پنجشنبه, ۴ بهمن, ۱۴۰۳ / 23 January, 2025
مجله ویستا

خانه هایی که حسینیه می شود


خانه هایی که حسینیه می شود

همه ساله با آغاز ماه محرم و صفر, استان چهارمحال وبختیاری شاهد برپایی آیین های ویژه ای است که در شهرهای مختلف برگزار می شود

همه ساله با آغاز ماه محرم و صفر، استان چهارمحال وبختیاری شاهد برپایی آیین‌های ویژه‌ای است که در شهرهای مختلف برگزار می‌شود.

به گزارش ایرنا، در این آیین‌ها در روزهای اول ماه محرم مردم با پوشیدن لباس سیاه متبرک که از عتبات عالیات یا مشهد به عنوان سوغات آورده شده یا در امامزادگان استان متبرک شده‌اند اقدام به برپایی هیات‌ها و دسته‌های عزاداری می‌کنند. تعزیه‌خوانی که از زمان‌های قدیم در استان مرسوم بوده هنوز در برخی از نقاط استان به‌ویژه به صورت خاص در شهر طاقانک اجرا می‌شود.

یکی از آیین‌هایی که در این استان مرسوم است آیین سنتی «چک چکو» است که در این روز مردم با زدن سنگ و چوب‌های صیقل داده شده آیین سنگ‌زنی را برگزار می‌کنند.

شب تاسوعای حسینی بین برخی از ساکنان چهارمحال وبختیاری به شب «چوب و دهل» معروف است و روز عاشورا را روز «تیغ» می‌نامند و آیین‌های ویژه تاسوعا و عاشورا در نقاط مختلف چهارمحال و بختیاری در اصل یکی است، ولی تفاوت‌هایی نیز در اجرا با یکدیگر دارد.

در برخی روستاها و شهرهای حاشیه زاینده رود و بیشتر بین آنهایی که با گویش ترکی صحبت می‌کنند، عزاداران زنجیر سه ضرب می‌زنند.

مداحان با ۲ گویش فارسی رایج و ترکی قشقایی مداحی می‌کنند و طبالان و سنج زنان نیز ریتم عزایشان سه ضربی است.

«علامت گردانی» یا به لهجه محلی «علومت» و بستن حمایل‌های علامت‌گردانی به رسم دیرین و براساس پاسداشت علمدار دشت کربلا در بین جوانان شهرهای شهرکرد، فرخشهر، کیان و دیگر شهرهای استان جایگاه خاص خود را دارد.

در این برنامه نیز بزرگان دسته‌های عزاداری علامت‌های سیزده فنره را بلند می‌کنند و جوانان و تازه کارها نیز اقدام به بلند کردن و گرداندن علامت‌های هفت فنره یا پنج فنره می‌کنند و کسانی که می‌خواهند علامت سیزده فنره را بلندکنند باید یکی از بزرگان و پیشکسوتان علامت‌گردان، معرف او به سردسته علامت گردان‌ها باشد یا بزرگ علامت‌گردان‌ها، حمایل او را بسته باشد. همچنین علامت‌ها پیشاپیش دسته‌های عزاداری حرکت می‌کنند و بزرگ علامت‌گردان‌های هیات، در چهارراه یا یکی از میدان‌های شلوغ شهرها، با تعظیم دادن علامت اقدام به «سلام» به دیگر عزاداران می‌کند.

در شهر نافچ شهرستان شهرکرد نیز که به شهر حسینیه‌ها معروف است، آیین‌های سینه‌زنی به صورت چرخشی و مدور سه ضربی انجام می‌گیرد.

همچنین در مناطق دیگر استان نظیر شهرستان فارسان آیین‌های سینه‌زنی در بین جوانان به صورت «واحد» یا سینه‌زنی خرمشهری برگزار می‌شود.

در این بین، عزاداران شهرستان فارسان با حضور در حسینیه‌ها و تکایا شب‌ها اقدام به سینه‌زنی تک ضرب به صورت چرخشی و مدور می‌کنند و در روز تاسوعا و عاشورا نیز در آیین‌های زنجیرزنی که به صورت تک‌ضرب و تک‌زنجیر است، شرکت می‌کنند.

اما آنچه در همه شهرها و روستاها به صورت یکسان انجام می‌شود، حسینیه و عباسیه شدن خانه‌های مردم در روز تاسوعا و عاشوراست.

در این آیین، بنا به نذر خانواده ها، اهالی کوچه‌ها با سیاه پوش کردن سر در منازل و اماکن اقدام به برگزاری آیین‌های روضه‌خوانی، مقتل و سلام، تعزیه و برپایی زیارت عاشورا می‌کنند.

همچنین کسانی که تمکن مالی بیشتری دارند سفره ابوالفضل پهن می‌کنند و به اطعام عزاداران می‌پردازند.

این شهروندان با فراخواندن بزرگان فامیل و قوم خود، اقدام به پخت نذری‌های گوناگون و تقسیم آن در بین همسایگان و عزاداران در مساجد، تکایا، امامزده‌ها و حسینیه‌ها می‌کنند.

مردم چهارمحال و بختیاری در پایان عزاداری خود در روز عاشورا، شب هنگام با حضور در گلزار شهدا و امامزادگان با بر افروختن شمع، آیین شام غربیان برگزار و با دهه نخست محرم وداع می‌کنند.