چالش های گردشگری

عرفانه حسین زاده

 امروزه بحث توسعه و گسترش گردشگری در تمامی نقاط دنیا بحثی در خور توجه است و توسعه و گسترش آن نیازمند امکانات و تسهیلاتی است که از طرف موسسات دولتی و خصوصی به آن تعلق می گیرد. این امکانات و تسهیلات به راحتی به دست نمی آید زیرا پیشرفت گردشگری مستلزم همکاری و تعاون دیگر ارگان هااست. 
گردشگری را می توان با استفاده از رشته های علمی گوناگون از قبیل بازرگانی، اقتصاد، تاریخ، جغرافیا و جامعه شناسی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد، صنعت گردشگری اثرات مثبت و منفی زیادی بر این رشته ها داشته و در فعالیت ها و سازمان های جهانی نقش عمده ای بر عهده دارد. در این بین چالش ها وآسیب هایی وجود دارد که پیکره ی گردشگری را خدشه دار کرده است و نیازمند همکاری ارگان های متعدد برای رفع این مشکلات است. از عوامل بازدارنده در جذب گردشگر،مسائل امنیتی و سیاسی موجود درهر کشور،عوامل فرهنگی،بومی ومحلی رایج در هر کشور، بهداشت وسلامت ومحیط زیست رامیتوان نام برد.
حال این مقاله به توضیح اجمالی چالشهای گردشگری موجود درکشورمان می پردازد.
   
 
چالشهای گردشگری:
برای اینکه درکی درست از صنعت گردشگری و توسعه و گسترش آن داشته باشیم ابتدا باید چالشها ومشکلات   موجود در این صنعت را شناسایی کنیم .

