آمبولانس خصوصی بهتر است یا دولتی

بارها شده آمبولانس ها با آن صدای بوق بلندشان از کنارمان رد می شوند در آن لحظه به احتمال زیاد به تنها چیزی که فکر می کنیم حال بیمار داخل آمبولانس است و کمتر کنجکاو می شویم ببینیم این آمبولانس از کجا آمده و به کجا می رود و اینکه خصوصی است یا دولتی

بارها شده آمبولانس‌ها با آن صدای بوق بلندشان از کنارمان رد می‌شوند. در آن لحظه به احتمال زیاد به تنها چیزی که فکر می‌کنیم حال بیمار داخل آمبولانس است و کمتر کنجکاو می‌شویم ببینیم این آمبولانس از کجا آمده و به کجا می‌رود و اینکه خصوصی است یا دولتی؟ اگر شما هم فرق این دو نوع از آمبولانس‌ها را نمی‌دانید و کنجکاوید بدانید موقع حادثه بهتر است به کدام زنگ بزنید این مطلب را از دست ندهید.

دکتر محمدتقی طالبیان، متخصص طب اورژانس، رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی کشور

وقتی دچار حادثه می‌شویم باید با چه شماره‌ای تماس بگیریم؟ ۱۱۵ یا آمبولانس خصوصی؟

براساس قانون، اورژانس ۱۱۵ مسئول رسیدگی به موارد اورژانس و فوریت‌های پزشکی است و در سراسر کشور پوشش جاده‌ای و شهری مناسبی دارد، به طوری که ۱۰۰ درصد‌ آزادراه‌ها،‌ ۸۰درصد بزرگراه‌ها، ۷۰درصد راه‌های اصلی و ۱۰درصد راه‌های فرعی را پوشش داده و دارای ۲۰۵۶ پایگاه شهری و جاده است. از سوی دیگر تجهیزات آمبولانس ۱۱۵ کامل بوده و نیروها و تکنسین‌های آن از تخصص کافی برخوردار هستند. آمبولانس خصوصی متولی خدمات آمبولانسی با شرح وظایف، ماموریت و فرایندهای کاری متفاوت است،‌ بنابراین مقایسه این دو سازمان باتوجه به تفاوت‌های ساختاری و عملکردی صحیح نیست. این را هم بگویم که در سراسر کشور حداقل ۴۱۸۶ دستگاه آمبولانس زمینی، ۵۶ ناوگان اتوبوس آمبولانس، ۶ فروند بالگرد امداد هوایی و ۳ شناور دریایی و بیش از ۱۴هزار تکنسین فوریت‌های پزشکی در اورژانس ۱۱۵ حضور دارند. آخرین نکته اینکه خدمات ۱۱۵ رایگان است اما تعرفه آمبولانس خصوصی برای انتقال زیر ۳ ساعت ۷۰هزار تومان است.

بیمارستان‌های دولتی بیماران آمبولانس‌های خصوصی را پذیرش می‌کنند؟

درصورتی که از قبل هماهنگ شده باشد این امر میسر خواهد بود.

اگر بیمارستان نزدیک محل حادثه بود، بهتر است خودمان بیمار را منتقل کنیم یا منتظر آمبولانس شویم؟

بسته به شرایط بیمار می‌توان تصمیمات متفاوتی گرفت. در صورتی که انتقال شخصی بیمار منجر به آسیب بیشتر شود نباید انتقال صورت بگیرد. از سوی دیگر اگر انتظار برای آمبولانس باعث از دست رفتن زمان طلایی شده و صدمات جانی جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد انتقال سریع بیمار به بیمارستان امری ضروری است.

از زمانی که به اورژانس تلفن می‌زنیم تا رسیدن آمبولانس معمولا چقدر طول می‌کشد؟

زمان بسته به وسعت شهری و میزان ترافیک متفاوت خواهد بود اما متوسط زمان رسیدن در شهرهای کوچک زیر ۸ دقیقه، در شهرهای بزرگ ۱۰دقیقه، در استان تهران ۵/۱۲ دقیقه و در جاده‌های بین‌راهی ۱۵ دقیقه است.

