فیلم مستند ، در بساط دستفروش ابیانه ای

سید محمد مهدی بوذری

یکی از مشهورترین نقاط توریستی شهر کاشان، روستای تاریخی ابیانه است. قدم زدن در کوچه پس کوچه های این روستای زیبا، به یقین برای هر فردی خاطره انگیز خواهد بود. بافت تاریخی منحصر به فرد و رنگ سرخ دیوارها با خاک رس، جلوه زیبایی به این روستا بخشیده است. سفر اخیر من به آنجا، مسئله جالبی را برایم روشن ساخت که اشاره مختصری به آن خواهم داشت.
در بیشتر نقاط روستا، مردم محلی به شکل دست فروش در محل عبور مسافران نشسته بودند و کالاهای خاصی را می فروختند. یکی از این فروشندگان پیرمرد کهنسالی بود که از انواع محصولات آن روستا در بساط خود داشت. این پیرمرد خیلی کم صحبت می کرد و ترجیح می داد که فقط برای گفتن قیمت کالاها با مشتریان صحبت کند. کالاهایی که او به فروش گذاشته بود، تنوع بسیار زیادی داشت و از لباس و پارچه های سنتی گرفته تا انواع مواد خوراکی محلی را شامل می شد. نکته جالبی که در این میان نظرم را به خود جلب کرد، ارائه محصولات فرهنگی در میان دیگر کالاها بود. این فروشنده در کنار لواشک و ترشی محلی، به فروش سی دی های مستند روستای ابیانه و پوستر تصاویر مناظر طبیعی نیز مشغول بود.
چقدر برای یک مسافر یا گردشگر جذاب است که در کنار خرید مواد خوراکی، بتواند خرید محصولات فرهنگی را تجربه کند و از میان آنها برای خود انتخابی داشته باشد. شاید آن مستند ساز یا هنرمند عکاس هیچگاه فکر نمی کرد که قرار است روزی فیلم ها و کارهای هنری او به دست مردم خود روستا و با آن ویژگی های خاصی که دارند، به فروش رسد. اگر به مردم ابیانه هم نگاهی داشته باشیم، خواهیم دید که چه اتفاق خوبی است که دست فروش آنجا، علاقه ای به فروش محصولات فرهنگی دارد و آنها را جزئی از بازار خود می داند.
اما مسئله دیگری در این میان مطرح است که جا دارد اشارة کوتاهی به آن داشته باشیم. همانطور که می دانید، ساخت فیلم های مستند و مراحل تکمیلی آن تا مرحله نهایی که به صورت سی دی یا هر رسانه دیگر ارائه می شود، چه قدر دشوار است و این زحمات بی دریغ، حداقل نیازمند یک ارائه مناسب به مخاطبان است. به خصوص که سی دی های مستند ابیانه به دست هنرمندان بزرگی تهیه شده بود و هم از لحاظ کیفی و هم کمی ارزش فراوانی داشت.
سوال مهمی که در این میان مطرح می شود این است که آیا چنین محصولات فرهنگی با ارزشی که با زحمت فراوان تهیه و تولید می شود تا در اختیار مسافران این مکان تاریخی قرار گیرد، باید تنها به این شکل و در دست مردم روستا به فروش رسد؟ اگر عرضه محصولات فرهنگی و به خصوص فیلم های مستندی که از شهرها و مکان های تاریخی ایران تهیه شده با کیفیت بیشتر و در سطح بالاتری به مخاطبان ارائه شود، قطعاً در آینده فرهنگ خرید اینگونه محصولات در بین مردم نیز فراگیر خواهد شد.
 

سید محمد مهدی بوذری (  طراح گرافیک و مدرس دانشگاه)