چگونه به حرفهای کودکمان گوش کنیم

مراحل زیر به شما کمک خواهند کرد تا از نظر کمی و کیفی به یک ارتباط مناسب با کودکتان دست یابید

مراحل زیر به شما کمک خواهند کرد تا از نظر کمی و کیفی به یک ارتباط مناسب با کودکتان دست یابید:

- به طور مرتب با آنها گفتگو کنید. هر روز وقتی را به این کار اختصاص دهید. حتی اگر این وقت فقط پنج دقیقه هنگام خوابیدن کودک باشد. مدت زمان صحبت کردن می‌تواند متغیر باشد اما جای آن باید در برنامه روزانه شما مشخص باشد.

- برای صحبت کردن قرار بگذارید. وقتی کودک با شما می‌خواهد صحبت کند یا به طور غیر شفاهی اشاره می‌کند که چیزی او را آزار می‌دهد، ‌ در اسرع وقت به طور خصوصی با او خلوت کرده و یا برای صحبت کردن با او قرار بگذارید. بخصوص برای کودکان خردسال، ‌ بهترین وقت همان موقع است. اگر مجبورید وقت گفتگو را به تأخیر بیاندازید وقت خاصی را مشخص کنید: «الان وقت مناسبی نیست، ‌ ولی امشب درست بعد از جمع کردن ضرفهای شام می‌تونیم توی اتاقت صحبت کنیم» بعد از تعیین قرار بد قولی نکنید.

- تمام توجهتان را به او جلب کنید. به بقیه افراد خانواده بگویید که مزاحم شما نشوند. به یک جای خلوت و ساکت بروید و طوری عمل کنید که انگار تا ابد می‌خواهید گوش کنید. همان قدر که برای دوستان خود که برای مشورت نزد شما آمده اند وقت میگذارید، ‌برای کودکان خود نیز وقت بگذارید.

- سر صحبت را باز کنید. گاهی شروع صحبت برای کودکان مشکل است. پس سر صحبت را با جملاتی نظیر «خوب چی شد» یا «بگو از چی ناراحتی» باز کنید. ولی هر چه این جملات اختصاصی‌تر باشند مؤثرترند. برای مثال ممکن است بگویید: «وقتی امروز از مدرسه اومدی خانه خیلی ناراحت به نطر می‌اومدی. می‌خوای راجع به اون با من حرف بزنی. اگر کودک نشان داد چیزی در مدرسه اتفاق افتاده اما او حالا نمی‌خواهد راجع به آن صحبت کند به او القاء کنید که: آزاد است و می‌تواند در فرصت دیگری این کار را انجام دهد.

- به کودک اجازه صحبت کردن بدهید. وقتی صحبت را آغاز کردید از مهارت‌های خود استفاده کنید تا مکالمه را زنده نگه دارید. افراد بالغ معمولا تمایل دارند راه حل‌هایی پیشنهاد دهند و حتی برای کودکان نطق کنند. در برابر این وسوسه‌ها مقاومت کنید. از پرسش‌ها برای افزایش اعتماد کودک و به حرف کشیدن او استفاده کنید «بعدش چی شد؟» ، ‌ «اون چی گفت؟» از جملاتی استفاده کنید که همدری شما را می‌رساند: «شرط می‌بندم که خیلی ناراحتت کرد.»، ‌«اگر کسی با من این کار رو کرده بود، ‌خیلی عصبانی می‌شدم» یا حتی با کلمات کوتاهی نظیر «چه بد!» یا «عجب!» می‌توان مکالمه را ادامه داد. سعی کنید حرفهای کودک را به خودش برگردانید تا شما را با بخش بیشتری از احساساتش شریک کند. این روش را چندین سال پیش «دکتر کارل راجرز» برای روانشناسانی که با فراد بالغ کار می‌کردند طراحی کرده است. بعد‌ها این روش برای کوکان نیز مورد استفاده قرار گرفت.

● چگونه با کودک خود صحبت کنیم؟

آیا به نظر می‌آید کودکان شما درخواست‌هایتان را نمی‌شنوند؟ اگر این طور است، ‌به خاطر ضعف شنوایی آنها نیست، ‌ بلکه نشانه بی توجهی آنها به حرفهای شما است. آنها تا هنگامی که صدایتان به حدی بلند شود که احساس کنند خیلی جدی هستید به این کار ادامه می‌دهند. رفع این مشکل دو جزء ضروری را می‌طلبد: والدین باید چیزی را بگویند که هدفی از آن دارند و سپس آن مطالب را جدی بگیرند. پس کلمات خود را با دقت انتخاب کنید، ‌ سپس آنها را با صداقت و محکم به کودکان انتقال دهید. کودک شما به زودی یاد خواهد گرفت که در اولین لحظه ای که شروع به صحبت می‌کنید، ‌ به شما گوش فرا دهند. برای نیل به این منظور به نکات زیر توجه کنید:

۱) مجبورش کنید به چشمهایتان نگاه کند.

