باز نمایی فرهنگ قدیم گیلان در موزه میراث روستایی گیلان

ملکه میر پویا

موزه میراث روستایی گیلان به همت سازمان میراث فرهنگی گیلان و با همکاری سازمان فرهنگی یونسکو و پژوهشگران انسانشناسی، جامعه شناسی و تاریخ از سال 1381 شروع و در اردبیهشت سال 1384 فاز نخست آن به بهره داری رسید. این موزه که وسعت آن 260 هکتار تعیین شده در درون جنگل دست کاشت زیبای سراوان در 18 کیلومتری رشت و در غرب جاده ی  قزوین – رشت در بیرون شهر ساخته شده است (نگاه کنید به نقشه).

       موزه ی میراث روستایی گیلان در چارچوب 9 حوزه معماری تعریف شده است که تا کنون شش حوزه ی جغرافیای فرهنگی یعنی معماری جلگه ی شرق، کوهپایه ی شرق، جلگه ی مرکزی، جلگه ی غرب، کوهپایه غرب و کوهستان غرب گیلان به بهره برداری رسیده است. بازنمایی فرهنگ قدیم گیلان در این گنجینه ی بسیار پرارزش متاسفانه چندان برای گردشگران فلات مرکزی ایران شناخته شده نیست. ملکه میر پویا عکاس بین المللی ایرانی در سفری به گیلان از این موزه ی روستایی در جنگل های سراوان بازدید کرده و عکس های بسیار زیبای هنری از این موزه تهیه کرده که به همراه یاداشت ایشان ارائه می شود.
                                     *********************

فاز مطالعات مقدماتی موزه میراث روستایی گیلان از اوایل سال ۱۳۸۱ آغاز و در سال 1384 پایان یافت. در این مرحله 14 ساختمان روستایی که معرف زندگی روستاییان مناطق مختلف استان گیلان است، ساخته شده است. این ساختمان ها هر یک متعلق به خانواده ای در نواحی گوناگون از روستاهای استان است که توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری و قطعات آنها شماره گذاری و واچینی شده و سپس مطابق نقشه اصلی در محل موزه سرِ هم شده اند. بنابر این سازه ها اصیل بوده و مصالح آن تا جایی که ممکن بوده با همان بناهای خریداری شده و به همان صورتی که  در محل وجود داشته بازسازی شده اند. ساختمان هر یک از این بناها، علاوه بر معماری فوق العاده جالب آن که ساختمان ها را از رطوبت و بلایای طبیعی مثل زلزله در امان نگاه داشته است، از نظر به کارگیری مصالح ساختمانی برگرفته از طبیعت منطقه است. همچنین ساختمان ها از نظر طبقه اجتماعی ساکنین و نوع زندگی روستاییان گیلان بسیار جالب توجه می باشند.
این پروژه که بدیلی تاکنون برای آن در ایران دیده نشده، می تواند الگویی برای ساختن دهکده‌های توریستی و توسعه توریسم در ایران باشد. قراراست این موزه توسعه یابد و به زودی قسمت های دیگری علاوه بر آنچه اکنون هست نیز بدان اضافه گردد.
در این موزه، علاوه بر ساختمان های مورد اشاره ، در قسمت های مختلف صنایع دستی، غذاهای محلی، بازی‌های محلی و بومی روستایی گیلان  و غیره توسط صنعتگران و هنرمندان محلی معرفی می‌شوند.  همچنین معرف ها و کارمندان موزه،  لباس های محلی روستاییان گیلان را برتن کرده‌اند که خود هم جاذبه بیشتری برای بازدید کنندگان  دارد و هم سبب آشنایی بیشتر توریست‌ها با فرهنگ وآداب ورسوم قدیم این ناحیه می شود.
    عمر ساختمان های خریداری شده که مبنا و الگوی سازه ها بوده اند از 70 تا 120 سال برآورد شده است و عکس برخی از صاحبان قدیمی آنها نیز در داخل ساختمان به چشم می خورد. برخی وسایل این خانه ها نیز از مالکانشان خریداری شده است.
     اگر یک ایرانی که ساکن مناطق مرکزی، جنوب یا شرق و غرب  است بخواهد در مورد معماری خانه های روستائی گیلان و شیوه ی زندگی، فرهنگ و اقتصاد قدیم گیلان بداند، می تواند به آسانی با بازدید از این موزه طبیعی سفری تاریخی به صورت عینی به صد سال پیش و حتی قدیمی تر گیلان بکند و تمام جزئیات زندگی مردم این منطقه زیبا را به چشم خود ببیند. به همین سادگی !. من به عنوان یک بازدید کننده از منطقه ی اصفهان با میانگین بارندگی حدود 100 میلیمتر در سال، هنگامی که به این موزه وارد شدم، تصویر زندگی پویایی را دیدم که صمیمیت در آن موج می‌زد و  البته حسرت آدمی را برای از دست رفتن آن  بر می انگیخت. افسوس که زندگی شهری و مدرن به رغم همه دستاوردهایش ما را کم کم  از این صداقت و صمیمت دور کرده و حساب و کتاب  سود مدارانه را جانشین خیلی چیزها کرده است.
دوربین من زوایایی از این موزه را به نمایش گذاشته است تا یک نگاه اجمالی از طراحی بناها به همراه جزئیات، نوع پوشش و فعالیت زنان روستائی را در این موزه داشته باشید. یاد آوری کنم که این عکس ها شاید توانسته باشند تنها 10تا 20 درصد زیبایی ها و ارزش این موزه را نمایانده باشد. برای دیدن تمام واقعیت توصیه می کنم در سفر به گیلان حتماً از این موزه بازدید کنید.

برای مشاهده نقشه و عکس ها در زیر کلیک کنید:                                                                         

پیوست	اندازه
7912.doc	736 KB