پاره های معماری (3)، حسن فتحی: یافتن شکل طبیعی

برگردان ناصر فکوهی

حسن فتحی، معمار نوبی تبارِ مصری (1900-1989)، بدان دلیسته بود که از فناوری های ساخت و ساز باستانی (آجر خشتی) استفاده کند و بناهایش را برای فقیرترین اقشار جامعه بسازد. او نظریه های خود را که بر احترام به سنت های نیاکانی، مشارکت دادن مردم در ساختن مسکن هایشان  و در انتخاب  زیباشناسانه کیفیت تاکید داشتند، در ساخت و سازهایش به کار می برد. روش فتحی را از جمله در  بنای دهکده  جدید گورنا  می بینیم.

«به نظر من، وقتی با شهر سازی سروکار داریم، این، مساله ای اساسی است که رویکردی خود را پیاده و تحمیل کنیم. در یک معنا، معمار و شهرساز ، برای خود، نوعی «دیکتاتور» به حساب می آیند. مثلا وقتی من «در» را اینجا می گذارم، همه را وادار می کنم که از اینجا عبور کنند و اگر  جای «آن» را عوض می کنم، باز همه مجبور به تبعیت هستند. اما وقتی «در» جایی درست قرار گرفته باشد، گمان می کنم مشکلی نخواهیم داشت. من در گرونا، دست به تجربه ای زدم. ما ورودی به  حیاط یک خانه  را داشتیم، بعد داخل حیاط، ورودی به اتاق ها را. من از در بیرونی  به طرف در داخلی قدم برداشتم و اما خیلی طبیعی ، درست مثل  حرکت [ناخودآگاهی] که با دست خود انجام می دهم...(و گاه ، من با دستم این طور طراحی می کنم و این حرکت باید دلپذیر باشد). بدین ترتیب، یک بار، دو بار، سه بار، چهار بار از یک در به در دیگر حرکت کردم. بسیار طبیعی. و بعد  به همراه یک نفر دیگر نیز  این کار را کردم، کسی که پشت سر من حرکت می کرد و مسیر من را با آهک علامت گزاری می کرد تا بعد این مسیر  را با سنگریزه هایی سنگفرش کنیم. شکلی که بیرون آمده بود، یک منحنی، یک منحنی حیرت انگیز و پیشرفته بود. یک منحنی طبیعی که صرفا از خود حرکت ریشه گرفته بود. و ما خوب می دانیم که هر ماده ای، هر حرکتی در هر عنصری در طبیعت، حتی یک قطره باران با حرکت پیچوار آن، دارای  شکلی طبیعی است. و این دقیقا همان  چیزی است که ما [ معماران و شهرسازان] باید در پی یافتنش باشیم.

فتحی  در ویکیپدیا

بخش های پیشین

پاره های معماری 1، کریستیان دوپورتزامپارک: شکل  ِ خلاء
http://anthropology.ir/article/31205

پاره های معماری 2، ژان نوول: برای یک معماری بدون الگو
http://www.anthropology.ir/article/31378

 

منبع:

پاره های معماری، نوشته هایی کوتاه از معماران و متفکران درباره معماری و شهرسازی است که به تدریج در انسان شناسی و فرهنگ منتشر خواهند شد و در نهایت و در شکل کامل خود همراه با رفرانس های دقیق  در قالب کتاب در خوهند آمد.
تذکر: انتشار «پاره های هنر» به صورت متناوب با «پاره های معماری» در انسان شناسی و فرهنگ ادامه خواهد یافت.  

انتشار «پاره های هنر» و «پاره های معماری» به هر شکل و در هر قالب رسانه ای،  بدون مجوز کتبی انسان شناسی و فرهنگ و مترجم، پیگرد قانونی دارد.