آمبولانس‌ها معمولا بیمار را به کدام بیمارستان منتقل می‌کنند؟ بیمارستان خصوصی یا دولتی یا نزدیک‌ترین بیمارستان؟

براساس قوانین و شرایط موجود (تعداد بالای ماموریت‌ها با متوسط ۵۶۰۰ ماموریت در روز در سراسر کشور همچنین کمبود نیروی انسانی و آمبولانس)، ‌اورژانس ۱۱۵ موظف است بیماران را به مراکز درمانی دولتی مرتبط منتقل کند. در صورت انتقال بیمار به مراکز درمانی مدنظر بیمار یا همراهانش، تنها تعداد اندکی از بیماران رضایت خواهند داشت اما همین باعث می‌شود که تعداد ماموریت‌ها و ارائه خدمات به دیگران محدود شود و نارضایتی آحاد مردم را به‌دنبال خواهد داشت. به علت کمبود آمبولانس همچنین تعداد بالای ماموریت‌ها و ترافیک در شهر تهران، مسئولان امر، شهر تهران را بر اساس طرح ارجاع به ۵ ناحیه تقسیم کرده‌اند که در این راستا کدهای اورژانسی موظف به انتقال بیمار به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مرتبط در ناحیه خود هستند و هیچ کدام اجازه خروج از ناحیه عملکردی خود را نخواهند داشت. البته در این طرح ارجاع استثنایی هم وجود دارد. براساس قانون درصورتی که شرایط بیمار ناگوار و تهدیدکننده حیات وی باشد یا تحت احیای ‌قلبی – ریوی قرار داشته باشد، کد اعزامی اورژانس ۱۱۵ می‌تواند با هماهنگی با مرکز تلفن اورژانس، هماهنگی با واحد پذیرش بیمارستان و اخذ رضایت از بیمار یا همراهانش، وی را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی اعم از دولتی و خصوصی منتقل کند.

امکان اینکه بیمار را به بیمارستان درخواستی ما منتقل کنند وجود دارد؟

اورژانس ۱۱۵ در شرایطی خاص همچون سابقه جراحی در بیمارستان درخواستی، محدوده طرح ارجاع و مواقعی که بیمار در شرایط بحرانی به‌سر می‌برد و مسئولیت انتقال را خود بیمار یا همراهان وی بپذیرند،‌ او را به بیمارستان درخواستی منتقل خواهند کرد.

دکتر محمدامین زارع، متخصص طب اورژانس، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران

● سوختگی‌ها

لباس چسبیده به پوست را هرگز جدا نکنید

بهترین کار برای به حداقل رساندن اثرات مخرب سوختگی و جلوگیری از عوارض بعدی، خنک کردن محل سوختگی است. بهترین روش سرد کردن هم استفاده از آب است. توصیه می‌شود اندام یا عضو سوخته را بلافاصله زیر آب بگیرید و اجازه دهید به‌تدریج خنک شود. آبی که استفاده می‌کنید نباید خیلی گرم یا خیلی سرد باشد و بهتر است ولرم به سمت خنک باشد. آب خیلی سرد ممکن است باعث افزایش درد و علائم شود. درصورتی که هنگام سوختگی، لباس فرد به بدنش بچسبد باید اجازه داد لباس روی پوست باقی بماند و بعد فورا به مرکز درمانی منتقل شود. اگر لازم باشد لباس از بدن خارج شود باید آن قسمتی که به پوست چسبیده را در محل رها کنید و دور تا دورش را با قیچی ببرید و بقیه لباس را خارج کنید.

● برق گرفتگی

اول فیوز را قطع کنید!

