افزایش کلسترول خون

HDL کلسترول خوب با حمل LDL کلسترول بد مانع چسبیدن LDL به جدار رگ میشود در حالیکه LDL به تنهایی به جدار رگ چسبیده و ایجاد پلاک آترواسکلروز می نماید

HDL ( کلسترول خوب ) با حمل LDL ( کلسترول بد ) مانع چسبیدن LDL به جدار رگ میشود در حالیکه LDL به تنهایی به جدار رگ چسبیده و ایجاد پلاک ( آترواسکلروز ) می نماید.

کلسترول بالای خون یکی از مهمترین عوامل خطر در ایجاد بیماریهای قلبی است . در واقع به هر میزان که کلسترول خون بالاتر می باشد احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی - عروقی بیشتر است . بیماریهای قلبی بعنوان اولین عامل مرگ و میر شناخته شده اند . سالیانه ،‌حدود یک میلیون نفر در ایالات متحده دچار حمله قلبی می شوند و حدود نیم میلیون نفر در اثر بیماریهای قلبی می میرند .

زمانیکه کلسترول خون از حد طبیعی بالاتر رود ، در دیواره عروق رسوب می کند . در درازمدت رسوبات ایجاد شده باعث سختی دیواره شریانها و باریک شدن جریان خون عروق قلبی و کاهش خونرسانی به آن می شوند و در نتیجه قلب دچار کاهش و ایست حرکت می گردد . با کاهش جریان خون به عضلات قلب شخص دچار درد سینه می شود . حال اگر جریان خون بطور کامل متوقف شود حمله قلبی عارض می گردد .

کلسترول بالای خون بخودی خود باعث ایجاد علائم نمی شود و لذا بسیاری از مبتلایان به این عارضه ، علامت مشخصی ندارند . آگاهی از سطح کلسترول خون بسیار مهم و حیاتی است چرا که کاهش سطح کلسترول خون می تواند بطور چشمگیری میزان ابتلا به بیماریهای قلبی - عروقی و احتمال سکته های قلبی را کاهش دهد . کاهش سطح کلسترول در تمامی رده های سنی اهمیت دارد . جوانان ،‌ میانسالان وافراد مسن ، زنان و مردان وحتی افرادی که بیماری قلبی ندارند باید بطور جدی در کاهش سطح کلسترول تلاش نمایند .

هر فرد ۲۰ ساله یا مسن تر باید کلسترول خون خود را حداقل هر پنج سال یکبار اندازه گیری نماید .

● معمولاً میزان کلسترول خون پس از حدود ۹ تا ۱۲ ساعت ناشتا بودن اندازه گیری می شود و می توان همزمان معیارهای زیر اندازه گیری شود :

▪ میزان کلسترول تام خون

▪ میزان LDL که همان کلسترول بد می باشد و عامل اصلی در تخریب دیواره عروق می باشد .

▪ میزان HDL که در واقع بعنوان کلسترول خوب می باشد و عامل جلوگیری کننده از تخریب دیواره عروقی می باشد .

▪ تری گلیسیرید ها : که نوع دیگری از چربی خون می باشد .

HDL بدن را در مقابل بیماری قلبی محافظت می نماید لذا هر چه بیشتر باشد بهتر است . مقادیر کمتر از ۴۰ میلی گرم در دسی لیتر ،‌ احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش می دهد .

● عوامل مؤثر بر میزان کلسترول خون

▪ عوامل مختلفی بر سطح کلسترول خون تأثیر می گذارند :

الف) رژیم غذایی :

چربیهای اشباع شده موجود در غذاها میزان کلسترول خون را بالا می برند . در واقع چربیهای اشباع شده عامل اصلی افزایش کلسترول می باشد . لیکن کلسترول موجود در غذاها نیز عامل مهمی می باشد . لذا کاهش این دو عامل در غذاهای مصرفی نقش بسیار مهمی در کاهش کلسترول خون دارد .

ب) وزن :

بالا بودن وزن نقش مهمی در ابتلا به بیماریهای قلبی دارد . ضمناً افزایش وزن می تواند میزان کلسترول خون را افزایش دهد . کاهش وزن نیز می تواند در کاهش LDL و کلسترول خون مؤثر واقع شود .

ج) فعالیت های بدنی :

عدم تحرک بدنی می تواند بعنوان یک عامل ابتلا به بیماریهای قلبی بحساب آید . فعالیت بدنی منظم می تواند میزان کلسترول بد را کاهش داده و میزان کلسترول خوب را افزایش دهد . ضمنآً باعث کاهش وزن بدن می شود .

فاکتورهای بالا قابل تغییر می باشند و هر شخصی می تواند آنها را تحت تأثیر قرار دهد . لیکن فاکتورهای زیر قابل تغییر نمی باشند :

۱) سن و جنس :

با افزایش سن سطح کلسترول افزایش می یابد . قبل از یائسگی ، زنان سطح کلسترول پایین تری نسبت به مردان همسن و سالان خود دارند . لیکن بعد از یائسگی ، LDL در خانمها افزایش می یابد .

۲) وراثت :

کلسترول خون در بعضی از خانواده ها بیشتر از حد می باشد .

بطور کلی ، هر چه LDL خون بالاتر باشد و عوامل خطر بیماریهای قلبی بیشتری در شخص باشد ، احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی - عروقی و سکته های مغزی را افزایش می دهد . یکی از مهمترین عوامل خطر ، دیابت ( مرض قند ) می باشد .

▪ مهمترین عوامل خطری که میزان LDL و اثرات آن را تحت تأثیر قرار میدهد :

الف) استعمال دخانیات

ب) فشارخون بالا ( ۱۴۰ بر روی ۹۰ میلی متر جیوه تا بالاتر از آن )

ج) میزان HDL پایین ( پایین تر از ۴۰ میلی گرم در دسی لیتر خون )

د) سابقه خانوادگی ابتلا به بیماریهای قلبی - عروقی در سنین پایین ( منظور بیماری قلبی - عروقی در پدر یا برادر در سن پایین تر از ۵۵ سال و یا بیماری قلبی - عروقی در مادر یا خواهر در سن کمتر از ۶۵ سال می باشد . سن ۴۵ سال یا بالاتر در مردان و ۵۵ سال یا بالاتر در زنان .

● درمان : مهمترین هدف درمان کلسترول در واقع کاهش میزان LDL خون می باشد که منجر به کاهش احتمال ابتلا به بیماری قلبی - عروقی خواهد بود .

▪ دو راه عمده برای کاهش کلسترول مطرح می باشد :

۱) تغییر فرهنگ زندگی که عبارتند از : رژیم غذایی مناسب ، افزایش فعالیت بدنی و کنترل وزن .

۲) درمان دارویی : که البته در صورت لزوم حتماً باید با روش اول آمیخته شود .

البته شایان ذکر است پزشکان در مورد نوع درمان ، با توجه به میزان وجود عوامل خطر تصمیم گیری خواهند نمود . بعنوان مثال شخصی که در جدول فوق در بین افراد « با احتمال خطر بالا » قرار گرفته باشد باید LDL خون خود را تا حد زیر ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر کاهش دهد . لذا ممکن است پزشک شما بر حسب این لزوم ، توصیه به تغییر فرهنگ زندگی را در کنار درمان دارویی توصیه نمایند .