جایگاه ترکیه در تولید و صادرات فرش

از سال ۱۹۹۰ که ترکیه صادرات فرش خود راآغاز نمود, تا به حال این رشد ادامه یافته است به طوری که رقم ۴ ۲۲۰ میلیون دلار صادرات فرش ترکیه در سال ۱۹۹۰ به رقم ۷۴۵ میلون دلار در سال ۲۰۰۶ رسیده است و ترک ها پیش بینی می کنند این رقم تا پایان سال ۲۰۰۷ به ۱ میلیارد دلار برسد

از سال ۱۹۹۰ که ترکیه صادرات فرش خود راآغاز نمود، تا به حال این رشد ادامه یافته است. به طوری که رقم ۴/۲۲۰ میلیون دلار صادرات فرش ترکیه در سال ۱۹۹۰ به رقم ۷۴۵ میلون دلار در سال ۲۰۰۶ رسیده است و ترک ها پیش بینی می کنند این رقم تا پایان سال ۲۰۰۷ به ۱ میلیارد دلار برسد.

میزان صادرات فرش دستباف ترکیه تا پایان سال ۲۰۰۶ میلادی ۹/۱۴ درصد کل صادرات فرش این کشور یعنی معادل ۷/۱۱۰ میلیون دلار بوده است. درحالی که این میزان برای فرش ماشینی ۳/۶۳۴ میلیون دلار بوده است. ‏

بخش فرش ترکیه در سه ماهه اول سال ۲۰۰۷ رکورد صادراتی حدود ۱۹۹ میلیون دلار را ثبت نمود که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد ۴۷ میلیون دلاری را نشان می دهد. ارزش صادرات فرش ترکیه در سه ماهه نخست سال ۲۰۰۶ ، ۱۵۲ میلیون دلار بود. از لحاظ آماری میزان صادرات فرش ترکیه ۳۱% رشد نشان می دهد که این مطلب امید دست اندرکاران بخش صنایع فرش در این کشور برای رسیدن به هدف‎ ‎یک میلیارد دلاری در پایان سال جاری میلادی را افزایش داده است.

در این مدت طبق آمارهای ارائه شده از سوی موسسه ‏ITKIB ‎‏ ترکیه مجموع فروش صادراتی فرش ماشینی ترکیه ۱۷۰ میلون دلار بوده است. در سال گذشته نیز صنعت فرش ماشینی ترکیه رشد ۱۱ درصدی را تجربه کرده بود. در سه ماه اول سال گذشته سهم فرش در صادرات ترکیه برابر ۰.۸۲% بود که در‎ ‎سه ماه امسال به ۰.۸۶% افزایش یافت.

‎‏ بررسی آمارهای مجمع صادرکنندگان ترکیه نشان می‌دهد این کشور در سه ماه اول سال‎ ‎گذشته میلادی ۱۸.۵ ‎میلیارد دلار صادرات داشت که۱۵۲.۲‎میلیون دلار آن را صادرات‎ ‎فرش ماشینی تشکیل می‌داد‎.

‎این رقم در سه ماه اول امسال به ۲۳.۱۵۵‎میلیارد دلار و صادرات فرش نیز به‎۱۹۹.۴۱۳‎میلیون دلار رسید که حدود ۲۹‎میلیون دلار آن را فرش دستبافت تشکیل‎ ‎می‌داد.

‎شهر غازی آنتپ واقع در جنوب شرق ترکیه که به صورت مرکز تولید و صادرات فرش‎ ‎ماشینی ترکیه در آمده، به تنهایی بخش مهمی از فرش ماشینی صادراتی این کشور را تولید‎ ‎می‌کند.

‎بزرگترین بازار صادراتی فرش ماشینی ترکیه را به ترتیب عربستان سعودی،آمریکا، کشورهای اتحادیه‎ ‎اروپا، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، ازبکستان، رومانی، روسیه،‎ ‎لهستان، اوکراین، عراق، تاجیکستان و فلسطین اشغالی تشکیل می‌دهند‎.

‎ترکیه در ۱۰‎سال اخیر‎ ‎سرمایه‌گذاری های مهمی در زمینه تولید فرش ماشینی با استفاده از فناوری پیشرفته‎ ‎داشته است. ولی هنوز هم در تولید فرش با کشورهایی مانند چین، هندوستان و ایران که‎ ‎از نیروی کار ارزان قیمت بهره می‌جویند، رقابت سختی دارد‎. بلژیک، ترکیه و مصر‎ ‎سه کشور بزرگ صادرکننده فرش ماشینی در جهان هستند.

کل صادرات فرش ماشینی در جهان؛ سالانه برابر چهار میلیارد دلارآمریکا و اروپا بزرگترین واردکنندگان فرش در جهان هستند. آمریکا به تنهایی‎ ۸۵۰ ‎میلیون دلار و اتحادیه اروپا ۱.۲میلیارد دلار سالانه واردات فرش ماشینی‎ ‎دارند.

‎شهر غازی آنتپ ترکیه که به تنهایی حدود۸۰% تولید و صادرات فرش ماشینی‎ ‎این کشور را در انحصار دارد، دارای بیش از۴۰۰ ‎کارخانه‌ فرش‎ ‎ماشینی است. ‎با توجه به این که هر دستگاه بافت فرش ماشینی حدود یک میلیون دلار ارزش دارد،‎ ‎می‌توان گفت سرمایه‌گذاری در صنایع فرش ماشینی این شهر حدود ۴۰۰‎ میلیون دلار است‎. ‎این شهر در سال‌های اخیر در زمینه صنعتی رشد و توسعه قابل توجهی یافته و به صورت‎ ‎مرکز رقیبی برای صنایع نساجی ترکیه در شهر بورسا واقع در غرب این کشور در آمده است‎.

● اتحادیه اروپا همچنان بزرگترین خریدار فرش ترکیه

با نگاهی به آمار و ارقام ارائه شده می توان دریافت که اتحادیه اروپا با سهمی به ارزش ۲/۲۵% بزرگترین خریدار فرش ترکیه است. از مهم ترین این خریداران می توان به رومانی، لهستان، روسیه و به ویژه اعضاء جدید این اتحادیه اشاره کرد که حدود ۹۰ درصد رشد داشته است.

در سه ماهه نخست سال ۲۰۰۷ میزان فروش ترکیه در بازارهای خاور میانه نیز قابل توجه و برجسته است. ارزش صادرات ترکیه به منطقه خاورمیانه به ۵/۱۸ درصد کل صادرات فرش این کشور رسیده است. همچنین میزان خرید عربستان از ترکیه به عنوان یکی از بزرگترین خریداران منطقه ۴/۱۴% افزایش یافت.‏

● صادرات رو به رشد فرش ترکیه به آمریکا ‏

ایالات متحده آمریکا در بین خریداران مهم فرش ترکیه قرار دارد و سهم قابل توجهی از بازار فروش ترکیه را به خود اختصاص داده است. آمار و ارقام صادراتی نشان می دهند همانند سال گذشته امسال نیز تقاضا برای خرید فرش ترکیه در آمریکا رو به افزایش بوده و رشد ۱۵ درصدی را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نشان می دهد.

تهیه و تنظیم : مهندس حمید موسیوند - کارشناس مهندسی نساجی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری

دکتر سید علی مجابی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد