زبان اسپانیایی

سعیده بوغیری

زبان اسپانیایی یا کاستیان(castellan) از زبان های هندواروپایی دارای ریشه لاتین است که در اسپانیا و ملل پرشماری در آمریکا و نیز نواحی دیگری در دنیا صحبت می شود که در تاریخ خود، زمانی با پایتخت روم پیوند داشتند.
زبان اسپانیایی که از شمال اسپانیا نشات می گیرد، در امپراطوری کاستیی (Castille) منتشر و سپس به زبان اصلی تجارت و حکومت بدل گردید. این زبان با کشورگشایی های امپراطوری اسپانیا بین قرن های پانزدهم تا نوزدهم تا آفریقا، آمریکا و آسیای اقیانوس آرام گسترش یافت.
اکنون اسپانیایی، زبان مادری بین 320 تا 400 میلیون نفر در دنیاست که آمار فوق این زبان را به دومین یا سومین زبان مادری دنیا از نظر تعداد گویشوران تبدیل کرده است.
واژه اسپانیایی که از سوی آکادمی سلطنتی اسپانیا و نیز مجمع آکادمی های زبان اسپانیایی توصیه شده، برای نامیدن زبانی به کار می رود که زبان 480 میلیون نفر در دنیاست. می توان گفت این زبان پس از زبان های انگلیسی و ماندارین دارای رتبه سوم گویشوران و نیز پس از ماندارین، دارای رتبه دوم زبان مادری در دنیاست.
زبان اسپانیایی در اروپا زبان رسمی کشور اسپانیا و نیز یکی از زبان های رسمی مناطق استقلال یافته مانند کاتالان، باسک، والنسیا و گالیسیا، در آمریکا زبان اکثریت مللی چون مکزیک، کلمبیا، آرژانتین، پرو و نیز ونزوئلاست. این زبان همچنین زبان ملی بولیوی، شیلی، کاستاریکا، کوبا، جمهوری دومینیکن، اکوادور، گواتمالا، هندوراس، نیکاراگوا، پاناما، پاراگوئه، پورتوریکو، سالوادور و اروگوئه است. این زبان هنوز در جوامع اسپانیایی زبان ایالات متحده به خصوص در نواحی جنوب غربی آن (نیومکزیکو، کالیفرنیا، تگزاس، آریزونا، نوادا، کلرادو ، فلوریدا و اندکی نیز در برزیل) صحبت می شود. در آفریقا هم این زبان در گینه استوایی، شهرهای غربی صحرای آفریقا و بخش های شمالی مراکش مورد استفاده قرار می گیرد. در آسیا، بیش از سه میلیون گویشور اسپانیایی در فیلیپین زندگی می کردند که امروز شمار آنان به کمتر از صد هزار نفر رسیده است.

 گونه های زبان اسپانیایی
در اسپانیا چهار گویش عمده اسپانیایی وجود دارد. در آمریکا برخورد این زبان با انگلیسی، باعث پدید آمدن زبانی مختلط موسوم به اسپانگلیش شده که به خصوص در ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد. این گونه اسپانیایی در برخی دانشگاه ها مانند دانشگاه آمهرست(Amherst) ماساچوست مطالعه می شود. دستور زبان اسپانیایی از اصول سایر زبان های هند واروپایی تبعیت می کند، به بیان دیگر واژگان دستوری آن در وضعیت های مختلف، صورت های گوناگونی می پذیرند، برای نمونه اسامی و صفت ها دارای جنس و شمار بوده و فعل ها صرف می شوند.

واژگان اسپانیایی
نزدیک به 1000 واژه عربی، ارثیه دوران فتح آنجلس به دست مسلمانان در قرن هشتم است، باسک دیگر زبانی است که تاثیر وافری بر این زبان بر جای نهاده، و حال آنکه زبان فرانسه که زبان خواهر اسپانیایی لقب گرفته، بیشتر از زبان های سلتی و ژرمانیک تاثیر پذیرفته است.

زبان اسپانیایی یکی از زبان های رسمی سازمان ملل، اتحادیه اروپا، سازمان دولت های آمریکایی، اتحادیه آفریقا، اتحادیه ملل آمریکای جنوبی و نیز اتحادیه لاتین بوده و در قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی از جایگاهی قانونی برخوردار است.
آکادمی سلطنتی اسپانیا به همراه مجمع آکادمی های بیست ویک کشور دیگر اسپانیایی زبان، امر استانداردسازی تاثیرات وارد بر این زبان را از طریق انتشار فرهنگ های واژگان و راهنماهای دستور زبان بر عهده دارد. به دلایل اجتماعی- تاریخی، ایجاد شکلی استاندارد از این زبان برای استفاده در زمینه های ادبی، آکادمیک و رسانه ای مورد تایید قرار گرفته است.