جنگ روانی علیه مالکی

اظهارات تند بوش اگر چه ساعتی بعد توسط سخنگویان کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا تعدیل شد و خود وی نیز در سخنرانی بعدی کوشید آن را جبران کند اما نشان از اختلاف های جدی بغداد واشنگتن بر سر روند جنگ عراق دارد

چالش میان دولت مالکی و نومحافظه کاران ساکن کاخ سفید در روزهای اخیر شکل جدی تری به خود گرفته است. سخنان سه شنبه گذشته جورج بوش رئیس جمهوری آمریکا و ابراز نارضایتی او از آنچه «ضعف دولت مالکی» خوانده شد را باید اوج جنگ روانی - تبلیغاتی نومحافظه کاران بر ضد دولت دموکراتیک عراق دانست.

اظهارات تند بوش اگر چه ساعتی بعد توسط سخنگویان کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا تعدیل شد و خود وی نیز در سخنرانی بعدی کوشید آن را جبران کند اما نشان از اختلاف های جدی بغداد - واشنگتن بر سر روند جنگ عراق دارد. جورج بوش پیش از این کوشیده بود با کنایه و طعنه نارضایتی خود از دولت عراق را بیان کند. سخنان اخیر وی اما با زبانی صریح بیان شد و بوش حتی به طور ضمنی از مجلس عراق خواست تا برای تغییر مالکی تلاش کند.

رویکردهای جدید آمریکا در قبال عراق و سخنان اخیر بوش درباره دولت مالکی بیانگر این است که آمریکا در حال دور شدن از دولت عراق است. شدت عصبانیت آمریکا که تاحدی از استقلال عمل مالکی حکایت دارد از این نیز فراتر رفته و رایان کروکر سفیر آمریکا در بغداد و هیلاری کلینتون نامزد ارشد دموکرات ها برای انتخابات ریاست جمهوری نیز خواستار جانشینی فرد دیگری به جای مالکی شدند.

مالکی اما هنگامی از سخنان شدیداللحن بوش بر ضد خود آگاهی یافت که در سفر سوریه و در حال دیدار با همتای سوری خود بود. کنفرانس خبری پس از این دیدار فرصتی مناسب بود برای مالکی تا او نیز گلایه های خود از نومحافظه کاران ساکن کاخ سفید را این گونه بیان کند: «دولت عراق با اراده ملت روی کار آمده و کسی حق ندارد برای آن تعیین تکلیف کند.» مالکی البته بخشی از فشارها بر دولت خود را ناشی از دعوای دموکرات ها و جمهوریخواهان بر سر جنگ عراق دانست: «در آمریکا میان احزاب تنش هایی وجود دارد و برخی ها در جریان تنش ها و رقابت سیاسی با یکدیگر مواضعی را مطرح می کنند که به دور از عرف دیپلماتیک است.»

نومحافظه کاران آمریکایی در حالی دولت مالکی را به ناکارآمدی متهم می کنند که مالکی چند ماه پیش در سخنانی صریح و بی سابقه گفته بود که آمریکایی ها حتی اجازه جابه جایی یک تیپ عراقی را نیز به دولت نمی دهند و بعد از او انتظار برقراری امنیت دارند.

به نظر می رسد ۲ عامل در افزایش فشار دولت بوش بر دولت مالکی نقش داشته است. عامل اول نزدیکی ماه سپتامبر و پایان ضرب الاجل کنگره برای دولت بوش جهت ارائه گزارشی درباره نتایج ۵ سال اشغال عراق است. ناکارآمدی راهبردهای چندگانه کاخ سفید و پنتاگون برای کنترل ناآرامی های عراق و جریان ترور در این کشور مهمترین دلیل کاهش شدید اعتبار جمهوریخواهان در یک سال باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری ارزیابی شده است و این گونه است که آنان را راهی جز یافتن یک قربانی برای توجیه «شکست» شان باقی نمانده است و در میان آنانی که از نگاه کاخ سفید می توانند یک قربانی باشند چه کسی بهتر از مالکی که هم رئیس قوه مجریه و به ظاهر مسئول نیروهای امنیتی عراق است و هم سودای دوستی با دشمنان آمریکا یعنی ایران و سوریه دارد؟

انتقاد از جنگ عراق هم اکنون تبدیل به مهمترین سلاح دموکرات ها برای توجیه ناکارآمد نشان دادن جمهوریخواهان گشته است و اعضای اتاق فکر کاخ سفید را اکنون راهی نمانده جز «توجیه شکست» و «هیاهوی رسانه ای» برای رأی دهندگان آمریکایی.

دومین عاملی که در تحلیل دلایل فشار اخیر کاخ سفید به دولت عراق باید به آن پرداخت سفرهای اخیر مالکی به ترکیه، ایران و سوریه است. دستگاه های تبلیغاتی و رسانه ای آمریکا طی سالیان پس از اشغال تلاش فراوانی کرده اند تا ایران و سوریه را دلیل ناامنی های عراق به افکار عمومی منطقه و دنیا معرفی کنند. مالکی اما هنگامی که به تهران و دمشق رفت با تقدیر از نقش مثبت این ۲ کشور آنها را منشاء ثبات و امنیت کشورش خواند و انتقاداتی نیز به مدیریت بحران آمریکایی ها کرد.

علی رغم جنجال ها و جنگ روانی کنگره و کاخ سفید به نظر می رسد بر سر اعمال فشار بر مالکی میان دموکرات ها و جمهوریخواهان نوعی توافق به وجود آمده است اما آنچه تردید های آنان را بیشتر کرده است مسأله جانشین احتمالی وی است. مالکی علی رغم همه انتقادات موجود همچنان بهترین گزینه برای تصدی دولت عراق محسوب می شود. شیعیان اکثریت کرسی های پارلمان را در اختیار دارند و در اتحادی استراتژیک با اکراد قرار دارند. حتی در صورت کنار رفتن مالکی از سمت نخست وزیری، نخست وزیر بعدی نیز به احتمال بسیار از همین ائتلاف شیعیان و اکراد خواهد بود و این واقعیت به این معناست که بعید است در سیاست های دولت عراق تغییر جدی صورت پذیرد.

احسان تقدسی