از آنجایی که حواس کودکان به آسانی پرت می‌شود، ‌ اطمینان حاصل کنید که هنگام صحبت کردن، ‌ به شما نگاه می‌کنند. شاید این مهمترین عامل در پیروی کودک از دستورات یا گوش دادن به شما باشد. نشان دهید که منظور شما از تلاقی نگاه چیست. این روش را از طریق یک بازی به کودک بیاموزید: چند متر دورتر از هم بنشینید و به چشمهای هم نگاه کنید، ‌ هر کس زودتر به اطراف نگاه کند بازنده است. اگر کودکتان از نگاه کردن به چشمان شما می‌ترسد یا احساس ناراحتی نمی‌کند، ‌ به او بیاموزید تا به دهان یا تمام صورت شما نگاه کند. گاهی برای جلب توجه یک کودک لازم است تماس جسمی با او داشته باشید. به آرامی دستتان را روی شانه اش بگذارید و یا در صورت لزوم، ‌ دوتا دستتان را روی شانه‌هایش قرار دهید و با ملایمت صورتش را به طرف خود نگاه دارید. فقط گاهی از این روش استفاده کنید و بکوشید به استفاده از آن عادت نکنید. برای کودکان بزرگتر هر چیزی بیش از، ‌یک اشاره کوچک، ‌ با دست بر شانه اش، ‌ممکن است به جای جلب توجه، ‌به یک رویارویی بدون ثمر بیانجامد. وقتی کودک هنگام صحبت به شما نگاه می‌کند، ‌برای این کار او را تشویق کنید و بگذارید بداند که از او راضی هستید. بعدها در صورتیکه علاوه بر نگاه کردن به شما، ‌از دستورات نیز پیروی کرد، ‌او را تحسین کنید.

۲) آرام ولی محکم صحبت کنید.

اگر معمولا هنگامی که کاری از کودکتان می‌خواهید صدایتان را بلند می‌کنید، ‌کودک می‌آموزد تا هنگامی که صدایتان را به حداکثر نرسانده اید، ‌به شما بی توجهی کند. اگر متوجه شدید صدایتان لحظه به لحظه بلندتر می‌شود، ‌صبر کنید.یک نفس عمیق بکشید، ‌به چشمهای کودک خیره شوید، ‌با آهستگی و بسیار شمرده سخن بگویید. بگویید،‌« علی، ‌(با یک مکث بین هر کلمه در حالی که به هم نگاه می‌کنید)، ‌من ... ازت ... می‌خوام ... لباسهات رو ... همین حالا ... جمع کنی ... و توی ... کمد ... گذاری.

۳) از جملات پرسشی اجتناب کنید.

وقتی به کودکتان می‌گویید «چطوره لباسهات رو جمع کنی؟» اگر پاسخ دهد، «حالا نه!»متعجب نشوید. اگر بگویید، ‌»می آیی حالا طرف‌ها رو تمیز کنیم؟» این فرصت را به او داده اید تا بگوید، «نه نمی‌آم.» اگر در مورد چیزی که می‌خواهید کودکتان انجام دهد سؤالی در ذهن ندارید، ‌از جملات قاطع استفاده کنید تا دقیقا بداند چکار باید بکند و به علاوه آن را چه موقع، ‌کجا و چگونه انجام دهد.

۴) با جملات ساده صحبت کنید.

از کلماتی که کوکتان آنها را نمی‌فهمد استفاده نکنید. ساده و روشن حرف بزنید. پرچانگی نکنید. دستورات و توضیحات طولانی ممکن است باعث فراموش شدن بخش‌های اصلی صحبتتان شود. نوجوانان برای به یادآوردن سرنخ‌های اطلاعات شفاهی، ‌توانایی محدودی دارند. گفتگوهای کوتاه و ساده، ‌همراه با یک عکس العمل طبیعی بهتر از یک سخنرانی طولانی، ‌درک و به خاطر سپرده می‌شود. به جای ادامه گفتگو در مورد مسئولیت، ‌ارزش پول و اصول اخلاق، ‌وضعیت را برای کودک روشن کنید:«یا همین حالا از دوچرخه سواری دست می‌کشی، ‌یا یک هفته حق سوار شدن نداری.»

۵) احساستان را به کودک بگویید.

بدون آنکه به طور مستقیم از کودک انتقاد کنید، ‌به او بگویید که در مورد اعمال و رفتارش چه احساسی دارید. برای مثال، «برای اینکه خودت توالت را تمیز نمی‌کنی، ‌واقعا ناراحتم.» یا، «وقتی به موقع خونه نمی‌آی واقعا نگران می‌شم». اگر از جملاتی استفاده کنید که به جای کودک به خودتان اشاره کند، ‌می توانید از انتقاد، ‌سرزنش یا حمله کردن به کودک بپرهیزید، ‌هم چنان احساسات را به طور مؤثری بیان کنید.