مهم‌ترین اصل در کمک به بیمار برق گرفته، قطع جریان برق است. هیچ‌وقت توصیه نمی‌شود قبل از قطع برق به بیمار دست بزنید. ابتدا باید منبع برق از فیوز یا جای نزدیک‌تر قطع شود. اگر هم نتوانستید آن را قطع کنید باید حتما کفش عایق بپوشید و حواس‌تان باشد روی محیط‌های خیس پا نگذارید. سپس می‌توانید از یک وسیله عایق مانند یک تکه چوب خشک برای جدا کردن فرد از جریان برق استفاده کنید. اما اگر فشار برق قوی باشد ممکن است چوب هم خاصیت رسانایی پیدا کند. در چنین مواقعی توصیه می‌شود تا زمانی که پرسنل مجرب نرسیده‌اند به فرد دست نزنید. به طور حتم اورژانس خدمات تخصصی‌تری ارائه می‌کند تا اینکه خود شما بخواهید بیمار را به مراکز درمانی برسانید. همیشه توصیه می‌شود با اورژانس در تماس باشید حتی اگر خودتان بخواهید بیمار را به بیمارستان ببرید. به هرحال در برق گرفتگی اصطلاحی وجود دارد مبنی بر اینکه یا بیمار در محل فوت می‌کند یا اینکه مشکل خاصی برایش ایجاد نمی‌شود.

● دردهای قلبی و سکته

درد قفسه سینه را هرگز دست‌کم نگیرید!

به محض اینکه فرد در قفسه سینه، دست چپ، شکم و... احساس درد کرد باید به مراکز درمانی مراجعه کند تا تحت نظر قرار بگیرد. اگر فکر می‌کنید اورژانس سریع‌تر مراجعه می‌کند یا اگر بیمار بدحال است و مرکز درمانی دور است، بهتر است با اورژانس انتقال داده شود چراکه اورژانس حین انتقال هم می تواند خدماتی ارائه دهد. اما اگر مرکز درمانی نزدیک است و امکان انتقال خیلی سریع فراهم است، می‌توانید با اتومبیل شخصی بیمار را منتقل کنید. به کار بردن اصطلاح سکته برای تمام دردهای قلبی درست نیست. تشخیص اینکه سکته اتفاق افتاده است یا خیر به‌عهده پزشکان است. معمولا اصطلاح سکته قلبی برای کسانی استفاده می‌شود که دچار درد قفسه سینه، تنگی نفس و سایر علائم سکته می‌شوند. افراد عادی از روی علائم بیمار نمی‌توانند از وقوع سکته مطمئن شوند. در این مواقع هم توصیه می‌شود ابتدا با اورژانس تماس بگیرید. با این کار متخصصان اورژانس حداقل چند سؤال از شما می پرسند و براساس پاسخ‌های‌تان چند توصیه مفید می‌کنند و در صورت لزوم برای انتقال بیمار به محل مورد نظر مراجعه می‌کنند.

● شکستگی‌ها

آتل بستن کار شما نیست!

نوع کمک‌های اولیه در زمان شکستگی بستگی به عامل شکستگی دارد. گاهی اوقات دست و پا بر اثر زمین خوردن، برخورد با یک تکه چوب، بازی کردن یا افتادن یک جسم سنگین روی آنها می‌شکنند. در چنین مواردی ضربه مستقیما به دست یا پا وارد شده است. در این صورت می‌توانید بیمار را تکان دهید و به نزدیک‌ترین درمانگاه یا بیمارستان برسانید. توصیه می‌شود حین جابه‌جایی، اندام آسیب‌دیده بالاتر نگه داشته شود و تا جایی که ممکن است بی‌حرکت باشد. اگر هم شکل اندام عوض شده باشد باید در همان شکل به مرکز درمانی منتقل شود. آتل بستن یک کار نسبتا تخصصی است و افراد عادی نباید این کار را انجام دهند. گاهی اوقات شکستگی بر اثر تصادف یا مانند آن اتفاق می‌افتد. در چنین مواردی هیچ‌وقت توصیه نمی‌شود فرد را جابه‌جا کنید چرا که ممکن است همزمان با شکستگی، بقیه اندام‌ها هم آسیب‌دیده باشند.