سایه اعتیاد روی سر خانواده

آیا همسرتان نیمه های شب از خانه خارج می شود آیا او به شدت ناآرام و بی قرار است آیا او بدون زمینه های قبلی دچار استرس است این نشانه ها و بسیاری از نشانه های دیگر ذهنی, روانی, جسمی و اجتماعی که همگی در سبک زندگی تغییر ایجاد می کنند می توانند دلایل استفاده از مواد مخدر باشند

آیا همسرتان نیمه‌های شب از خانه خارج می‌شود؟ آیا او به شدت ناآرام و بی‌قرار است؟ آیا او بدون زمینه‌های قبلی دچار استرس است؟ این نشانه‌ها و بسیاری از نشانه‌های دیگر ذهنی، روانی، جسمی و اجتماعی که همگی در سبک زندگی تغییر ایجاد می‌کنند می‌توانند دلایل استفاده از مواد مخدر باشند.

● تغییرات ذهنی و روانی

علایم روانی مصرف مواد به نوع ماده مخدر بستگی دارد. یک ماده مخدر قوی مثل ماری جووانا قدرت تخریب خاطرات و برهم زدن تعادل و ایجاد هماهنگی را دارد و باعث لکنت می‌شود. کسانی که که کوکایین مصرف می‌کنند دچار حالاتی از سرخوشی و بی‌قراری می‌شوند و افسردگی می‌گیرند. کسی که برای مدت طولانی از مواد مخدر استفاده کند مشکلاتی مثل کمبود اعتماد به نفس، حسادت، خشونت نسبت به انسان‌ها و حیوانات و مشکلات شخصیتی پیدا می‌کند.

● تغییرات جسمی

تغییرات جسمی ناشی از مصرف مواد مخدر نیز بسیار وابسته به نوع ماده‌ای است که فرد مصرف می‌کند. بعضی از مواد کاهش بیش از اندازه و یا افزایش وزن در فرد ایجاد می‌کنند. کوکایین و متامفتامین‌ها تمایل به خوردن را از بین می‌برند. مصرف طولانی مدت هرویین باعث لاغری بیش از اندازه می‌شود، مشکلات خواب نشانه مصرف مواد مـــــحرک مثل باربیتورات‌ها است. مواد مخدرمی توانند باعث مشکلاتی در کبد و جریان خون شوند. یکی از نشانه‌های تخریب کبد به دلیل مصرف مواد مخدر زردی پوست و چشم‌ها است. استفاده از مخدرها چه در مدتی کوتاه و چه در طولانی مدت ظاهری ورم کرده وتورم و قرمزی در چشم‌ها ایجاد می‌کند.

● شواهدی برای تایید اعتیاد همسر

کسی که مواد مخدر مصرف می‌کند نمی‌تواند آن را برای مدت طولانی از دیگران پنهان کند. فرد معتاد برای مصرف هر ماده مخدری نیاز به لوازم مصرف دارد، مثلاً برای مصرف ماریجوآنا باید ازوسیله‌ای به نام روچ کلیپ و کاغذ رول استفاده کرد. کسی که هرویین استفاده می‌کند باید از سرنگ و شریان بند استفاده کند. مصرف کوکایین و یا مواد دیگر می‌تواند ته مانده‌ای داشته باشد. مصرف کننده‌ها معمولا مواد را پنهان می‌کنند، پیدا کردن مخفیگاهی از بسته‌های کوچک و یا وجود بسته‌های خالی و قوطی‌ها خالی کوچک می‌تواند نشانه‌ای از اعتیاد باشد. یکی دیگر از شواهد اعتیاد می‌تواند خرج‌های پنهانی همسرتان باشد و جای سوزن آمپول و آبسه‌های ناشی از تزریق‌های متوالی نیز می‌توانند نشان‌دهنده اعتیاد همسرتان باشند.

● پرسش

آیا شما باید با همسر معتاد زندگی کنید؟ آیا شما می‌توانید او را تغییر بدهید؟ آیا اعتیاد همسرتان زندگی شخصی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

اعتیاد همسر زندگی شما را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و مشکل همسرتان در واقع مشکلات بزرگتری برای شما است. در بیشتر موارد همسر معتاد بساط اعتیادش را از خانواده و دوستانش پنهان می‌کند و با دروغ و انکار اعتیادش پیش می‌رود تا به رابطه خانوادگی و دوستانه‌اش آسیبی نرساند. اکنون شما چه واکنش و روفتاری می‌توانید داشته باشید؟ مهمتر از هرچیز شما بایدیک درک منطقی از موقعیتی که در آن قرار دارید برسید. در اولین قدم این ۵ الگوی کلی رفتاری که در رابطه با زندگی با فرد معتاد مطرح می‌کنند را درنظر بگیرید:

شما حقیقت را انکار می‌کنید: خانواده و دوستان معمولا وقت و انرژی‌شان را صرف پنهان کردن مشکلات فرد معتاد می‌کنند. اما این کار که معمولا برای حفظ آبرو انجام می‌شود بی‌فایده است. فرد معتاد با ظاهر نامتعارف، رفتارهای خشونت‌آمیز و ناتوانی در برقراری ارتباط سالم با دیگران مشکلاتش را بروز می‌دهد وفرزندان، دوستان، افراد وابسته به فامیل، رئیس و همکار متوجه این تغییرظاهری و رفتاری می‌شوند.