این مشکلات از قبیل :
الف)امنیت :گردشگر به هنگام ورود به هر کشوری به مهمترین مسئله ای که توجه میکند امنیت آن کشور است . امنیت می تواند شامل حفظ جان و اموال گردشگر باشد که هر کشوری می بایست آنرا به اجرا در آورد و مورد توجه قرار دهد.
از فرمایشهای امام علی (ع):
تا هنگامی که یک جهانگرد بیگانه در کشور اسلامی به سر می برد دولت مسلمان موظف به تامین آسایش و رفاه اوست، اگر هم یک جهانگرد خارجی در کشور اسلامی دچار حادثه شده و دارائی خود را از دست بدهد دولت اسلامی موظف به تامین معیشت و خسارت اوست .
 ب)آزادی:هر گردشگری به هنگام ورودبه هر سرزمینی خواهان آزادی هایی میباشد  البته این آزادی ها در جوامع مختلف متفاوت است واین بخاطر مسائل مذهبی و فرهنگی موجود و مرتبط با دین رایج در هر سرزمینی است. آزادیها بیشتر مرتبط با انگیزه سفر بازدید کننده از یک مقصد می باشد. بعنوان مثال "گردشگران تاریخی و فرهنگی که متوسط سن شان بالای 50 سال است مرتبط با نوع سفر خود خواهان آزادی های زیادی نمی باشند ومطابق با قوانین و مقررات و عرف موجود در مقصد رفتار میکنند اما گردشگران تفریحی که افرادی با سنین پائین تر و جوان تر این گروه را تشکیل می دهند خواهان آزادی بیشتری هستند که این آزادی ها در حوزه عرفی و قانونی هر جامعه ای نمی گنجد. بنا بر این به ین نتیجه می رسیم که هر گردشگر به هنگام ورود به سرزمین مقصد می بایست از قبل راجع به فرهنگ وعرف موجود در جامعه میزبان کسب اطلاع کرده و بعد از ورود به آن کشور بدان احترام بگذارد.
پ) تغییرا ت سیاسی: تغییرات سیاسی اثرات شدیدی بر روند رشد ورود گردشگر به هر کشوری را دارد زیرا مسائل سیاسی مربوط به پایدار بودن نظام حاکم در هر کشوری است. ثبات وپایداری نظام موجود در هر کشور خود می تواند مبلغ خوبی برای جذب گردشگر باشد. وجود احزاب سیلسی متعدد موجود در هر کشوری می تواند آثار سوئی بر گردشگری آن کشور داشته باشد زیرا بسیاری از گردشگران وابسته به احزاب گوناگون هستند و این حمایت و پشتیبانی از احزاب می تواند مانع ورود گردشگر به کشو مورد نظر شود. مثال بارز این موضوع کشور عراق می باشد که  دارای مشکلاتی از قبیل بی ثباتی سیاسی،نبود نظام پایدار،وجود احزاب ویرانگر می باشد که همه این عوامل می تواند چهره یک کشور را در نزد گردشگر نازیبا جلوه دهد حتی اگر این کشور از جنبه های مختلف مذهبی،تاریخی،فرهنگی و...غنی باشد.
ت)تغییر در ترکیب جمعیت : تغییر در ترکیب جمعیت عامل بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد زیرا در حال حاضر جمعیت موجود بر روی کره زمین بیش از 6 میلیارد نفر می باشد و در این میان افراد 18 تا 34 سال بزرگترین گروه گردشگران را تشکیل می دهند  و به صورت انفرادی یا گروهی سفر می کنند واین گروه در بیشتر مواقع جذب کشورهای آسیائی می شوند زیرا آنان این طور می پندارند که جوامع آسیائی توانسته اند احتیاجات و امیال آنان را در امر گردشگری فراهم سازد. این گروه بیش از افراد دیگر خواسته ها و توقعات متفاوت دارند که البته این مرتبط به اقتضای سنی آنها است و هر جامعه ای که بخواهد در امر گردشگری موفق باشد می بایست به سلیقه همه سنین اهمیت داده و امکانات مورد نیازشان را فراهم نماید تا تعادل همواره برقرار گردد.جوامع مختلف می بایست به گونه ای برنامه ریزی نمایند که خانواده ها بتوانند با صرف کمترین هزینه و حد اقل زمان بیشترین لذت و بهره را در این راستا ببرند. این تفریحات وجاذبه ها باید متناسب با کلیه افراد خانواده و گروه ها در مقصد باشد.
ث) رعایت بهداشت و ایمنی: امروزه مسئله ای که برای کشور های توسعه یافته و گردشگران بسیار حائز اهمیت است مسئله ی بهداشت عمومی و سلامت موجود در هر کشوری است زیرا به علت شیوع بیماری هایی مانند وبا، مالاریا ، گسترش ویروس ایدزو... در کشور های در حال توسعه و جهان سومی باعث می شود این مسئله بسیار پررنگ جلوه دهد زیرا مسئله ی بهداشت برای گردشگران ورودی با مسئله ی امنیت موجود در هر کشوری برابر می باشد زیرا 66 درصد از گردشگران تفریحی به هنگام انتخاب مقصد مورد نظر مسئله ی امنیت برایشان در اولویت قرار دارد و 62 درصد گردشگرانی که به سفر های دریایی می روند    مسئله ی بهداشت برایشان بسیار مهم است زیرا گردشگران به مسائل بهداشتی غذا، آب نوشیدنی، محل اقامت و امکانات پزشکی بیش از جاذبه های موجود در هر کشوری اهمیت می دهند.
هم چنین مسئله ی بهداشت مرتبط با جسم و روان انسان می باشد  و این در بالا بردن اثرات مثبت سفر بسیار حائز اهمیت است. به عنوان مثال کشور سنگاپوردر زمره ی مدرن ترین کشور های جهان می باشد و از بهداشت عمومی بسیار بالایی برخوردار است که این مسئله خود می تواند مبلغ خوبی برای جذب گردشگر باشد.
ج)صنعت گردشگری و محیط زیست: محیط زیست ارتباط مستقیمی با جذب گردشگر دارد . بسیاری از گردشگران خواهان مناطق طبیعی بکر از قبیل بیابان ها، غار ها، استراحت گاه های کوهستانی، ییلاق های خوش آب و هوا و از این قبیل مناطق خاص هستند، امروزه به علت ازدحام بازدید از این مناطق بسیاری از آن ها رو به تخریب هستند و دولت ها می بایست برنامه ریزی مناسبی برای بازدید از این مناطق اعمال کنند تا هم گردشگران بتوانند از مناطق مورد علاقه شان بازدید کنند و هم اینکه این مناطق برای نسل های آینده باقی بماند.
بارز ترین شاخصه ی محیط زیست جنگل ها می باشد که به نوبه ی خود هر ساله میزبان گردشگران بسیاری است و امروزه این جنگل ها به دست بشر در حال نابودی است برای مثال کشیده شدن خط راه آهن یا آسفالت از میان جنگل ها برای توسعه ی زندگی شهری و استفاده ی غیر قانونی از الوار درختان را می توان نام برد.
 
نتیجه گیری:
همه ی موارد گفته شده از عوامل باز دارنده در جذب گردشگر می باشد که هر کدام از آن ها می تواند مشکلی جدی بر سر راه رشد و توسعه ی گردشگری ایجاد نماید.  گسترش گردشگری در هر جامه ای مستلزم از بین رفتن این چالش ها می باشد و لازمه ی رفع این چالش ها همکاری و تعاون ارگان های وابسته به صنعت گردشگری می باشد.  
 
عرفانه حسین زاده: کارشناس مدیریت جهانگردی دانشگاه مازیار