آموزش، مهارت آموزی و مهارت یابی زنان

افسر افشار نادری

دو سوم از 870 میلیون بی سواد جهان را زنان تشکیل می دهند و در این میان پایین ترین میزان سواد آموزی زنان به 13 کشور آفریقایی تعلق دارد. در برخی از کشورهای آفریقایی ، کمتر از 30% مردم به زبان محلی سواد می آموزند.
زنان در تمامی سنین برای ادامه تحصیل خود با مشکلاتی رو به رو هستند ، این مشکلات عبارت اند از : کمبود وقت برای شرکت در کلاسها به دلیل مسئولیتهای خانوادگی  و خانگی، و همچنین باورهای اجتماعی- فرهنگی که آموزش دختران را کم اهمیت تر از آموزش پسران تلقی می کند. اگر چه نابرابری جنسیتی در دستیابی به آموزش در سالهای اخیر در سطوح ابتدایی و متوسطه رو به کاهش می رود ، اما همچنان دختران 60% از 100 میلیون کودک لازم التحصیل جهان در حال توسعه را تشکیل می دهند که بدون  دسترسی به آموزش  به زندگی ادامه می دهند. 95% از این کودکان که دسترسی به آموزش ندارند ، در گشورهای آفریقایی حاشیه صحرا ، آسیای جنوبی و کشورهای عربی زندگی می کنند. در 35 کشور جهان که 18 کشور آن در آفریقا در حاشیه صحرا و بقیه در آسیا و کشورهای عربی قرار دارند ، دستیابی  دختران به تحصیلات در سطح متوسطه ، دست کم 6% پایین تر از پسران است. در اروپای مرکزی و شرقی ، دختران در دستیابی به آموزشهای ابتدایی و متوسطه مشکلی ندارند. در این کشورها ، ورود به آموزش عالی به دلیل هزینه های بازدارنده ان و آموزش در زمینه های ICT  مسئله ایجاد می کند.
سواد آموزی ، مهارت زبانی و توانایی در زمینه انفورماتیک و اطلاعات از مهارتهای پایه ای هستند که دستیابی به انها می تواند مسیر مشارکت ICT  را در توسعه هموار سازد . زنان و دختران شانس کمتری در کسب این مهارتها دارند و در نتیجه فعالیتهای انجام شده در سطح محلی محروم باقی می مانند . با توجه به برتری زبان انگلیسی در اینترنت ( هر چند که رفته رفته تغییراتی در آن به وجود می آید) ، زنان و دختران شانس کمتری در آشنایی با زبانهای بین المللی مورد استفاده بر روی اینترنت دارند. فزونی زنان در مناطق روستایی کشورهای در حال توسعه موجب شده است که آنان  نسبت به مردان شانس کمتری در دستیابی به رایانه ها ، که اغلب در مناطق شهری متمرکز شده اند ، داشته باشند. درک اطلاعات بیش از هرچیز به منزله توانایی ارزیابی و مقایسه منابع گوناگون اطلاعاتی و به کارگیری نتایج در شرایط واقعی است. از آنجا که زنان در کشور های درحال توسعه در انزوا قرار گرفته اند و تجربه کمی دارند، نسبت به مردان امکانات کمتری را در به دست آوردن این ظرفیت ها دارند. اگر چه در طرحهای مربوط به ICT  از  نرم افزارهای ویژه زنان بی سواد استفاده می شود. اما این پروژه ها موردی و اندک هستند و اجرای آنها نسبتا پرهزینه است.
( Hafkin, Nancy, 2002, “Gender Issues in ICT policy in Developing Countries, An overview”, paper delivered at the UNDAW Expert Group Meeting on Information and Communication technologies and their impact  on and use an instrument for the advancement and empowerment of women , Seoul, Korea, Nov 2002.)

سوادآموزی و آموزش پایه برای دختران و زنان از دل مشغولی های اصلی یونسکو است. در پی همایش جهانی آموزش ( داکار، 2000) ، یونسکو 6 هدف اصلی را که در برگیرنده کاهش 50 در صدی بی سوادی زنان و حذف نابرابری میان دختران و پسران در آموزش ابتدایی و متوسطه است ، برای سالهای 2002 تا 2007 دنبال می کند .  تلاشها برای تسهیل دسترسی زنان و دختران در آموزش فنی- حرفه ای و علمی نیز تشدید شده است.