شما تاییدش می‌کنید: یک نوع واکنش نابالغ، احساسی و غیرمنطقی دربرابر فرد معتاد این است که شما نیز مانند او رفتار کنید. این واکنش مشابه در نظر فرد معتاد ایجاد یک حالت روانی برای تایید گرفتن از دیگران است و اگر شما همسرتان را بیش از حد قبول داشته باشید ممکن است به چنین شیوه‌ای عمل کنید. فرد معتاد می‌تواند برای گرفتن تایید از شما بخواهد که یک بار چیزی را امتحان کنید و شما برای اینکه نزدیکی با همسرتان را حفظ کنید همراهی‌اش کنید. یک مثال معمول در مورد افراد سیگاری و یا کسانی که الکل مصرف می‌کنند وجود دارد که به شما پیشنهاد می‌دهند که یک پک به سیگار بزنید و یا یک جرعه مشروب بنوشید.

تلاش‌های غیر اصولی برای تغییر دادن: کمتر کسی بعد از اینکه متوجه اعتیاد همسرش می‌شود بدون هیچ تلاشی برای حفظ زندگی تصمیم به جدایی می‌گیرد. بسیار مهم و ضروری است که اگر می‌خواهید به همسرتان کمک کنید تا اعتیادش را ترک کند اینکار را با آگاهی، دانش و مشورت با یک کارشناس انجام بدهید. در غیر اینصورت تلاش‌هایتان بی‌نتیجه خواهند بود و هرچه شما بیشتر تلاش کنید جواب کمتری از سوی همسرتان خواهید گرفت.

شروع یک زندگی به دور از اجتماع: فرد معتاد و وابستگانش هر کدام به شیوه خودشان از اجتماع فاصله می‌گیرند. همسر معتاد شما بخاطر مشکلات روحی ناشی از مصرف مواد منزوی می‌شود و شما و اطرافیان دیگرش از روی شرم، خجالت و افسردگی از دیگران جدا می‌شوید.

زندگی با فرد معتاد کار دشواری است. بسیار سخت است که ببینید کسی که او را بی‌اندازه دوست داشته‌اید اینگونه تغییر کرده است و یا از ابتدا چنین دروغی به شما گفته است. احساس شرمساری، بی‌اعتمادی، ناامیدی و نارو خوردن بسیار دردناک هستند و اکنون شما همه آنها را به یکباره احساس می‌کنید در چنین وضعیتی شما آنقدر به همسرتان فکر می‌کنید که نیازهای خود و فرزندتان را نیز فراموش می‌کنید. در حقیقت همه توان و انرژی شما صرف این موضوع می‌شود که چگونه به همسرتان کمک کنید تا اعتیادش را ترک کند ویا اینکه هر لحظه دریک مجادله ذهنی با همسرتان به دنیال مقصر و متهم می‌گردید. اما زمانی شما می‌توانید از این وضعیت رها شوید که این نکته را به درستی درک کنید که اگر همسرتان نخواهد از این وضعیت خلاص شود همه تلاش‌های شما بیهوده و بی‌ارزش هستند.

● چرا من؟

«چرا؟» در موقعیت سختی که درآن قرار گرفته‌اید این پرسش بسیار بی‌اهمیت است. زیرا شما باعث اعتیاد همسرتان نشده‌اید. به جای این پرسش‌های آزاردهنده، راههایی را جستجو کنید که در همسرتان شوق ترک اعتیاد را ایجاد کند و مشکلات روحی و روانی شما و فرزندانتان را کاهش بدهد:

۱. همسرتان را کنترل نکنید. جیب‌هایش را نگردید و به دنبال نشانه‌ها و علایم اعتیادش نباشید. یک باراین کار را کرده‌اید و فهمیده‌اید که او مواد مصرف می‌کند. وارسی رفتار و حرکات او کمکی به درمان او نمی‌کند زیرا این روش اصلاً در مرحله درمان قرار دارد.

۲. مسئولیت‌های همسرتان را به عهده نگیرید. او باید بداند که در هر شرایطی مسئولیت‌هایی دارد و باید وظایفش را انجام بدهد. همسرتان از اینکه به عنوان یک فرد بیمار به حاشیه کشیده می‌شود احساس خوبی ندارد.

۳. از خودتان یک قربانی نسازید. نقش قربانی به اندازه نقش یک فرد معتاد آزاردهنده و بیمارگونه است.

۴. از انزوا و گوشه تنهایی‌تان بیرون بیایید و مسئولیت‌های جدید را به عهده بگیرید فقط بخاطر اینکه حال روحی تان بهتر شود و ناامید نشوید.

