوکار اصلی اثر درمانی ورزش …

درباره اثر ورزش در درمان افسردگی در سال‌های اخیر مطالعات متعددی انجام شده که بیشتر آنها نشان داده‌اند ورزش به بهبود افسردگی کمک می‌کند. اگر چه سازوکار اصلی اثر درمانی ورزش مشخص نیست ولی به نظر می‌رسد که ترشح برخی مواد (مانند اندورفین، دوپامین، سروتونین و نوراپی‌نفرین) با ورزش کردن در بدن بیشتر می‌شود و این مساله به بهبود روحیه کمک می‌کند. همچنین ورزش کردن باعث می‌شود توجه بیمار از نگرانی‌ها و سایر مسایل ناراحت‌کننده به نکات دیگر برگردانده شود و به بهبود اعتماد به نفس کمک می‌کند. این مسایل هم می‌توانند به کاهش افسردگی بینجامند. اما اگر موثر بودن ورزش را بپذیریم، «میزان» تاثیر آن در کاهش افسردگی هم اهمیت دارد. آیا ورزش کردن می‌تواند به اندازه روان‌درمانی یا دارودرمانی در بهبود افسردگی موثر باشد؟ در کوتاه‌مدت بله. ولی درباره اثربخشی طولانی‌‌مدت ورزش برای درمان افسردگی مطالعه کافی انجام نشده است.

از طرف دیگر، متاسفانه انجام این درمان برای گروه زیادی از بیماران قابل اجرا نیست. چرا که نیاز به انرژی، انگیزه و مداومت زیادی دارد و باعث می‌شود بسیاری از بیماران افسرده این درمان را نپذیرند یا در میانه درمان آن را رها کنند. به علاوه، این درمان تقریبا برای هیچ یک از بیماران مبتلا به افسردگی شدید قابل اجرا نیست. تصور کنید چگونه می‌توان یک فرد افسرده را واداشت هفته‌ای ۵ روز هر روز به مدت نیم ساعت ورزشی دست کم با شدت متوسط انجام دهد. بنابراین در حال حاضر از این روش درمانی فقط به عنوان یک درمان کمکی استفاده می‌شود نه یک درمان اصلی. البته این درست است که در صورت اجرا، اثرات درمان آن زودتر از دارودرمانی ظاهر می‌شود، چرا که دارو برای اثر کردن نیاز به چند هفته زمان دارد. پس اگر بتوان فرد افسرده‌ای را که تحت درمان با روش دیگری هم هست تشویق به انجام ورزش کرد، می‌تواند مفید باشد.

دکتر سیدوحید شریعت

روان‌پزشک

استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران