تزریق خون اورژانسی

یکی از بخش‌های منتشر در کل بدن انسان خون است. این بافت زنده، حرکت می‌کند و با حرکت خود وظایف انتقال اکسیژن، مواد غذایی و دفاع از بدن را به عهده دارد. درون خون، سلول‌ها و مواد مختلفی …

یکی از بخش‌های منتشر در کل بدن انسان خون است. این بافت زنده، حرکت می‌کند و با حرکت خود وظایف انتقال اکسیژن، مواد غذایی و دفاع از بدن را به عهده دارد. درون خون، سلول‌ها و مواد مختلفی وجود دارد. یکی از این سلول‌ها گلبول‌های قرمز هستند. گلبول‌های قرمز وظیفه انتقال اکسیژن را در سراسر بدن به عهده دارند. اگر میزان گلبول‌های قرمز کاهش یابد، این وظیفه مختل می‌شود. نمونه آن را می‌توان در افرادی دید که دچار کم‌خونی هستند. در این افراد تعداد یا حجم کلی گلبول‌های قرمز کاهش می‌یابد.

میزان کم‌خونی براساس میزان هموگلوبین خون برآورد می‌شود. این ماده در گلبول‌های قرمز وجود داشته و عامل انتقال اکسیژن در بدن است. میزان هموگلوبین یک عدد است، اما تفسیر این عدد باید براساس شرایط بیمار انجام شود. به فرض هموگلوبین ۷ برای فردی جوان که مبتلا به تالاسمی است قابل قبول باشد، اما در بیماری‌های مزمن (همچون مبتلایان به سرطان) یا در بیماران قلبی این میزان از هموگلوبین جوابگوی نیازهای بدن نیست و باید جبران شود.

کاهش گلبول‌های قرمز منجر به کاهش خون‌رسانی به اعضای بدن می‌شود. با توجه به عضوی که کمبود در آن ایجاد شده علائم بروز می‌کند. اگر خون به مغز نرسد، فرد دچار احساس گیجی، سیاهی رفتن چشم و حتی افت هوشیاری می‌شود. کمبود اکسیژن در پوست منجر به رنگ پریدگی و سردی اندام‌ها می‌شود. علل کم خونی متفاوت است و قبل از درمان باید علت را شناسایی کرد. از علل تغذیه‌ای گرفته تا بیماری‌های لاعلاج می‌تواند در عملکرد یا تولید گلبول قرمز تداخل ایجاد کنند. کمبود آهن از شایع‌ترین علل مولد کم‌خونی است. این علت بیشتر در زنان بروز می‌کند که دچار عادت ماهانه شده و مقداری خون از دست می‌دهند. این نوع از کم خونی را می‌توان با تجویز قرص آهن درمان کرد.

یکی از روش‌های جبران اورژانسی کم‌خونی، تزریق خون است. گلبول‌های قرمز را در کیسه‌هایی مخصوص جمع‌آوری کرده و در شرایطی که جان بیمار در گرو انتقال فوری این گلبول‌هاست، تزریق می‌کنند. فراموش نکنیم که برای تزریق، اصل حفاظت از جان بیمار مطرح است. میزان هموگلوبین بیمار معیار هست، اما شرایط و علائم بیمار و نوع بیماری نقش مهم‌تری برای تصمیم‌گیری برای تزریق خون دارد. معمولا بیماران مبتلا به فقر آهن نیازی به دریافت خون ندارند، مگر در شرایطی که کم‌خونی آنها به واسطه مشکل جدیدی یا عدم پاسخ مناسب به آهن چنان تشدید شود که نیازمند درمان اورژانسی باشد. به فرض اگر خون بیمار هموگلوبین به حدی پایین آید که دچار حملات سنکوپ یا سرگیجه مداوم شود که وضعیت زندگی بیمار را مختل کند.در بیمارانی که نیازمند عمل جراحی هستند، اگر احتمال از دست رفتن خون به میزان بیش از نیم لیتر در حین عمل باشد و هموگلوبین اولیه بیمار کمتر از ۹ باشد، با نظر پزشک برای بیمار خون تجویز می‌شود.

دکتر بهروز هاشمی

متخصص طب اورژانس