۵. اجازه بدهید همسرتان نتایج تاسف بار اعتیادش را لمس کند. اگر او شغلش را رها کرده است شما نباید مسئولیت‌اش را به عهده بگیرید. حداقل نیازهای مادی‌اش را تامین نکنید. از همسرتان در برابر خطرات ناشی از مصرف مواد محافظت نکنید. تا زمانی که او آسیب‌ها را حس نکند به ترک اعتیاد فکر نمی‌کند.

۶. فراموش نکنید که تغییر به معنی به دست آوردن تجربه‌های جدید و متفاوت و ناشناخته است و همین دلیل است که ماهیت تغییر ترسناک به نظر می‌رسد. همسر شما تغییر کرده است و این مساله هم برای شما و هم برای خودش ترسناک است. این تغییر همسرتان را وابسته به چیزهایی نامطلوب کرده‌اند اما شما هنوز فرصت دارید تا خودتان را از شرایطی که همسرتان به وجود آورده رها کنید:

۷. اعتماد کنید: بسیار مشکل است به فرد معتادی که به شما خیانت کرده است اعتماد کنید. اما اعتماد شما مهم‌ترین انگیزه همسرتان برای تغییر کردن است. هر چیزی که پایه‌های اعتماد را متزلزل می‌کند را کنار بگذارید: نادیده گرفتن، انتقاد، غر زدن و تحقیر کردن را کنار بگذارید.

۸. به خودتان کمک کنید: اگر می‌خواهید با همسرتان زندگی کنید و او را تغیییر بدهید باید بسیار صبور باشید. یادتان باشد ماندن در چنین رابطه‌ای بسیار استرس‌زا است. برای تحمل این شرایط سخت شما نیاز به حمایت‌های بیرونی دارید. مشاور و رفتاردرمانگرها می‌توانند به شما کمک کنند تا این شرایط سخت را تاب بیاورید.

۹. از ارتباط نگریزید: اگر واقعا می‌خواهید همسرتان تغییر کند باید بتوانید ارتباط صمیمانه‌ای که قبلاً داشتید را ادامه بدهید. اگر او را طرد کنید و یا تهدید کنید که اگر تغییر نکند رابطه‌تان خوب نخواهد شد برای همسرتان یک مانع بزرگ برای تغییر ایجاد می‌کنید.

۱۰. درمان را جدی بگیرید: درمان‌های متفاوتی برای ترک اعتیاد وجود دارند و شما و همسرتان می‌توانید با توجه به شرایطی که دارید یکی از آنها را انتخاب کنید. یادتان باشد که:

۱۱. در تمام طول درمان همسرتان پایبند گام نخست باشید. در هر مرحله از درمان به همسرتان اعتماد کنید و بپذیرید که او توانسته مراحل درمان را با موفقیت طی کند.

۱۲. اگر اعتیاد همسرتان یک بی‌احتیاطی احمقانه و یک اشتباه بوده است او را ببخشید. به جای اینکه او را متهم کنید به این بیاندیشید که شاید شما هم در شرایط مشابه همسرتان و با روحیات خاص او چنین خطایی مرتکب می‌شدید.

۱۳. اگر در مراحل درمان همسرتان از درمانش شکایت کرد و از شما خواست تا او را در این وضعیت رها کنید جدی نگیرید وآن را به حساب فشار روانی و جسمی‌ای که تحمل می‌کند بگذارید.

۱۴. اگر تغییر و تحول همسرتان را می‌خواهید، باید خودتان نیز تغییر کنید. این تغییر ابتدا باید در دیدگاهتان نسبت به یک فرد معتاد باشد.

۱۵. به حریم خصوصی همسرتان احترام بگذارید. زندگی‌اش را برای کنترل رفتار و اعمالش جستجو نکنید.

۱۶. روش‌های درمانی فراوانی با رویکردهای متفاوتی برای ترک اعتیاد وجود دارند. اما هیچ درمانی یک شبه اتفاق نمی‌افتد و شما باید برای درمان وقت، انرژی و هزینه بگذارید.

● تغییرات اجتماعی

کسی که مواد مخدر مصرف می‌کند برای رسیدن به اهداف که معمولاً برآورده کردن نیازهای مالی هستند دروغ می‌گوید.

دروغگویی اولین و مهمترین تغییر رفتاری یک فرد معتاد است. او برای توجیه رفتارهای غیرعادیش و حتی برای تغییر ناگهانی ظاهرش دروغ سرهم می‌کند. او دچار بی‌اعتمادی و شکاکیت نسبت به دیگران به ویژه همسرش می‌شود. کوکایین باعث احساس سرخوشی و پرحرفی می‌شود و متامفتامین‌ها پرخاشگری و خشونت ایجاد می‌کنند.

این تغییرات رفتاری را ناظران بیرونی معمولا بهتر از همسر تشخیص می‌دهند. خشونت‌های کلامی و جسمی نیز می‌توانند نتیجه مصرف موادمخدر باشند. کسانی که داروهای روانگردان اکستازی مصرف می‌کنند، قدرت تصمیم گیری را از دست می‌دهند و مصرف کک فرد را دچار وسواس در شستشو می‌کند.

ریحانه دوستدار